Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III pacht ten overstaan van bisschop Jan III van Utrecht van abdis Mabilie van Elten het Naardingerland met alle toebehoren en rechten, voor 25 pond Utrechts per jaar, uitgezonderd de goederen ter plaatse van de kanunniken van Elten en van de leenmannen van de abdis, maar inclusief de goederen die Gijsbrecht van Amstel, ridder, van die leenmannen had gekocht, dit alles met de bepaling dat hij bij wanbetaling van de pachtsom door de bisschop in de ban zal worden gedaan, waarna na een jaar al zijn rechten zullen vervallen; de oorkonde wordt meebezegeld door bisschop Jan, die verklaart in het genoemde geval inderdaad de excommunicatie te zullen uitspreken.

Deze oorkonde staat temidden van een reeks stukken betreffende de door de graaf gekochte goederen van heer Otto van Cuijk, nrs. UT 104-112, welke met enige vertraging in het register Utrecht zijn ingeschreven; zie de kopnoot bij nr. UT 104. De onderstaande tekst heeft evenwel geen verband met dat dossier; de enige overeenkomst is gelegen het feit dat deze oorkonde in dezelfde periode tot stand is gekomen als het merendeel van die 'Cuijkse' stukken.

Nos Willelmus^b comes Haynnonie^c notum facimus universis presentia visuris et^d audituris, dilucide protestantes, quod requisivimus^e et recepimus a venerabili^f domina Mabelia^g, abatissa ecclesie Altinensi terram que vocatur Nairdincland^h cumⁱ omnibus pertinentiis suis et cum omnibus iuribus suis, quibuscumque nominibus censeantur ad ipsam abbatissam et ad ecclesiam suam in terra dicta pertinentibus cum iure quo dicta terra ad abbatissam pertinet, tenendam ad firmam pensionem pro viginti quinque libris Traiectensium^j legalium denariorum, quam quidem^k pensionem nos et nostri heredes abbatisse Altinensi^l, que pro tempore fuerit, inperpetuum die Martini^m hyemaliⁿ solvemus singulis annis in ecclesia Altinensi^o; et quod dictam pensionem solvemus singulis annis, prout superius est expressum, promisimus sub pena excommunicationis coram venerabili patre domino Iohanne^p, Dei gratia Traiectensi^q episcopo. Si vero dictam excommunicationis sententiam incurreremus, quod absit, non solvendo pensionem predictam, si per annum integrum in illa sententia steterimus, extunc dicta terra cum omnibus pertinenciis et iuribus suis ad dictam abbatissam libere et absolute revertetur, nullo dominio seu iure nobis aut nostris heredibus in dicta terra inposterum reservato; nos vero nichilominus eadem sententia^r ligati^s erimus et astricti quousque perseveremus^t integraliter pensionem retrodetentam^u. Post mortem nostram heredes nostri inperpetuum ab herede in heredem dictam terram in manu abbatisse Altinensis^v, que pro tempore fuerit, recipiet ad firmam pensionem ut supradictum est, et ad solucionem ipsius^w pensionis^x simili modo se^y astringent sub pena excommunicationis; quod si non fecerint infra^z annum post obitum sui antecessoris, extunc eadem^a' ex omni iure successionis quo ad terram predictam et ipsa terra cum omnibus pertinenciis et iuribus suis ad abbatissam absolute et libere revertetur. Protestamur^b' etiam quod prefata domina Mabelia abbatissa Altinensis^c', dum prefatam terram ^d' videlicet Nairdincland^e' cum omnibus pertinenciis^f' et iuribus suis ^g' ad firmam pensionem contulit et concessit nobis et nostris heredibus, expresse et nominatim^h' excepit pensiones sive reditus canonicorum Altinensium^i' quos habent sive tenent in terra predicta; promisimus etiam quod nos et nostri heredes efficiemus quod pensionarii^j' dictorum canonicorum in Nardincland^k' manentes ipsis^l' canonicis pensiones sive reditus suos absque omni difficultate persolvent in terminis et in locis et in moneta ab antiquo tempore debitis et consuetis. Item excepit dicta abbatissa nominatim^m' et expresse vasallos suos qui de bonis in Nardincland^n' iacentibus ab ea sunt infeodati, in quibus nichil iuris habemus nos et nostri heredes. Si illa bona, que Giselbertus^o' miles de Aemstele^p' a vasallis ipsis abbatisse emit sive comparavit, que quidem^q' bona iacent in Nardinc land^r', de quibus ab abbatissa infeodati^s' fuerint, quia talis emptio sive vendicio per manum sive per consensum ipsius abbatisse numquam processit^t' nobis aut nostris heredibus cum sepedicta terra et suis pertinenciis tenenda et possidenda concessit.

Acta sunt hec coram reverendo domino nostro Iohanne^u', Dei gratia Traiectensi^v' episcopo; ^w' in cuius rei testimonium^x' presentes litteras sigillo nostro una cum sigillo ipsius domini episcopi fecimus communiri. Nos vero Iohannes^y', Dei gratia Traiectensis^z' episcopus, dilucide protestamur quod omnia supradicta prout superius sunt expressa coram nobis acta sunt, et nos de expresso consensu ac voluntate domini Willelmi^a'' comitis prenominati sententiam excomminicationis in eundem promulgabimus^b'' extunc et feremus si quando pensionem prenotatam non persolveret, ut plene superius est expressum; et in testimonium predictorum ab ipso comite rogati sigillo nostro roboravimus presens scriptum. Datum apud Renen^c'' anno Domini M CCC XXVII^o in vigilia beati Iacobi apostoli.