Instelling
| ALGEMEEN | |
|---|---|
| Naam | Nederlands Arbeidsfront |
| naam, varianten |
NAF
N.A.F. |
| periode van bestaan | 1942 - 1945 |
| organisatie en inrichting |
het Nederlands Arbeidsfront werd opgericht bij decreet van 30 april
1942 van rijkscommissaris Seysz-Inquart
de organisatie trad de volgende dag in werking als ‘leider’ werd aangesteld H.J. Woudenberg de organisatie was geschoeid naar nationaal-socialistisch model in het front gingen de ten dele reeds geliquideerde vakcentralen NVV, RKWV en CNV met alle daarbij aangesloten vakbonden en besturenbonden op reeds in 1941 had Woudenberg, die vanaf 16 juli 1940 commissaris was van het NVV, een centralisatie doorgevoerd waarbij de plaatselijke besturenbonden omgevormd waren tot plaatselijke kantoren daarboven stonden districtskantoren en provinciale kantoren deze laatste hadden vanaf het begin een sociaal-economische afdeling na 1 mei 1942 werden de resterende vakbonden opgeheven het centrale apparaat was georganiseerd in een verwarrend groot aantal afdelingen, onderafdelingen, diensten, ‘hoofdarbeidsgebieden’ en ‘arbeidsgebieden’ van belang voor het onderwerp zijn: de sociaal-economische hoofdafdeling met een eigen ‘leider’ deze had afdelingen voor onder meer: Sociale Verzekering, Werklozenzorg, Arbeid, Loon- en Arbeidsvoorwaarden, Arbeidsrecht en Gezondheidszorg en een ‘dienst’ Cultuurtechnische Werken de afdeling Vreugde en Arbeid bestond uit de afdelingen: Verbinding, Pers en Propaganda, Culturele Ontspanning, Lichamelijke Ontwikkeling, Reizen en Vacantie, Geldzaken, Algemene Zaken en Volksontwikkeling verder waren er provinciale en stedelijke bureaus en ‘provinciale dienstkamers’ in de bedrijven werd het front vertegenwoordigd door de ‘sociale voorman’ men moet dit Arbeidsfront wel onderscheiden van het Nederlands Arbeidsfront van de NSB, dat tot mei 1940 Nationale Werknemers Vereniging heette en dat bedoeld was als een op nationaal-socialistische grondslag stoelende organisatie van werknemers deze organisatie werd per 1 oktober 1940 opgeheven de leden werd aangeraden lid te worden van het inmiddels door H.J. Woudenberg geleide NVV |
| taak, activiteiten |
volgens art. 2 van het decreet van 30 april 1942 was de
grondgedachte van het front:
?
Het Nederlandsche
Arbeidsfront heeft tot taak alle Nederlanders die door eigen arbeid
geheel of gedeeltelijk in hun levensonderhoud voorzien, samen te
brengen, te verzorgen, hen op te voeden tot wederzijdsch begrip voor
hun economische belangen, alsmede voor hun sociale en cultureele
behoeften en bij de bevrediging van deze behoeften medewerking te
verleenen.?;
het NAF was een op nationaal-socialistische
leest geschoeide organisatie die de bezittingen van de vroegere
vakbonden overnam
dit gold ook voor de 22 werklozenkassen die per 29 juni 1942 werden samengevoegd tot een werklozenkas op 3 juli 1943 werd deze werklozenkas opgeheven het Arbeidsfront had echter geen zeggenschap over lonen en arbeidsvoorwaarden, aangezien deze taak was toebedeeld aan het College van Rijksbemiddelaars en later aan de Gemachtigde van de Arbeid z.g. ‘medewerkers van het NAF’ bezochten bedrijven en stelden rapporten daarover op. |
| voorloper |
geen
|
| opvolger |
geen
|
| literatuur (NCC) |
Arbeid. Weekblad van het Nederlandsch Arbeidsfront
1943?-… [Vóór 1943 verscheen: Arbeid. Uitgave van het Nederlandsch Verbond van Vakvereenigingen ] Officieele mededeelingen van den leider van het Nederlandsche Arbeidsfront Amsterdam, 1942-.... Sociale berichten van de Afdeeling Arbeidswetenschappen van het Nederlandsche Arbeidsfront Amsterdam, 1943-1944 Mededeelingen van het Nederlandsche Arbeidsfront 1 (1942) - .... Het Nederlandsche arbeidsfront. Zijn beginselen, zijn werkwijze, de plichten en de rechten van de leden. Met een voorwoord van H.J. Woudenberg [z.pl.], 1942. 15 p. “Nu de werkloozenkas van het Nederlandsche Arbeidsfront is opgeheven. Contributie bijna gehalveerd!”in: Arbeid , 3 (1943), 9 juli 1943 , p. 2 [de werkloosheidsverzekering is onverenigbaar met het “socialistische idee” zie ook p. 7 van dit magazine geen probleem, want er is geen werkloosheid meer]. |
| typering | |
| zuil | |
| doelgroepen | |
| ARCHIEF | |
| periode archief | 1940 - 1945 |
| vindplaats |
a) Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam (NIOD)
bestaande uit het eigenlijke archief en documentatie
b) Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam (IISG) (krantenknipsels) |
| openbaarheid |
a) NIOD: beperkt
b) IISG: volledig |
| omvang; inventarisnummers |
a) NIOD: 45.25 meter
archief 125 inv. nrs., documentatie 55 inv. nrs. b) IISG: 12 meter aantal inv. nrs. onbekend |
| informatiedrager |
papier
|
| vernietigd |
onbekend
|
| toegang(en) |
a) NIOD
het archief is ontsloten door middel van een inventaris met regestenlijst en met een historische inleiding (p. 1-1b) door L. Cannegieter (1957) de regesten zijn voorzien van trefwoorden de documentatie werd in 1958 overgenomen van de regeringscommissaris voor de liquidatie van het front en is ontsloten door middel van een in 1958 door J. Zwaan gemaakte plaatsingslijst de toegang werd in 1994 door het NIOD gekwalificeerd als ‘onvoldoende’ b) IISG krantenknipsels: plaatsingslijst door P. Schrage (1990) |
| kenmerk toegang |
a) nr. 122
b) geen nummer |
| indices op toegang |
a) index op persoonsnamen, geografische namen en zaken
|
| originele archivalia van archiefvormer in andere archieven |
in het archief van het
Regionaal Bureau voor het Arbeidsrecht NVV
Amsterdam:
stukken Stedelijk Kantoor te Amsterdam van de Dienstkamer voor Rechtsbescherming, 1943-1945 (inv. nr. 3). |
| originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven |
onbekend
|
| opmerkingen |
geen
|
| INHOUD | |
| structuur archief |
de oorspronkelijke structuur is onbekend, maar leek vermoedelijk
sterk op die van de toegang
|
| structuur toegang |
als basis voor de ordening is genomen het laatste, in januari 1944
vastgestelde organisatieschema
indeling van de inventaris: 1. Arbeidsfrontleider 2. Secretariaat en zakelijke leiding 3-4 Bureau Arbeidsfrontleider 4-5 Tewerkstelling buitenland 6 Liquidatie (van de oude vakbonden en -centralen) 7. Organisatie 8. Personeel 9-11 Geldzaken 12-17 Sociaal-economische zaken 18-19 Bedrijfsverenigingen voor ziekengeld e.d. 20-21 Rechtsbescherming 22 Beroepsvorming en bedrijfsleiding 23 Vreugde en Arbeid 24-25 Openbare lichamen 26-27 Pers 28 Propaganda 29 Handel en ambacht 30 Vorming en scholing 31 Vrouwen en jeugd 32 Ned. Ver. van Fabrieksarbeiders/-sters 33-39 Arbeidsgroepen 40-48 Bedrijfsorganisatie 49-124 Provinciale kantoren |
| bijlagen bij de toegang |
geen
|
| statistische gegevens |
geen
|
| inhoud overig |
a) Ned. Instituut voor Oorlogsdocumentatie:
werklozenzorg van in Duitsland werkzame Nederlandse arbeiders, 1942 (inv. nr. 4a) correspondentie afdeling Tewerkstelling over de Duitse Krankenkasse (ziekteverzekering) voor in Duitsland werkzame arbeiders, 1944-1945 (inv. nr. 4d) correspondentie afdeling Tewerkstelling over de Duitse ongevallenverzekering voor in Duitsland werkzame arbeiders, 1944-1945 (inv. nr. 4d) overname door het Arbeidsfront van de werklozenkassen van het NVV, 1942 (inv. nr. 9a) plannen tot invoering van een verplichte werklozenverzekering, 1942-1943 (inv. nr. 11f) NB: volgens het regest is deze verzekering in juli 1943 ingevoerd en is de werklozenkas van het Nederlands Arbeidsfront toen opgeheven werkloosheidsuitkering en begrip ‘passend werk’, 1941 (inv. nr. 12a) oprichting ‘werkloosheidsraad’ per 7 oktober 1941 (inv. nr. 12b) werkloosheidsverzekering van in Duitsland werkzame arbeiders, 1942 (inv. nr. 12b) beheer werkloosheidskassen, 1941 (inv. nr. 12c) medische controle van arbeiders die in Duitsland werken maar in Nederland ziek zijn, 1944 (inv. nr. 17c) bedrijfsverenigingen voor ziekengeld en andere uitkeringen, 1940-1944 (inv. nrs. 18-19) documentatie Ziektewet, z.j. (documentatie map nr. 106) Krankenkasse, z.j. (documentatie map nrs. 113-114) Armenraad, z.j. (documentatie map nr. 147) bedrijfsverenigingen, z.j. (documentatie mappen nrs. 170-286, 365, 675 en 728) werklozenuitkering, z.j. (documentatie mappen nrs. 374-375) kinderbijslagvereveningsfonds, z.j. (documentatie map nr. 399) Nederlandse Volksdienst, z.j. (documentatie mappen nrs. 454-455) onderwijs sociale verzekeringen, z.j. (documentatie map nr. 487) Profylaxefonds, z.j. (documentatie map nr. 576) Raden van Arbeid, z.j. (documentatie mappen nrs. 600-620) Rijksverzekeringsbank, z.j. (documentatie mappen nrs. 622-623, 637 en 642) Raad van Toezicht Sociale Verzekeringen, z.j. (documentatie mappen nrs. 624-625) Raden van Beroep (sociale verzekeringen), z.j. (documentatie mappen nrs. 626-627) sociale verzekering algemeen, z.j. (documentatie mappen nrs. 648 en 838) vrijwillige ouderdomsverzekering, z.j. (documentatie map nr. 808) vrijwillige ongevallenverzekering, z.j. (documentatie map nr. 807) landelijke vereniging werkloosheid en ziekteverzekering, z.j. (documentatie map nr. 815) Invaliditeitswet, z.j. (documentatie mappen nrs. 816-818) Kinderbijslagwet, z.j. (documentatie mappen nrs. 819-821) Mutterschutzgesetz, [Duitse wet op het moederschap] z.j. (documentatie map nr. 823) Ongevallenwet, z.j. (documentatie mappen nrs. 826-837) Ziektewet, z.j. (documentatie mappen nrs. 839-870). b) krantenknipsels op het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis: sociale verzekering, 1942 (doos 11-map 2) verder de dozen 143-153 en 158-184 met knipsels die niet geïnventariseerd zijn. |
| verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan |
Beroepswet (1902)
Armenwet (1912) Radenwet (1913) Ziektewet (1913/1929) Invaliditeitswet (1913/1919) Werkloosheidsbesluit (1917) Ouderdomswet (1919) Wet op de Rijksverzekeringsbank (1920) Ongevallenwet (1921) Organisatiewet Sociale Verzekering (1933) Kinderbijslagwet (1939) Door de bezetter en zijn medewerkers werden de volgende decreten en besluiten uitgevaardigd die betrekking hadden op het onderwerp: Verordening van de Rijkscommissaris van 21 juni 1940 (Verordeningenblad 1940/21) (betreft de instelling van het Herstelfonds, dat uitkeringen deed aan onder meer kleine zelfstandigen ) Verordening van de Rijkscommissaris van 23 augustus 1940 (Verordeningenblad 1940/109) (betreft verbod op openbare inzamelingen zonder vergunning) Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken met wijzigingen en aanvullingen op bestaande wettelijke bepalingen ten aanzien van de sociale verzekering van 16 september 1940 (Verordeningenblad 1940/150) (met onder meer: gelijkstelling van de gehuwde met de ongehuwde moeder voor de Ziektewet). “Decreet van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied, houdende oprichting van de Stichting “Winterhulp Nederland” van 22 oktober 1940” (Verordeningenblad 1940/186) wijziging en aanvulling: 1943/76 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende de uitbreiding van de verplichte ongevallenverzekering tot de aan poliklinieken, medische consultatiebureaux en medische keuringsbureaux verbonden personen” (Verordeningenblad 1940/223) 13 november 1940 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken, houdende enige wijzigingen der Ziektewet” (Verordeningenblad 1940/246) 13 november 1940 “Verordening van de Rijkscommissaris teneinde te komen tot een herordening op het gebied van de niet commerciele vereenigingen en stichtingen” (Verordeningenblad 1941/41) 28 februari 1941 (deze verordening leidde tot de opheffing van de meeste vakverenigingen en tot de liquidatie van de door hen beheerde werklozenkassen) “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende een voorloopige regeling van bepaalde aanspraken op uitkeering ter zake van renteverzekering” (Verordeningenblad 1941/61) 20 februari 1941 (betreft Nederlanders werknemers die in Duitsland werkzaam zijn) wijziging: 1943/42 en 1943/115 “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën betreffende tijdelijke verhooging van bepaalde sociale verzekeringsrenten met een bijzonderen toeslag” (Verordeningenblad 1941/159) 9 juli 1941 (betreft toeslagen op renten krachtens de Invaliditeitswet en de Ouderdomswet) vervolgbesluit met aanvulling: 1942/9 wijzigingsbesluiten: 1942/110 en 1942/151 idem: 1943/121 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende het ziekenfondswezen” (Ziekenfondsenbesluit) (Verordeningenblad 1941/160) 1 augustus 1941 eerste uitvoeringsbesluit: 1941/175 tweede uitvoeringsbesluit: 1941/201 besluit tot aanvulling: 1941/216 derde uitvoeringsbesluit: 1941/217 wijzigingsbesluiten: 1942/61, 1942/77, 1942/111, 1942/152 en 1942/153 aanvulling op het Ziekenfondsbesluit: 1942/112 wijzigingsbesluiten: 1943/ 74 en 75, 1943/116 “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken houdende aanvulling en wijziging van de Ziektewet” (Verordeningenblad 1941/ 161) 1 augustus 1941 (betreft eenmalige uitkering bij bevalling) wijziging van deze regeling: 1942/109 aanvulling: 1942/113 wijziging: 1942/151 “Decreet van de Rijkscommissaris betreffende de oprichting van het Nederlandsch Arbeidsfront (N.A.F.) “ (Verordeningenblad 1942/47) 30 april 1942 (art. 2, leden 1, 5 en 7 gaan over de sociale verzekeringen) “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën tot wijziging der Ziektewet” (Verordeningenblad 1942/109) 29 september 1942 wijziging: 1943/121 “Verordening van de Rijkscommissaris betreffende de ordening van den arbeid” (Verordeningenblad 1942/114) 13 oktober 1942 (instelling van de functie van Gemachtigde voor de Arbeid) “Besluit van de secretaris-generaal van Sociale Zaken betreffende een beperking van de uitkeering van ziekengeld” (Verordeningenblad 1943/86) 3 augustus 1943 (betreft verlaging van de uitkering gedurende de eerste zes ziektedagen) “Besluit van de secretarissen-generaal van Sociale Zaken en Financiën tot wijziging en aanvulling van de Ziektewet” (Verordeningenblad 1943/91 en 92) 25 september 1943 (betreft onder meer ziekengeld voor opvarenden van binnenschepen en het kraamgeld) wijziging: 1943/121. |
| verwijzing naar andere archiefvormers | |
| geografische verwijzingen |
Nederland
|
| internationaal |
Duitsland
|
| opmerkingen |
de stukken van de provinciale kantoren zijn niet opgenomen
|