Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III geeft zijn lieden van Rotterdam woonachtig in zijn ambacht aldaar een keur betreffende de rechtspraak.

Wi Willaem^b grave van Heinnegouwen^c, van Holland^d etc. maken cond etc. dat wi onsen luden van Rotterdamme wonende in onse ambochte een recht ghegheven hebben daghelix in onsen ambochte aldair^e bi te rechten, in manieren als hier nae ghescreven^f staet.

1. In den eersten zal onse scoute van Rotterdamme^g bi rade ons balius van Scieland^h kiesen zeven ghesuoren uyt onsen ambochte voirs., ende die sullen boeten coeren mid onsen baliuy ende med onsen scoute voirscreven van straten, van steghen, van viere, van lichte, van hoelen, van waenre maete, van waenre ghewichte, behouden onser ervenesseⁱ; ende van der havene te makene, uyt ghenomen dat onse welgheboren heemraed ane hem trecket.

2. Voird selmen gaste rechten overwers^j nacht bi vondnesse diere ghesuoren; ende dair si rechts begheren up enen bureman die niet toit huys en ware, zoe soude die claghe ghaen toit elken viertien daghe tote dien dat hi verwonnen ware. Ende wie sinen dach niet en helde, die verboirde toit elken daghe twie scellinghe ende tote den utersten daghe tien scellinghe.

3. Wat coemanscip jof voirwairde jof gheloefte men makede in onsen ambochte voirscreven, ende men verplecht voir den rechter ende twien ghesuoren jof meer, dair brieve of zien, dat sal die baeliu uyt doen panden in al onse baeliuscip van Scieland.

4. Voird alle die ghene die wonachtich sien in onser baeliuscip van Scieland^k ende ghegoet sijn, diene sullen dair ghene gaste wesen.

5. Zoe wie enen knijf^l jof zuaert jof mortwapen trecket, die verbuert^m een pond; ende vecht hiere mede, hi verbuerde drie pond.

6. Wie dat vechtelic maket bi nachte die verbuerde een pond, alse verre als hi ghewonnen woird voir den ghesuoren; ende dat bedrach zal doen die rechter med twien buremannen die hier toe neemt, ende dair op sullen die ghesuoren wisen.

7. Voird alle vechtelikeⁿ die dair binnen vallen die sullen die partien onderlanghe versoenen binnen zes weken nae dien dat die wonden ghenesen zijn; ende en doen sijs niet, zoe macht onse baeliu jof onse rechter metten ghesuoren die ghene partien sien zoenen als si willen. Ende wie tote diere zoene niet en quame als ment hem te weten dede, sonder arghenlist, die verbuerde tien pond; nochtien zoe sal die zoene voird gaen.

8. Alle vechtelic dair ghene wonden en sien, sullen die boeten wesen tien scellinghe. Ende soe wie den anderen wont, die zal verbueren drie pond.

9. Soe wie ene kenninghe dinghet ane den rechter ende ane die ghesuoren ende dair in bevallet, die verbuert een pond; ende dair uyt zal die rechter hebben twie scellinghe.

10. Wie die ghesuoren wederseyt, die verbuerde^o jeghens elken een pond ende jeghens ons alze vele alse jeghens alle die ghesuoren.

11. Voird zoe moeghen twie ghesuoren vrede nemen ghelike den baeliu jof den rechter; ende die^p vrede sullen si brenghen an onsen baeliu jof ane onsen rechter.

Ende dit^q voirscreven recht hebben wi hem ghegheven behoudenlike onsen steden haren hantvesten die si hebben van ons ende van onsen ouders graven van Holland^r; ende dit recht zal gheduren^s tote onsen^t wedersegghen.

In oirkonde desen brieve bezegheld mid onsen zeghelen^u. Ghegheven tote^v Sinte Gheerdenberghe^w op sinte Jacobs dach int jaer ons Heren dusent drie hondert achte ende twintich.