Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III doet samen met heer Gerard heer van Voorne, burggraaf van Zeeland, uitspraak in een twist tussen enerzijds Boudewijn van de Maalstede en andere met name genoemde Zeeuwse leenmannen en anderzijds heer Gerard van Wezemaal heer van Merksem, Gillis van Beusichem, stad en land van Bergen op Zoom en die van Steenbergen, ontstaan vanwege een doodslag gepleegd te Bergen op Zoom, waarbij zij een algemene zoen opleggen en nadere bepalingen vaststellen, waaronder de hoogte van de zoenbedragen en de straf op de verbreking van de zoen; de oorkonde ook bezegeld door Gerard van Voorne.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Wi Willaem grave van Heynnegouwen^{c d} etc. maken cond allen luden dat wi met goeder voirsienicheden eens segghens over een ghedraghen sien met onsen lieven neve heren Gherarde^e here van Voirne^f, bourchgrave van Zeeland^g, van allen twiste, doit slaghe, leemte, smarte, scade, brueke ende eyske die onse trouwe manne ende lude Boudijn van der Maelsteden^h, Loedewijc van der Maelstede, Boudijn van Bairsdorp, Heinricⁱ sheren Jans sone van der Maelsteden^j, Florijs sheren Gillijs sone uten Poele, Symon Jans sone ende Clays^k Jans sone van Cloetinghe, Oeloud^l Arnouds sone, Heynric^m van den Breyne, Hughe Wrede, Jacob, Pieter ende Jan Gheronx kindre van Overbordenenⁿ, Barton^o Dierix sone ende Dankard^p Symons^q zone van den^r Vlake ende hoir vriende ende^s hoir maghe ende hoir helpers eyskende sien enen edelen manne here Gherarde^t van Wesemale, here van Marxchem^u, Gillise van Businghem^v, der ghemeenre poirte van Berghen op den Zoem^w ende die van Stienberghen^x ende dien^y ghemenen lande van Berghen op den Zoeme voirs. ende horen maghen, vrienden ende horen helpers, alse van den twiste die te Berghen voirs. ghesciede tote dier^z tijd alse Boudijn van den Breyne doit bleef ende al dat dair of roerde^a' ende seder die tijd ghesciet es, ende van allen twiste, doet slaghe, leemte, smerte, scade, bruke^b' ende eyske die hair Gheraerd^c' van Wesemale voirs., Gillijs van Businghijm^d', die ghemene poirte van Berghen, die van Stienberghe^e' ende den^f' ghemenen lande van Berghen voirs. ende hoir vriende, hoir maghe ende hoir helpers eyskende sien Boudijn van der Maelstede ende anders allen onsen luden voirscreven ute Zeeland ende horen vrienden, maghen ende horen helpers, alse van den twiste voirs. dair Boudijn van den Breyne doet bleef ende van al dat dair of roert^g' ende seder die tijd ghesciet es. Ende wi Willaem^h' grave ^i' voirs. hebben vervanghen Boudijn van der Maelstede ende anders alle onse lude van Zeeland^j' voirscreven ende hoir vriende, hoir maghe ende hoir helpers dese zoene te houden, ende ghelovese hem te doen houden; ende wi Gheraerd^k' here van Voirne, borchgrave van Zeeland^l' voirscreven, hebben vervanghen heren Gherarde^m' van Wesemale voirnoemd, Gillise van Businghem^n', die ghemene poirte van Berghen, die van Steenberghen^o' ende dat ghemene land van Berghen^p' voirnoemd ende hore maghe, vriende ende horen helpers dese soene te houden, ende gheloven dat^q' wise hem zullen doen houden. Van wilker soene wi segghen onse segghen in der^r' manieren dat hier na ghescreven staet.

In den ersten zegghen wi dat hair Gheraerd^s' van Wesemale, here van Marxhem^t' voirs., Gillijs van Businghem^u', die ghemene poirte van Berghen^v', die van Steenberghen^w' ende dat ghemene land van Berghe^x' voirnoemd ende hoir helpers gheven ende betailen sullen van hore brueke ende mesdaet die si op Boudijn van der Maelstede ende op anders onse lude^y' van Zeeland voirscreven ghedaen hebben ende horen helpers, vier dusent pond suarter Tornoisen^z', den grooten over sestien penninghe Tornois^a'' gherekent. Ende van desen ghelde sullen ghelden hair ^b'' Gheraerd^c'' van Wesemale ende Gillijs van Businghem^d'' voirs. drie hondert pond Tornois^e'', payements voirs.; ende willen si buter soene bliven, so moghen si dit voirs. ghelt ende hoir vete behouden. Voirt sullen die van Berghen, die van Steenberghen^f'' ende die van den lande van Berghen van den vier dusent pond Tornois voirscreven zelve behouden zeven hondert pond Tornois, ende dair mede sullen si quiten ende quite houden ewelike Boudijn^g'' van der Maelstede ende anders alle onse lude van Zeeland voirscreven ende horen helpers van allen twiste, van allen doit slaghen ende van allen saken voirscreven, wair dat si ghesciet ende ghevallen ^h'' sien, het si te Berghen, te Steenberghen^i'' of^j'' elwair, wair so dat si^k''. Ende si sullen hoire lude van allen eyschen ende saken voirscreven stillen met den ghelde voirscreven bi onsen neve den here van Voirne ende met den ghenen die hi dair toe^l'' met hem nemt^m'' uten lande van Berghen voirs.; ende mocht hise met desen ghelde ^n'' niet stillen, so soude hi opt ghemene land van Berghen also vele ^o'' dair toe setten meer te gheven dat hise wel stillen mochte^p'', also dat Boudijn van der Maelstede ende anders onsen luden van Zeeland voirnoemd ende hoir helpers dair of onbecroent ende quite bliven ewelike. Voirt salmen van desen vier dusent ponden Tornois voirscreven gheven vichtien hondert pond Tornois alle doden, leemten, smerten ende scade^q'' die Boudijn van der Maelstede ende anders onse lude van Zeeland voirscreven ende hoir helpers ghehad hebben van den parlemente voirscreven te Berghen^r'' ende dat dair toe behoirt, bi twee mannen die wi dair toe setten sullen ende bi ses mannen die Boudijn van der Maelstede ende anders onse lude van Zeeland voirs. dair toe nemen zullen. Voirt sullen wi Willaem grave voirscreven hebben van den ghelde voirscreven over sulke broke als si tyeghen ons mesdaen hebben van onsen luden voirscreven die si sloghen^s'' achte hondert pond Tornois; ende die dusent pond Tornois die hier boven bliven jof die zeven hondert pond Tornois^t'' die boven^u'' bliven sullen, es dat die here van Marxhem ende Gillijs van Businghem^v'' voirs. in die soene niet wesen en^w'' willen^x'' alse voirscreven es, zullen wi deelen ende gheven onsen luden van Zeeland^y'' voirscreven dair ons dunct^z'' dat best an besteet es. Ende al dit ghelt voirscreven, uyt ghenomen die zeven hondert pond Tornois die die van Berghen, van Steenberghe^a''' ende die van den lande van ^b''' Berghen^c''' voirscreven behouden zullen hoir lude mede te stillen alse voirscreven es, salmen betailen in Middelburch^d''' den abt van Middelburch tote drien terminen^e''' binnen desen naisten jare, tote elken zeventien weken een derdendeel. Ende dit ghelt voirscreven zullen onse lieve ende ghetrouwe die abt van Middelburch, hair Florijs van der Vere ende heren Clays Kervinc^f''', ridderen, al gheheel in enen scrine sluten in die abbedie van Middelburch, ende hoir yeghelijc zalre enen slotel of behouden jof die scrine zeghelen, ende niet dair of te doene voir die tijd datmen Boudijn van der Maelstede ende anders onse lude van Zeeland voirscreven die die scade ghenomen hebben dair mede voldoe^g''' alst voirs. es. Voirt sal die here van Voirne Boudijn van Bairsdorp^h''' goed recht doen van sinen ghebreke dat hi heft^i''' te Helteren^j''', te Steenberghen^k''' ende elwair in der heerscippien van Berghen; ende dair bi zal Boudijn voirs. ^l''' weder keren alsulc goed alsmen gheproven can ter wareyden dat hi ghenomen hevet binnen vrede^m'''. Ende alle stucke van den parlemente voirscreven dair wi hier niet of en segghen, houden wi toit onsen verclaersen. Ende hier bi segghen wi ene alinghe soene tuschen beyden pairtien voirscreven ende horen vrienden, horen maghen ende ^n''' helperen; ende so wie die^o''' zoene brake, dat wair op sijn lijf ende op sijn goed, ende dat soude berechten die here dairt onder ghesciede jof dair die ghene die die^p''' zoene brake onder begrepen^q''' worde, wairt in Zeeland jof in die heerscip van Berghen^r''' voirscreven. Ende alle stucken voirscreven sonder archlist.

Ende omme dat wi willen dat dat dese soene voirscreven vast, seker ende ghestade ewelike ghehouden worde, zoe hebben wi Willaem^s''' grave van Heynnegouwen^t''' etc.^u''' ende wi Gheraerd^v''' here van Voirne, burchgrave van Zeeland voirscreven^w''', omme dat wise willen doen houden desen open brief bezeghelt mit onsen zeghelen. Gheseyd ende ghegheven tote Zeerixee^x''' des zaterdaghes na den Ascentien dach int jaer ons Heren M^o CCC twe ende twintich.