Instellingen en personen

ALGEMEEN
Naam	Militair Gezag
naam, varianten	MG M.G.
periode van bestaan	1943 - 1946
organisatie en inrichting	in januari 1943 werd door de minister van Oorlog, jhr. mr. O.C.A. van Lidth de Jeude, in Londen het bureau Militair Gezag opgericht onder leiding van majoor Kruls bereidde dit bureau het MG voor het functioneerde van 14 september 1944 (bevrijding van Maastricht) tot 4 maart 1946 (opheffing) in bevrijd gebied gold de staat van beleg het personeel bestond uit ambtenaren die tijdelijk waren gemilitariseerd aan het hoofd stond J.H. Kruls, majoor van de Generale Staf het MG kende een Stafbureau, een Secretariaat, twee bureaus en 15 secties voor het onderwerp is van belang Sectie X Arbeidszaken onder het hoofdbureau stonden provinciale en districtscommissarissen aanvankelijk was het hoofdbureau gevestigd in Brussel, begin april 1945 werd dit verplaatst naar Breda om in mei 1945 naar Den Haag te verhuizen vanaf juli 1945 werd het apparaat geleidelijk ontmanteld
taak, activiteiten	tijdelijk bestuur van het bevrijd gebied met nadruk op handhaving van de openbare orde, onderhouden van contacten tussen plaatselijke en geallieerde militaire autoriteiten en het nemen van noodzakelijke bestuursmaatregelen er waren competentieconflicten tussen het MG en de Binnenlandse Strijdkrachten onder leiding van prins Bernhard slechte communicatie leidde tot strubbelingen tussen het MG en de regering in Londen de verhouding tussen het MG en het College van Vertrouwensmannen liet eveneens te wensen over het MH vaardigde een royale wachtgeldregeling uit en had een eigen Bureau Geschiedschrijving
voorloper	geen
opvolger	burgerlijke autoreiten: rijk, provincies, gemeenten en waterschappen
literatuur (NCC)	archieven Inventaris van het archief van het Militair Gezag (1939) 1943-1947 (1956) Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, 2 banden. 396 en 181 p. [Algemeen Rijksarchief 2.13.25] Pelzers, E., en M.P.J. Kok Inventaris van de archieven van het Militair Gezag in Gelderland (1941) 1944-1946 (1948) Arnhem [Rijksarchief in Gelderland], 1995. 55 p. Inventarissen van de archieven van het Militair Gezag in Noord-Brabant (1943) 1944-1946 (1948), het Districtsbureau Zuid I van de regeringsdienst Oog en Oor 1945-1946, de gemeenschap Oud Illegale Werkers Nederland 1944-1955, de Bijzondere Jeugdzorg in de provincie Noord-Brabant 1945-1948 ’s-Hertogenbosch [Rijksarchief in Noord-Brabant], 1994. 111 p. Inventaris van de archieven van het Militair Gezag in Zuid-Holland 1944-1947 Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, gewijzigde herdruk. 111 p. publicaties van het Militair Gezag Publicatieblad van het Militair Gezag nr. 1 (19 sept. 1944) - nr. 45 (2 maart 1946) [Londen] Overzicht der werkzaamheden van het militair gezag gedurende de bijzondere staat van beleg, 14 september 1944 - 4 maart 1946, samengest. door het Afwikkelingsbureau Militair Gezag 's-Gravenhage, [1947]. 645 p. [uitgebracht door het Bureau Geschiedschrijving onder leiding van majoor der artillerie, H. Winkel] Klapper op de wetgeving te vinden in het Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden, het Verordeningenblad voor het bezette Nederlandse gebied, de Nederlandse Staatscourant en het Publicatieblad van het Militair Gezag van 15 mei 1940 tot 31 dec. 1945, voor zover op laatstgenoemde dag in werking Zwolle, 1966. 652 p. Handboek Militair Gezag, in het bijzonder ter inlichting van de burgerlijke autoriteiten [Nijmegen] [Staf Militair Gezag], 1945.144 p. publicaties over het Militair Gezag Gedenkboek Militair Gezag Amsterdam, [1946], 51 p. [Speciaal nr. van: Ons Leger jrg. 29, no. 4].
typering	beleid
zuil
doelgroepen	politici
ARCHIEF
periode archief	1943 - 1947
vindplaats	Nationaal Archief, Den Haag
openbaarheid	niet openbaar zij die het archief willen raadplegen dienen zich schriftelijk te wenden tot het Nationaal Archief
omvang; inventarisnummers	onbekend 4427 inv. nrs.
informatiedrager	papier
vernietigd	tijdens de bewerking zijn geen stukken vernietigd wel bleken bij de aanvang van de bewerking door de Centrale Archiefselectiedienst enkele dossiers te ontbreken
toegang(en)	Inventaris van het archief van het Militair Gezag (1939) 1943-1947 (1956) Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, 2 banden., 396, 181 p. [Algemeen Rijksarchief 2.13.25] met historische en archivistische inleiding (p. 17-23)
kenmerk toegang	2.13.25
indices op toegang	index op namen van personen, plaatsen en zaken (p. 355-396)
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven	onbekend
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven	geen
opmerkingen	naar verhouding heeft het Militair Gezag veel archief geproduceerd
INHOUD
structuur archief	het archief was geordend volgens een eigen cijfercode
structuur toegang	bij de bewerking is de oude orde gehandhaafd bij de secties die de code niet toepasten is een ordening naar taakvelden aangebracht
bijlagen bij de toegang	I. Concordans van oude doosnummers naar inventarisnummers II. Index III. Oude toegangen op archieven van de chef-staf, souschefs MG, Vrouwenhulpcorps en Bureau Geschiedschrijving met hierin: III.4 Toegang op het archief van het Bureau Geschiedschrijving
statistische gegevens	vervaardiging van tabellen en statistieken voor de geschiedschrijving, 1945-1947 (inv. nr. 4317).
inhoud overig	verslag van de 26ste conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie te Philadelphia, april-mei 1944, 1944 (inv. nr. 2932) censuurrapporten, 1944-1945 (inv. nr. 2935) benoeming en werkzaamheden van rijksbemiddelaars, 1944-1945 (inv. nr. 2953) Adviescollege Arbeidszaken Militair Gezag, 1944-1945 (inv. nr. 2954) heroprichting van verenigingen van werkgevers en werknemers (vakbonden e.d.), 1944-1945 (inv. nr. 2981) Stichting van de Arbeid, 1945 (inv. nr. 2984) wachtgeldaangelegenheden, 1944-1945 (inv. nr. 2984) steunverlening aan werkloze arbeiders, 1944-1945 (inv. nr. 2985) verordening registratie werknemers, 1944-1945 (inv. nr. 2987) zuivering van onder de sectie vallende organen, 1944-1945 (inv. nrs. 2994-2996) sociale verzekeringen Commissie voor de Sociale Verzekering in bevrijd Gebied, 1944-1945 (inv. nr. 2988) uitvoering van sociale verzekeringswetten, 1945 (inv. nr. 2990) bureau Geschiedschrijving overzichten van tijdens de bezetting afgekondigde verordeningen, 1942-1944 (inv. nr. 4266) materiaal gebruikt voor de eigen geschiedschrijving, 1943-1947 (inv. nrs. 4268-4307) met o.a. over sectie X inv. nrs. 4303-4304 verslagen van de werkzaamheden van het bureau, 1945-1947 (inv. nr. 4321) notulen van vergaderingen, 1946-1947 (inv. nr. 4323) indicateur van ingekomen en uitgegane stukken, 1945-1947 (inv.. nr. 4322).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan	KB van 11 september 1943 (Wetsbesluit D 60 van 4 september 1944)
verwijzing naar andere archiefvormers	Ministerie Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk der Nederlanden Ministerraad Stichting van de Arbeid
geografische verwijzingen	Nederland
internationaal	Internationale Arbeidsorganisatie (conferentie gehouden in Philadelphia 1944)
opmerkingen	bureau geschiedschrijving, specificatie van stukken over sociale zaken : rapporten van militaire commissarissen “dikwijls zeer uitgebreid en gevende een volledig beeld van de toestand in hun districten, geordend naar de provincies” (9 mappen) liquidatie Nederlands Arbeidsfront en herstel van vakbonden e.d..

Naam

Militair Gezag

naam, varianten

MG
M.G.

periode van bestaan

1943 - 1946

organisatie en inrichting

in januari 1943 werd door de minister van Oorlog, jhr. mr. O.C.A. van Lidth de Jeude, in Londen het bureau Militair Gezag opgericht
onder leiding van majoor Kruls bereidde dit bureau het MG voor
het functioneerde van 14 september 1944 (bevrijding van Maastricht) tot 4 maart 1946 (opheffing)
in bevrijd gebied gold de staat van beleg
het personeel bestond uit ambtenaren die tijdelijk waren gemilitariseerd
aan het hoofd stond J.H. Kruls, majoor van de Generale Staf
het MG kende een Stafbureau, een Secretariaat, twee bureaus en 15 secties
voor het onderwerp is van belang Sectie X Arbeidszaken
onder het hoofdbureau stonden provinciale en districtscommissarissen
aanvankelijk was het hoofdbureau gevestigd in Brussel, begin april 1945 werd dit verplaatst naar Breda om in mei 1945 naar Den Haag te verhuizen
vanaf juli 1945 werd het apparaat geleidelijk ontmanteld

taak, activiteiten

tijdelijk bestuur van het bevrijd gebied met nadruk op handhaving van de openbare orde, onderhouden van contacten tussen plaatselijke en geallieerde militaire autoriteiten en het nemen van noodzakelijke bestuursmaatregelen
er waren competentieconflicten tussen het MG en de Binnenlandse Strijdkrachten onder leiding van prins Bernhard
slechte communicatie leidde tot strubbelingen tussen het MG en de regering in Londen
de verhouding tussen het MG en het College van Vertrouwensmannen liet eveneens te wensen over
het MH vaardigde een royale wachtgeldregeling uit en had een eigen Bureau Geschiedschrijving

voorloper

geen

opvolger

burgerlijke autoreiten: rijk, provincies, gemeenten en waterschappen

literatuur (NCC)

archieven

Inventaris van het archief van het Militair Gezag (1939) 1943-1947 (1956)
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, 2 banden. 396 en 181 p.
[Algemeen Rijksarchief 2.13.25]

Pelzers, E., en M.P.J. Kok
Inventaris van de archieven van het Militair Gezag in Gelderland (1941) 1944-1946 (1948)
Arnhem [Rijksarchief in Gelderland], 1995. 55 p.

Inventarissen van de archieven van het Militair Gezag in Noord-Brabant (1943) 1944-1946 (1948), het Districtsbureau Zuid I van de regeringsdienst Oog en Oor 1945-1946, de gemeenschap Oud Illegale Werkers Nederland 1944-1955, de Bijzondere Jeugdzorg in de provincie Noord-Brabant 1945-1948
’s-Hertogenbosch [Rijksarchief in Noord-Brabant], 1994. 111 p.

Inventaris van de archieven van het Militair Gezag in Zuid-Holland 1944-1947
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, gewijzigde herdruk. 111 p.

publicaties van het Militair Gezag

Publicatieblad van het Militair Gezag
nr. 1 (19 sept. 1944) - nr. 45 (2 maart 1946) [Londen]

Overzicht der werkzaamheden van het militair gezag gedurende de bijzondere staat van beleg, 14 september 1944 - 4 maart 1946, samengest. door het Afwikkelingsbureau Militair Gezag
's-Gravenhage, [1947]. 645 p.
[uitgebracht door het Bureau Geschiedschrijving onder leiding van majoor der artillerie, H. Winkel]

Klapper op de wetgeving te vinden in het Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden, het Verordeningenblad voor het bezette Nederlandse gebied, de Nederlandse Staatscourant en het Publicatieblad van het Militair Gezag van 15 mei 1940 tot 31 dec. 1945, voor zover op laatstgenoemde dag in werking
Zwolle, 1966. 652 p.

Handboek Militair Gezag, in het bijzonder ter inlichting van de burgerlijke autoriteiten
[Nijmegen] [Staf Militair Gezag], 1945.144 p.

publicaties over het Militair Gezag

Gedenkboek Militair Gezag
Amsterdam, [1946], 51 p.
[Speciaal nr. van: Ons Leger
jrg. 29, no. 4].

typering

beleid

zuil

doelgroepen

politici

periode archief

1943 - 1947

vindplaats

Nationaal Archief, Den Haag

openbaarheid

niet openbaar
zij die het archief willen raadplegen dienen zich schriftelijk te wenden tot het Nationaal Archief

omvang; inventarisnummers

onbekend
4427 inv. nrs.

informatiedrager

papier

vernietigd

tijdens de bewerking zijn geen stukken vernietigd
wel bleken bij de aanvang van de bewerking door de Centrale Archiefselectiedienst enkele dossiers te ontbreken

toegang(en)

Inventaris van het archief van het Militair Gezag (1939) 1943-1947 (1956)
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1998, 2 banden., 396, 181 p.
[Algemeen Rijksarchief 2.13.25]
met historische en archivistische inleiding (p. 17-23)

kenmerk toegang

2.13.25

indices op toegang

index op namen van personen, plaatsen en zaken (p. 355-396)

originele archivalia van archiefvormer in andere archieven

onbekend

originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven

geen

opmerkingen

naar verhouding heeft het Militair Gezag veel archief geproduceerd

structuur archief

het archief was geordend volgens een eigen cijfercode

structuur toegang

bij de bewerking is de oude orde gehandhaafd
bij de secties die de code niet toepasten is een ordening naar taakvelden aangebracht

bijlagen bij de toegang

I. Concordans van oude doosnummers naar inventarisnummers
II. Index
III. Oude toegangen op archieven van de chef-staf, souschefs MG, Vrouwenhulpcorps en Bureau Geschiedschrijving
met hierin:
III.4 Toegang op het archief van het Bureau Geschiedschrijving

statistische gegevens

vervaardiging van tabellen en statistieken voor de geschiedschrijving, 1945-1947 (inv. nr. 4317).

inhoud overig

verslag van de 26ste conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie te Philadelphia, april-mei 1944, 1944 (inv. nr. 2932)
censuurrapporten, 1944-1945 (inv. nr. 2935)
benoeming en werkzaamheden van rijksbemiddelaars, 1944-1945 (inv. nr. 2953)
Adviescollege Arbeidszaken Militair Gezag, 1944-1945 (inv. nr. 2954)
heroprichting van verenigingen van werkgevers en werknemers (vakbonden e.d.), 1944-1945 (inv. nr. 2981)
Stichting van de Arbeid, 1945 (inv. nr. 2984)
wachtgeldaangelegenheden, 1944-1945 (inv. nr. 2984)
steunverlening aan werkloze arbeiders, 1944-1945 (inv. nr. 2985)
verordening registratie werknemers, 1944-1945 (inv. nr. 2987)
zuivering van onder de sectie vallende organen, 1944-1945 (inv. nrs. 2994-2996)
sociale verzekeringen
Commissie voor de Sociale Verzekering in bevrijd Gebied, 1944-1945 (inv. nr. 2988)
uitvoering van sociale verzekeringswetten, 1945 (inv. nr. 2990)
bureau Geschiedschrijving
overzichten van tijdens de bezetting afgekondigde verordeningen, 1942-1944 (inv. nr. 4266)
materiaal gebruikt voor de eigen geschiedschrijving, 1943-1947 (inv. nrs. 4268-4307)
met o.a. over sectie X inv. nrs. 4303-4304
verslagen van de werkzaamheden van het bureau, 1945-1947 (inv. nr. 4321)
notulen van vergaderingen, 1946-1947 (inv. nr. 4323)
indicateur van ingekomen en uitgegane stukken, 1945-1947 (inv.. nr. 4322).

verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan

KB van 11 september 1943 (Wetsbesluit D 60 van 4 september 1944)

verwijzing naar andere archiefvormers

Ministerie Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk der Nederlanden

Ministerraad

Stichting van de Arbeid

geografische verwijzingen

Nederland

internationaal

Internationale Arbeidsorganisatie (conferentie gehouden in Philadelphia 1944)

opmerkingen

bureau geschiedschrijving, specificatie van stukken over sociale zaken :
rapporten van militaire commissarissen “dikwijls zeer uitgebreid en gevende een volledig beeld van de toestand in hun districten, geordend naar de provincies” (9 mappen)
liquidatie Nederlands Arbeidsfront en herstel van vakbonden e.d..