Instellingen en personen

ALGEMEEN
Naam	Afdeling Maatschappelijke Zorg
naam, varianten	ook wel genaamd "Dienst voor Maatschappelijke Zorg"
periode van bestaan	1948 - 1952
organisatie en inrichting	de afdeling ontstond uit een samenvoeging van de onder het ministerie van Binnenlandse Zaken vallende afdeling Hulpverlening Oorlogsslachtoffers en Evacutiezaken en de afdeling Armwezen, beiden van Binnenlandse Zaken de afdeling kende twee onderafdelingen genummerd I en II in 1952 werd de afdeling overgeheveld naar het toen opgerichte Ministerie van Maatschappelijk Werk ministers van Binnenlandse Zaken waren: mr. dr. P.J. Witteman, 1947-1948 mr. J.H. van Maarseveen, 1948-1949 mr. F.G.C.J.M. Teulings, 1949-1951 dr. L.J.M. Beel, 1951-1956 chefs van de afdeling waren: mr. H.M. Vries, Maatschappelijke Zorg I (tot 1948 chef van de afdeling Armwezen) dr. J.Th.A.H. van der Putten, Maatschappelijke Zorg II mr. W. Schoonderbeek, waarnemend chef Maatschappijke Zorg I zijdelings van belang is nog de omvorming van het Centraal Bureau voor de Verzorging van Oorlogsslachtoffers in de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zorg
taak, activiteiten	taken waren: toepassing van de Armenwet idem van de Pandhuiswet idem van de Geldschieterswet zaken betreffende het Centraal Archief en Inlichtingenbureau inzake Maatschappelijk Hulpbetoon voor Nederland de onderafdeling I was belast met de voorbereiding en de uitvoering van de Armenwet (1912) onderafdeling II hield zich met name bezig met de zorg voor diverse soorten oorlogsslachtoffers in concreto kwam dit neer op de volgende activiteiten: opstelling van het jaarlijks verslag over de toestand van het armwezen cf. art. 201 van de Grondwet machtiging tot het aanvaarden van legaten en schenkingen aan de besturen van niet-kerkelijke instellingen van weldadigheid verzoeken om vergunning tot het inzamelen van gelden beoordeling van de uitgaven voor burgerlijke armenzorg van noodlijdende gemeenten in de periode tussen 1945-1952hebben er plannen bestaan om deze afdeling uit te bouwen tot of uit te breiden met een Rijksdienst voor de Maatschappelijke Zorg.
voorloper	afdeling Armwezen, Ministerie van Binnenlandse Zaken
opvolger	Ministerie van Maatschappelijk Werk
literatuur (NCC)	archieven Inventaris van het archief van de Afdeling Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (1946) 1948-1952 Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1985. 50 p. [CAS-inventaris, nr. 5] publicaties van het ministerie -- publicaties over het ministerie Blom, F., e.a. De afdeling maatschappelijke zorg (ministerie van binnenlandse zaken) 1948-1952. Literatuurrapport Winschoten [CAS], 1984. 42 p. Haan, Ido de, en Jan Willem Duyvendak In het hart van de verzorgingsstaat. Het Ministerie van Maatschappelijk Werk en zijn opvolgers (CRM, WVC, VWS), 1952-2002 Zutphen, 2002. 400 p. Houwaart, D. (red.) Fragmenten uit de geschiedenis van Binnenlandse zaken 's-Gravenhage, 1979. 175 p. Houwaart, D., en H. van der Linde (red.) Fragmenten uit de geschiedenis van Binnenlandse zaken 's-Gravenhage, 1986, herziene herdruk, 2 dln. IJsselmuiden, P.G. van Binnenlandse Zaken en het ontstaan van de moderne bureaucratie in Nederland, 1813-1940 Kampen, 1988. 344 p. Frederiks, K.J. Op de bres 1940-1944. Overzicht van de werkzaamheden aan het Departement van Binnenlandsche Zaken gedurende de oorlogsjaren Den Haag, 1945. 102 p.
typering	armenzorg beleid maatschappelijk werk
zuil
doelgroepen	armen politici
ARCHIEF
periode archief	1948 - 1952
vindplaats	Nationaal Archief, Den Haag
openbaarheid	volledig
omvang; inventarisnummers	voor de bewerking 13,2 meter, erna 1,5 meter de inventaris telt 183 nrs., waarvan er 43 betrekking hebben op het onderwerp
informatiedrager	papier
vernietigd	tijdens de bewerking door de Centrale Archiefselectiedienst is er geselecteerd volgens de vernietigingslijsten van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Maatschappelijk Werk en volgens een door de CAS opgestelde lijst van categorieen het bewaarpercentage bedraagt 11%
toegang(en)	Inventaris van het archief van de Afdeling Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (1946) 1948-1952 Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1985, 50 p. [CAS-inventaris, nr. 5] met historische en archivistische inleiding (p. 6-14)
kenmerk toegang	2.04.52
indices op toegang	trefwoordenindex
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven	onbekend
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven	in het archief van het Ministerie van Maatschappelijk Werk : reorganisatie Rijksdienst voor de Maatschappelijke Zorg, 1942-1954 (inv. nr. 480).
opmerkingen	geen
INHOUD
structuur archief	in oorsprong was het archief geordend volgens het verbaalstelsel vanaf 1949 is, zoals ook is gebeurd met de archieven van andere afdelingen van Binnenlandse Zaken, een deel geordend volgens de algemene BiZa code die weer was afgeleid van de basisarchiefcode van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
structuur toegang	het archief is door de Centrale Archiefselectiedienst opnieuw geordend, waarbij de cijfercode is vervallen
bijlagen bij de toegang	I concordans van codenummers naar inventarisnummers II lijst van KB’s, ministeriële beschikkingen en circulaires waaraan de afdeling heeft meegewerkt III lijst van personeelsleden van de afdeling.
statistische gegevens	opgaven per gemeente van het aantal vreemdelingen en staatlozen die krachtens de Armenwet worden ondersteund, 1950 (inv. nr. 29).
inhoud overig	algemeen, 1949-1951 (inv. nrs. 1-2) staatscommissie Vervanging Armenwet, 1948-1952 (inv. nrs. 3-4) armenraden, 1948-1952 (inv. nrs. 5-8) instellingen van weldadigheid, 1948-1952 (inv. nrs. 9-12) ondersteuning armlastigen, 1946-1951 (inv. nrs. 13-31) ondersteuning van arme Nederlanders in andere landen, 1945-1952 (inv. nrs. 32-42) collecten, 1948-1951 (inv. nrs. 51-62).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan	Armenwet (1912) beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken van 19 december 1947 N 57954 afd. Hulpverlening Oorlogsslachtoffers/A (oprichting van de afdeling en opheffing van de afdeling Armwezen) beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken van 19 december 1947, nr. 57954, afd. hulpverlening Oorlogsslachtoffers/A (oprichting Rijksdienst voor Maatschappelijke Zorg)
verwijzing naar andere archiefvormers	Afdeling Armwezen 1918-1947 Algemene Armencommissie Ministerie van Maatschappelijk Werk Vereniging van Nederlandse Gemeenten
geografische verwijzingen	Nederland
internationaal	zie inv. nrs. 32-42 (onder andere Israël)
opmerkingen	inv. nr. 28 betreft toepassing van de Noodwet Ouderdomsvoorziening

Naam

Afdeling Maatschappelijke Zorg

naam, varianten

ook wel genaamd "Dienst voor Maatschappelijke Zorg"

periode van bestaan

1948 - 1952

organisatie en inrichting

de afdeling ontstond uit een samenvoeging van de onder het ministerie van Binnenlandse Zaken vallende afdeling Hulpverlening Oorlogsslachtoffers en Evacutiezaken en de afdeling Armwezen, beiden van Binnenlandse Zaken
de afdeling kende twee onderafdelingen genummerd I en II
in 1952 werd de afdeling overgeheveld naar het toen opgerichte Ministerie van Maatschappelijk Werk

ministers van Binnenlandse Zaken waren:
mr. dr. P.J. Witteman, 1947-1948
mr. J.H. van Maarseveen, 1948-1949
mr. F.G.C.J.M. Teulings, 1949-1951
dr. L.J.M. Beel, 1951-1956

chefs van de afdeling waren:
mr. H.M. Vries, Maatschappelijke Zorg I (tot 1948 chef van de afdeling Armwezen)
dr. J.Th.A.H. van der Putten, Maatschappelijke Zorg II
mr. W. Schoonderbeek, waarnemend chef Maatschappijke Zorg I
zijdelings van belang is nog de omvorming van het Centraal Bureau voor de Verzorging van Oorlogsslachtoffers in de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zorg

taak, activiteiten

taken waren:
toepassing van de Armenwet
idem van de Pandhuiswet
idem van de Geldschieterswet
zaken betreffende het Centraal Archief en Inlichtingenbureau inzake Maatschappelijk Hulpbetoon voor Nederland
de onderafdeling I was belast met de voorbereiding en de uitvoering van de Armenwet (1912)
onderafdeling II hield zich met name bezig met de zorg voor diverse soorten oorlogsslachtoffers
in concreto kwam dit neer op de volgende activiteiten:
opstelling van het jaarlijks verslag over de toestand van het armwezen cf. art. 201 van de Grondwet
machtiging tot het aanvaarden van legaten en schenkingen aan de besturen van niet-kerkelijke instellingen van weldadigheid
verzoeken om vergunning tot het inzamelen van gelden
beoordeling van de uitgaven voor burgerlijke armenzorg van noodlijdende gemeenten
in de periode tussen 1945-1952hebben er plannen bestaan om deze afdeling uit te bouwen tot of uit te breiden met een Rijksdienst voor de Maatschappelijke Zorg.

voorloper

afdeling Armwezen, Ministerie van Binnenlandse Zaken

opvolger

Ministerie van Maatschappelijk Werk

literatuur (NCC)

archieven

Inventaris van het archief van de Afdeling Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (1946) 1948-1952
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1985. 50 p.
[CAS-inventaris, nr. 5]

publicaties van het ministerie

--

publicaties over het ministerie

Blom, F., e.a.
De afdeling maatschappelijke zorg (ministerie van binnenlandse zaken) 1948-1952. Literatuurrapport
Winschoten [CAS], 1984. 42 p.

Haan, Ido de, en Jan Willem Duyvendak
In het hart van de verzorgingsstaat. Het Ministerie van Maatschappelijk Werk en zijn opvolgers (CRM, WVC, VWS), 1952-2002
Zutphen, 2002. 400 p.

Houwaart, D. (red.)
Fragmenten uit de geschiedenis van Binnenlandse zaken
's-Gravenhage, 1979. 175 p.

Houwaart, D., en H. van der Linde (red.)
Fragmenten uit de geschiedenis van Binnenlandse zaken
's-Gravenhage, 1986, herziene herdruk, 2 dln.

IJsselmuiden, P.G. van
Binnenlandse Zaken en het ontstaan van de moderne bureaucratie in Nederland, 1813-1940
Kampen, 1988. 344 p.

Frederiks, K.J.
Op de bres 1940-1944. Overzicht van de werkzaamheden aan het Departement van Binnenlandsche Zaken gedurende de oorlogsjaren
Den Haag, 1945. 102 p.

typering

armenzorg

beleid

maatschappelijk werk

zuil

doelgroepen

armen

politici

periode archief

1948 - 1952

vindplaats

Nationaal Archief, Den Haag

openbaarheid

volledig

omvang; inventarisnummers

voor de bewerking 13,2 meter, erna 1,5 meter
de inventaris telt 183 nrs., waarvan er 43 betrekking hebben op het onderwerp

informatiedrager

papier

vernietigd

tijdens de bewerking door de Centrale Archiefselectiedienst is er geselecteerd volgens de vernietigingslijsten van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Maatschappelijk Werk en volgens een door de CAS opgestelde lijst van categorieen
het bewaarpercentage bedraagt 11%

toegang(en)

Inventaris van het archief van de Afdeling Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (1946) 1948-1952
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1985, 50 p.
[CAS-inventaris, nr. 5]
met historische en archivistische inleiding (p. 6-14)

kenmerk toegang

2.04.52

indices op toegang

trefwoordenindex

originele archivalia van archiefvormer in andere archieven

onbekend

originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven

in het archief van het Ministerie van Maatschappelijk Werk :
reorganisatie Rijksdienst voor de Maatschappelijke Zorg, 1942-1954 (inv. nr. 480).

opmerkingen

geen

structuur archief

in oorsprong was het archief geordend volgens het verbaalstelsel
vanaf 1949 is, zoals ook is gebeurd met de archieven van andere afdelingen van Binnenlandse Zaken, een deel geordend volgens de algemene BiZa code die weer was afgeleid van de basisarchiefcode van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

structuur toegang

het archief is door de Centrale Archiefselectiedienst opnieuw geordend, waarbij de cijfercode is vervallen

bijlagen bij de toegang

I concordans van codenummers naar inventarisnummers
II lijst van KB’s, ministeriële beschikkingen en circulaires waaraan de afdeling heeft meegewerkt
III lijst van personeelsleden van de afdeling.

statistische gegevens

opgaven per gemeente van het aantal vreemdelingen en staatlozen die krachtens de Armenwet worden ondersteund, 1950 (inv. nr. 29).

inhoud overig

algemeen, 1949-1951 (inv. nrs. 1-2)
staatscommissie Vervanging Armenwet, 1948-1952 (inv. nrs. 3-4)
armenraden, 1948-1952 (inv. nrs. 5-8)
instellingen van weldadigheid, 1948-1952 (inv. nrs. 9-12)
ondersteuning armlastigen, 1946-1951 (inv. nrs. 13-31)
ondersteuning van arme Nederlanders in andere landen, 1945-1952 (inv. nrs. 32-42)
collecten, 1948-1951 (inv. nrs. 51-62).

verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan

Armenwet (1912)
beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken van 19 december 1947 N 57954 afd. Hulpverlening Oorlogsslachtoffers/A (oprichting van de afdeling en opheffing van de afdeling Armwezen)
beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken van 19 december 1947, nr. 57954, afd. hulpverlening Oorlogsslachtoffers/A (oprichting Rijksdienst voor Maatschappelijke Zorg)

verwijzing naar andere archiefvormers

Afdeling Armwezen 1918-1947

Algemene Armencommissie

Ministerie van Maatschappelijk Werk

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

geografische verwijzingen

Nederland

internationaal

zie inv. nrs. 32-42 (onder andere Israël)

opmerkingen

inv. nr. 28 betreft toepassing van de Noodwet Ouderdomsvoorziening