Boon, Johanna Elisabeth (1916-2004)

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Kees Kuiken, Boon, Johanna Elisabeth, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Boon [22/10/2019] 

BOON, Johanna Elisabeth (geb. Leeuwarden 14-9-1916 – gest. Bloemendaal 31-7-2004), actief in studentenverzet. Dochter van Gerard Adolf Boon (1882-1962), advocaat en politicus, en Bertha van der Starp (1884-1959). Els Boon trouwde op 16-9-1947 in Leiden met Jan Frederik Glastra van Loon (1920-2001), rechtenstudent, later hoogleraar en politicus. Uit dit huwelijk, ontbonden in Leiden op 17-5-1974, werden 2 dochters en 2 zoons geboren.

Elsje Boon werd geboren als jongste van twee kinderen in een hervormd advocatengezin. Haar beide ouders waren actief in de Liberale Unie (vanaf 1921: Liberale Staatspartij). Toen haar vader in 1922 Tweede Kamerlid werd, verhuisde het gezin van Leeuwarden naar Scheveningen. Elsje bezocht het Haags Lyceum en ging in 1937 in Leiden rechten studeren. In de vooroorlogse jaren keerde haar vader zich fel tegen het nationaal-socialisme en de Jodenvervolging en hielp haar moeder Joodse kinderen uit Oostenrijk ontsnappen. In mei 1940 vluchtten ze met Els’ broer Dick (geb. 1914) naar Engeland. Toen de Duitsers hen op 17 mei kwamen arresteren, troffen ze een leeg huis aan. Elsje verbleef toen in Leiden en woonde op 24 november de protestrede bij die rechtendecaan Cleveringa uitsprak tegen het gedwongen ontslag van Joodse medewerkers (Nieuwe Leidsche Courant, 27-11-1954).

Verzetsgroep

Na de gedwongen sluiting van de universiteit in november 1940 trad Els Boon toe tot een studentenverzetsnetwerk van onder anderen Albert en Vic Swane, Jan Nauta en Belinde Siemens. Jan Glastra van Loon was landelijk contactpersoon. Vanaf 1942 verleende de groep hulp aan Joodse onderduikers. In 1943 doken de meeste groepsleden zelf onder om aan gedwongen tewerkstelling in Duitsland te ontkomen. Els Boon verbleef meestal in Brussel, een knooppunt in de zogeheten Escape-lijn waarlangs verzetsmensen en geallieerde piloten naar Engeland werden gesmokkeld. Ze bezorgde hun als koerier valse reisdocumenten en reisde veel op en neer tussen Nederland en België. Toen haar vroegere medestudente Jet Roosenburg haar koerierswerk moest staken, nam ze ook dit erbij.

De groep waarvan Els Boon deel uitmaakte, werd in 1944 opgerold door toedoen van de beruchte verklikker Chris Lindemans alias King Kong. De Swanes werden opgepakt en overleefden de oorlog niet. In februari of maart 1944 had Boon een afspraak op een vast contactadres in Brussel. Ze kreeg argwaan toen de telefoon daar tweemaal door verschillende onbekende mannen werd opgenomen. De volgende dag werd ze aangehouden toen ze het café verliet waar ze naartoe was gelokt door Lindemans. Ze zat vier weken gevangen in Brussel en daarna in het Scheveningse Oranjehotel. Toen Boon per nachttrein werd overgebracht naar kamp Vught, ontsnapte ze via een wc-raampje. Ze dook onder, eerst in het Utrechtse Leersum en later in Stedum, een dorp in Groningen. Daar maakte ze in april 1945 de bevrijding mee.

Speelfilm over studentenverzet

Terug in Leiden vervolgde Els Boon haar rechtenstudie. In 1945-1946 was ze voorzitster van de Vereniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden (VVSL) en speelde ze mee in Zes jaren, een film over het studentenverzet die in 1946 in première ging. Haar tegenspeler was haar voormalige medeverzetsstrijder Jan Glastra van Loon, met wie ze in 1947 trouwde. Vanwege de woningnood ‘kraakten’ ze een zomerhuisje in Noordwijk aan Zee. Na haar afstuderen werd ze assistente aan de Leidse rechtenfaculteit en docente aan het Instituut voor Bestuurswetenschappen te Den Haag (na 1977: Centraal Instituut voor de Vorming en Opleiding voor de Bestuursdienst). In 1958-1959 zat ze voor de VVD in de Leidse gemeenteraad. Van 1960 tot 1988 was ze bestuursvoorzitster van de stichting Madurodam – de ‘lieu de mémoire’ voor George Maduro die in 1952 door haar moeder was opgericht.

Mevrouw Glastra van Loon-Boon, zoals ze ook na de ontbinding van haar huwelijk in 1974 werd genoemd, bleef daarna nog bestuurlijk actief voor de Stichting Studentenhuisvesting in Leiden. Ook was ze van 1971 tot 1980 ‘deputy director’ van het Netherlands Institute of Advanced Studies (NIAS), een internationaal onderzoeksinstituut in Wassenaar dat in 1970 was opgericht. In 1977 verhuisde Els Glastra van Loon-Boon naar Warmond. Ze legde in 1982 haar verzetservaringen vast in een vraaggesprek voor het Leidse gemeentearchief (nu Erfgoed Leiden en Omstreken). Begin 1999 werd haar eenmalige optreden als speelfilmactrice aan de vergetelheid ontrukt toen een kopie van de lang verloren gewaande film Zes jaren werd herontdekt (Leids Dagblad, 13-2-1999).

In 2001 verhuisde Els Glastra van Loon-Boon naar Bloemendaal en in april 2002 was ze voor het laatst in het openbaar te zien in een televisiedocumentaire over het vijftigjarig jubileum van Madurodam. Johanna Elisabeth Boon overleed in 2004 op 87-jarige leeftijd in Bloemendaal. Twee jaar later liet het NIAS ter herinnering aan deze zeer gewaardeerde pionierster van het instituut een plaquette in de tuin plaatsen, ontworpen door beeldhouwster Constance Wibaut.

Archivalia

• Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Hilversum: Zes jaren (H.M. Josephson, regie, 1946).
• Erfgoed Leiden en Omstreken: Marlies van Rijn, ‘Interview met mw. J.E. Glastra van Loon-Boon’ (16-6-1982), signatuur LB 1380/16.

Publicatie

Literatuur

E.P. Weber, Gedenkboek van het Oranjehotel. Celmuren spreken, gevangenen getuigen (Rotterdam 1946).

Illustratie

Els Boon speelt zichzelf als studente in de film Zes jaren van H.M. Josephon (1946) (EYE Film Instituut Nederland).

Auteur: Kees Kuiken

laatst gewijzigd: 22/10/2019

De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.