Instellingen en personen

ALGEMEEN
Naam	afdeling Steunverlening
naam, varianten	afdeling Steunverleening in ambtelijke stukken wordt vaak de afkorting S gebruikt.
periode van bestaan	1939 - 1943
organisatie en inrichting	de afdeling ontstond in 1939 door een opsplitsing van de afdeling Werkverschaffing en Steunverlening de afdeling viel onder het departement van Sociale Zaken in 1943 werd zij opgeheven en haar taak overgenomen door de nieuwe afdeling Sociale Bijstand. ministers belast met (onder meer) de steunverlening waren: prof. mr. C.P.M. Romme (1937-1939) dr. J. van den Tempel (1939-1945) hoofd van de afdeling was: G.W.F. Hoeven, 1939-1943
taak, activiteiten	voorbereiding en uitvoering van het beleid ten aanzien van de steunverlening, de spaarregeling, levensmiddelen-distributie aan werklozen, steunregeling kleine boeren en tuinders en de B-steun de steunverlening aan werklozen was tot 1935 niet bij wet geregeld pogingen daartoe in 1937-1939 ondernomen liepen op niets uit pas met de Wet Werkloosheidsvoorziening (1964) werd de steun van uitgetrokken werklozen wettelijk geregeld tot dan toe had men het moeten stellen met een lange reeks in circulaires vervatte ministeriële besluiten.
voorloper	afdeling Werkverschaffing en Steunverlening
opvolger	afdeling Sociale Bijstand
literatuur (NCC)	bibliotheek Catalogus van tijdschriften, bibliotheek, Ministerie van Sociale zaken en Volksgezondheid 's-Gravenhage, 1955, 2 de herziene druk. 65 p. Tijdschriften-documentatie Bibliotheek Ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid Den Haag, 1963 verslaglegging Departement van Sociale Zaken. Verrichtingen in het tijdvak mei 1940 tot en met dec. 1941 's-Gravenhage, 1942. 63 p. overige publicaties van het ministerie Folmer, A. e.a. Het departement van Arbeid, Handel en Nijverheid onder minister Aalberse 1918-1925 Alphen aan den Rijn, 1926 [met volgende bijdragen: Inleiding, door A.L. Scholtens, p. ix-xxiii hoofdstuk I, Arbeidersbescherming, door J. Westhoff, p. 1-60 hoofdstuk II, De sociale verzekering, door H.W. Groeneveld, p. 61-80 hoofdstuk IV, Volksgezondheid, door L. Lietaert Peerbolte, p. 107-164 hoofdstuk V, paragraaf 7, Werkloosheidsverzekering, door Anth. Folmer, p. 204-227 hoofdstuk VI, De Hoge Raad van Arbeid, door A.C. Josephus Jitta, p. 237-259 met veel statistische gegevens] Rapport van de Commissie tot onderzoek naar de controle bij de ziekenkassen in Duitschland, uitgebracht aan den minister van Arbeid, Handel en Nijverheid [Den Haag], 1929. 34 p. Kuiper, C.J. Zes jaren van sociaal bewind, of een verkorte balans van minister Aalberse?s beleid aan het Departement van Arbeid Leiden, 1925. 6 p. [verkiezingsbrochure 1925, uitgave in overleg met het bestuur van de R.K. Staatspartij] publicaties over het ministerie Rigter, D.P., e.a. Tussen sociale wil en werkelijkheid. Een geschiedenis van het beleid van het Ministerie van Sociale Zaken 's-Gravenhage, 1995. 469 p. R. [= redactie ?] “Het Ministerie van Maatschappelijk Werk”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift , 11 (1958/1959), p. 261-263 [bezwaren van de Tweede Kamer tegen de overdracht van enkele voorzieningsregelingen van het ministerie van Sociale Zaken c.a. naar dat van Maatschappelijk Werk] Redactie “Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift , 16 (1963/1964), p. 174-175 [beschikking van de minister van Algemene Zaken d.d. 6 april 1964, nr. 157 070 tot instelling van de “Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen” betreft taakverdeling tussen ministeries van Maatschappelijk Werk, Onderwijs c.a. en Sociale Zaken c.a. voorzitter van de commissie is mr. J. Donner]. teksten, van onder meer wetten en wettelijke regelingen Besluit van 2 december 1916, S. 522, tot vaststelling van algemeene regelen voor het verleenen van subsidiën ten behoeve van werkloozenkassen (werkloosheidsbesluit 1917), met toelichting en leidraad door J.H.W. Verzijl Zwolle, 1917. 32 p. [Nederlandsche staatswetten, editie Schuurman & Jordens, nr. 71] Tepe, A. “Iets over de werkloosheidsverzekering in verband met de crisis”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 16 (1917), p. 496-499, 505-509 en 515-518 [met de tekst van het Werkloosheidsbesluit 1917] Beslissingen van den Minister van Arbeid genomen ingevolge artikel 11 van het werkloosheidsbesluit 1917 's-Gravenhage [Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling], 1921-.... Handleiding voor gemeentebesturen bij de uitvoering van het werkloosheidsbesluit 1917 's-Gravenhage, 1918. 52 p. [Uitgave van den Dienst der werkloosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling, nr. 12] Handleiding voor gemeentebesturen bij de uitvoering van het werkloosheidsbesluit 1917, tevens bevattende de werkloosheidsverzekeringsnoodwet 1919 en eenige andere maatregelen, getroffen in verband met de liquidatie van het koninklijk nationaal steuncomité, met een toelichting en de ter uitvoering daarvan verschenen circulaires 's-Gravenhage, 1919, 2 de vermeerderde druk. 108 p. NN “Werkloozen- en Armenwet”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 28 (1929), p. 143 [adres RK Werklieden Verbond om werkloze arbeiders anders te behandelen dan armen] Circulaires van algemeene beteekenis betreffende de werkloosheidsverzekering Uitgave van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling, 2 de druk, Den Haag, 1930 Handleiding voor Gemeentebesturen bij de uitvoering van het Werkloosheidsbesluit 1917 Uitgave van den Rijksdienst voor Werkloosheidssverzekering en Arbeidsbemiddeling, nr. 12, Den Haag, 1930. 4 de gewijzigde druk. 113 p. Open brief aan Minister Slotemaker de Bruine over doeltreffende Werkloosheidsbestrijding Uitgave van de Vereeniging Recht en Vrijheid, Groningen, 1934. rapporten en adviezen NN “Werkloosheidsverzekering en sociale verzekering”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 24 (1925), p. 572-574 [gebaseerd op een preadvies van A.C. de Bruijn voor de Vereniging van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen] De werkloozensteun en zijn gevolgen . Prae-adviseurs: A.A. van Rhijn ... [et al.] Haarlem, 1927. 179 p. [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 42. Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van ... 1927] De werkloozensteun en zijn gevolgen. Beraadslaging ... [A.A. van Rhijn ... P.W.J.H. Cort van der Linden ... J. Th. Nijkamp ....] Haarlem, 1927 [Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 43] + over deze preadviezen: Meijer, H.J. “De werkloozensteun en zijn gevolgen”, in: De Vakbeweging , 7 (1927), p. 363-374 [bespreking van de preadviezen] + Roelfsema, Ant. “Mr. Cort van der Linden en de werkloosheidsverzekering”, in: De Vakbeweging , 8 (1928), p. 9-17 NN “Advies van den Hoogen Raad van Arbeid in zake werkloosheidsverzekering, 8 Oct. 1928”, in: Tijdschrift Nederlandsche Werkloosheidsraad , 11 (1928), p. 484-486 NN “Een preadvies over werkloosheidsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever , 9 (1931), p. 628-631 [preadvies uitgebracht door mr. P.W.J.H. Cort van der Linden algemeen-secretaris van het Verbond van Nederlandsche Werkgevers aan de Nationale Vereniging tegen de Werkloosheid] + "Het debat over de werkloosheidsverzekering”, in: De Nederlandsche Werkgever , 9 (1931), p. 711-713 [preadvies uitgebracht door I.G. Keesing aan dezelfde Nationale Vereniging] [Hoge Raad van Arbeid] “Wettelijke regeling der werkloosheidsverzekering”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 59 Verslag van de commissie, aan welke was opgedragen een onderzoek in te stellen naar de vraag, of in de tegenwoordige regeling van het verstrekken van hulp aan werkloozen, vooral ook met het oog op de toekomst, verandering behoort te worden gebracht, [voorz.: A.L. Scholtens, secretaris-generaal van het Ministerie van Sociale Zaken] 's-Gravenhage, 1937. 88 p. Berekeningen betreffende de veroorzaking van "blijvende werkloosheid" Uitgave van het ministerie van Sociale Zaken, Den Haag, 1939 Advies van den Hoogen Raad van Arbeid betreffende wettelijke regelen inzake de verzekering tegen geldelijke gevolgen van werkloosheid [voorz. A.M. Joekes] 's-Gravenhage [Hooge Raad van Arbeid], 1939, 104 p. periodieken Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid. Orgaan der Vereeniging van Nederlandsche Arbeidsbeurzen, orgaan van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen, orgaan van den Nederlandschen Bond voor Werkverschaffing 1 (1912) - 6 (1917) Tijdschrift van den Nederlandschen Werkloosheids-Raad 1 (1918) - 24 (1941) [Van 1920-1927 met supplement: Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling .... Voortzetting van: Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkeloosheid? Samengegaan met: De arbeidsmarkt , en: Werk en steun , en voortgezet als: Arbeidsbestel ] Arbeidsbestel. Orgaan van het Rijksarbeidsbureau, den Rijksdienst voor de Werkverruiming en den Nederlandschen Werkloosheidsraad 1 (1942) - 3 (1944) [Met supplement: Voorlichtingsorgaan van het Rijksarbeidsbureau en den Rijksdienst voor de werkverruiming . Na 1945 samengegaan met: Rechterlijke beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst , en gesplitst in: Arbeid , en: Sociaal maandblad ] Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling, beroepskeuze, migratie, werkverruiming, werkloosheidsverzekering en verwante onderwerpen 1 (1920) - 8 (1927) [Uitgave van de Nederlandsche Werkloosheidsraad] verslagen Verslag van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende de werkverschaffing, regularisatie van werkgelegenheid en beroepsverandering in het tijdvak van ..., .... 's-Gravenhage, 1922-.... [Uitgaven van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling] Jaarverslag ... van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende werkloosheidsverzekering ? 1939 's-Gravenhage, 1940 [Voortzetting van: Jaarverslag van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende arbeidsbemiddeling en migratie . Voortgezet als: Jaarverslag ... betreffende werkloosheidsverzekering ] Jaarverslag ... betreffende werkloosheidsverzekering? 1940 - .... 's-Gravenhage, 1941-.... handboeken Dam, J.C. van en Morren, H.J. Overzicht der voornaamste bepalingen uit de reglementen voor werkloozenkassen der gesubsidiëerde vereenigingen Alphen aan den Rijn, 1935 Hoeven, G.W.F. van, en J.H.J. Schouten De steunverleening aan werklooze arbeiders (steunverleening, werkverschaffing, werken voor den steun, levensmiddelendistributie, B-steun, spaarregeling, steun aan kleine grondgebruikers, werkloosheidssubsidiefonds) Alphen aan den Rijn, 2e vermeerderde druk., 1934 Alphen aan den Rijn, 3e vermeerderde druk., 1936 Alphen aan den Rijn, 4e vermeerderde druk., 1938, 484 p. [G.W.F. van Hoeven was hoofdinspecteur voor de steunverlening] Morren, H.J. De werkloosheidsverzekering, haar grondslagen en haar ontwikkeling in Nederland Alphen aan den Rijn, 1941, 3 de druk, 372 p. 5 de druk, 1953/54 [bespreking van de 5 de druk door NN in Sociale Zorg, 16 (1954), p. 287] literatuur over de steunverlening: zie voor de werkloosheidsverzekering onder: afdeling Werkloosheidswverzekering Barbiers-Seelemeijer, mevr. F. “De uitvoering van B-steun en spaarregeling”, in: Sociale Zaken , 1 (1939), p. 717-726 [ervaringen in de gemeente Velsen] + reactie door “H.”in 2 (1940), p. 153-156 repliek van schrijfster, p. 251-255 Bloemers, H.P.J. “Werkverschaffing en steunverleening aan werkloze arbeiders”, in: Vragen des Tijds , 1922/23, I, p. 352-378 Colijn, P.A. “Verrichten van arbeidsdiensten door werkloozen in ruil voor door hen ontvangen steun”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 112-120 [schrijver was een oudere broer van de ‘grote’ H. Colijn] Dam, J.C. van “Van werkloozenverzekering en werkloozensteun”, in: Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 253-262 Detiger, W.F. “Wettelijke regeling der steunverleening”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 420-424 Deventer, L.W.R. van “De onwettigheid van de werkloozen-steunverleening en het problematische recht op onderstand”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 60-74 Doorn, L.A. van “De betekenis van de ruime armslag”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 23 (1935), p. 127-136 Doorn, L.A. van “Stopzetten van het “stempelen” , in: Sociale Zaken , 2 (1940), p. 326-328 Dorp, E.C. van, W.A. Bonger en E. Verviers “Worden de indirecte voordelen, die een gevolg zijn van de geldende regeling der werkloozenzorg, door de uit de regeling voortvloeiende indirecte nadelen overtroffen ?”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 12 (1924), p. 101-148, 198-234 en 450 Dresden, D. “Productie en opvoeding”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 10 (1922), 82, 94-96 en 170-173 Haas van Dorsser, S.C. de, met medewerking van A. Jongbloed De rijkssteunregeling voor werkloozen voor de practijk en voorzien van een alphabetisch register Arnhem, 1940 Hettinga Tromp, J. van "De gelden der werkloosheidsvoorziening", in: Economisch-Statistische Berichten , 17 (1932), II, p. 821-822 Hettinga Tromp, J. van “Wettelijke steunregeling voor de werkloosheidsverzekering”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 21 (1933), p. 332-337 Hettinga Tromp en A.H. Smulders “Is het in het belang der werkloosheidsverzekering van overheidswege invloed uit te oefenen op het beëindigen van steunregelingen, en zo ja, op welke wijze ? Is het dan nog gewenst voor werkloze leden van werklozenkassen, die geen recht op reglementaire uitkering hebben, bijzondere maatregelen te treffen ?”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 12 (1924), p. 363-382 en 402-412 Hingst, A. "Literatuuropgave", in: Tijdschrift van de Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid , 3 (1914), p. 464-484 [over werkloosheid, arbeidsbeurzen, emigratie, werkloosheidsverzekering] Hintzen, G.H. “Werkloozensteun”, in: Economisch-Statistische Berichten , 12 (1927), I, p. 356-359 en volgende + met reactie door C. Verwey, p. 413-414 Langman, H.J. Overheid en werkloozensteun Alphen aan den Rijn, 1934. Maare B.Jzn., R. van "Werkloosheidssteun en armenzorg", in: Antirevolutionaire Staatkunde , 4 (1928), p. 365-380 Meyer de Vries, NN “De vakbeweging en de uitvoering der steunregeling”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 23 (1935), p. 139-141 Mok, S. “Werkloosheid en armlastigheid”, in: Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 11 (1923), p. 314-315 16 (1928), p. 498-499 17 (1929), p. 511-513 19 (1931), p. 539-540 Prul, L.C. “De gewijzigde steunregeling van mei 1942” , in: Sociale Zaken , 5 (1943), p. 131-135 [bespreking van een nieuwe regeling van 25 mei 1942 vereenvoudiging maar ook te lage steunbedragen] Smissaert, H. "Steunregeling, werkloosheidsverzekering en armenzorg", in: Onze Eeuw , 20 (1920), dl. 1, p. 27-44 Vermeulen, J.H. “Werkweigering van steuntrekkenden” in: Sociale Zaken , 1 (1939), p. 177-181 Verwey, R.A. "De grondslagen van steunverleening inzake werkloosheid", in: Economisch-Statistische Berichten , 12 (1927), I, p. 223-225 en volgende Walle, F. van de “Werkloozenzorg”, in: De Vakbeweging , 3 (1923), p. 180-193 en 209-219 Wel, Jos. van "Werkloosheid", in: De Nieuwe Gemeenschap , 1934, p. 498-510 [over het wetsontwerp tot regeling van de geldelijke verzorging van valide werklozen] NN “De werkloozensteun en zijn gevolgen”, in: De Nederlandsche Werkgever , 5 (1927), p. 569-571 en 602-603 [reactie op artikelen in “Het Volk” over “misbruiken”] NN “Werkloozenzorg en armenzorg”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 28 (1929), p. 231-233 [gebaseerd op artikel van mr. H.J. Morren in “De Ned. Mercuur”] NN “De steunregeling”, in: De Nederlandsche Werkgever , 13 (1935), p. 31-32 en 42-43 [verhouding tussen werklozensteun en armenzorg] NN “De wijzigingen in de steunverleening”, in: De Nederlandsche Werkgever , 14 (1936), p. 436-437 NN “De extra B-steun”, in: De Nederlandsche Werkgever , 15 (1937), p. 500-501 NN Uniforme stamkaart voor werkloozen”, in: De Nederlandsche Werkgever , 15 (1937), p. 592-594 [invoering per 3 januari 1938 van een stamkaart in alle gemeenten] NN “Nogmaals: herziening van de steunregeling urgent”, in: De Nederlandsche Werkgever , 17 (1939), p. 162-164 geschiedschrijving van de werklozenzorg en de steunregeling Noordam, F.M. “Sociale verzekeringen 1890-1950”, in: Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 570-604 Rooy, P. de Werklozenzorg en werkloosheidsbestrijding 1917-1940: landelijk en Amsterdams beleid Amsterdam, 1979. 288 p.
typering	sociale voorzieningen uitvoering werklozensteun
zuil
doelgroepen	arbeiders politici werklozen
ARCHIEF
periode archief	1939 - 1943
vindplaats	Nationaal Archief, Den Haag
openbaarheid	volledig
omvang; inventarisnummers	11,2 meter 9 inv. nrs.
informatiedrager	papier
vernietigd	tijdens het bombardement van Bezuidenhout op 3 april 1945 werd bijna geheel het archief vernietigd
toegang(en)	Janssen, J.Th. Inventaris van de archieven van de departementale afdeling Werkverschaffing en Steunverlening en de daaruit voortgekomen afdelingen Werkverruiming (Rijksdienst voor de Werkverruiming), Steunverleening, Cultureele Zorg en Sociale Jeugdzorg, alsmede van enkele commissies Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1987. 112 p.
kenmerk toegang	2.15.28
indices op toegang	1. op namen van departementen en ministeries, rijksdiensten en afdelingen 2. op persoonsnamen 3. op geografische namen 4. op namen van commissies en instellingen
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven	onbekend
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven	geen
opmerkingen	geen
INHOUD
structuur archief	gezien de aanwezigheid van agenda’s vermoedelijk het verbaalstelsel van 1823
structuur toegang	geen
bijlagen bij de toegang	1. verklaring van vernietiging, 1984 2. index op de namen van departementen, ministeries, rijksdiensten en afdelingen 3. index op persoonsnamen 4. index op geografische namen 5. index op namen van commissies en instellingen
statistische gegevens	statistieken, 1939-1943 (inv. nr. 574).
inhoud overig	steunregeling voor kleine zelfstandigen regeling hulpverlening aan kleine zelfstandigen, 1941-1943 (inv. nr. 575) zie voor een specificatie het veld ‘Opmerkingen’ Interdepartementale Commissie tot bestudering van het probleem van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, 1940-1941 (inv. nr. 578) NB: zie voor een specificatie het veld ‘Opmerkingen’ overige stukken uitgaven en subsidie van het Werkloosheidssubsidiefonds, 1933-1942 (inv. nr. 579) onderzoek van de begrotingen van gemeenten naar de geraamde uitgaven voor werklozenzorg, 1940 (inv. nr. 577).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan	diverse vanaf 1932 uitgevaardigde steunregelingen onder andere: “Een belangrijke circulaire betreffende steunverleening”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10(1931), p. 2713-2719 [tekst van de circulaire van de minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw van 7 januari 1931, nr. 65 afd. A. [= Armwezen] de minister voert de mogelijkheid weer in dat gemeenten een subsidie krijgen van het Rijk voor werklozenkassen onderscheid in: uitgetrokkenen, dubbel-uitgetrokkenen, niet-rechthebbenden en ongeorganiseerden “Een ministerieele circulaire aan de gemeentebesturen betreffende de rijksbijdragen voor werkverschaffing en steunverleening”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10(1931), p. 3000-3001 [tekst van een circulaire van de minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw van september 1931 handelt over vaststelling van het subsidiepercentage dat per gemeente verschilt en kan variëren van 25% tot 75%] een wettelijke basis voor de steunverlening vormde in zekere zin de: Werkloosheidssubsidiewet (1935)
verwijzing naar andere archiefvormers	Afdeling Arbeidersverzekering Afdeling Armwezen 1918-1947 Afdeling Werkloosheidsverzekering Afdeling Werkverschaffing en Steunverlening Rijkscontroledienst Steunverlening Vereniging van Nederlandse Gemeenten
geografische verwijzingen	Nederland
internationaal	niet van toepassing
opmerkingen	specificatie van inv. nr. 575 Regeling voor kleine zelfstandigen, 1941-1943 beleidsdossier hoofdzakelijk bestaande uit briefwisseling tussen de departementen die met de regeling te maken hadden, namelijk die van Sociale Zaken (afdeling Steunverlening geleid door mr. J. van Doorn), Economische Zaken (directie van Handel en Nijverheid), Financiën (Generale Thesaurie) en Binnenlandse Zaken aanleiding om met een regeling te komen was een eind 1940 of begin 1941 gereedgekomen rapport van de Interdepartementale Commissie tot bestudering van het vraagstuk van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, waarin werd voorgesteld een steunregeling voor kleine zelfstandigen te maken men dacht hierbij aan de volgende groepen: kleine boeren, tuinbouwers, marktkooplieden, venters, ambachtslieden, winkeliers, schippers, vissers, vrije beroepen en kunstenaars op 16 juni 1941 produceerde waarnemend secretaris-generaal van Sociale Zaken, ir. R.A. Verwey, reeds een door ambtenaren van de departementen van Sociale en Economische Zaken gemaakte ontwerp-regeling deze werd met het opschrift “zeer veel spoed”gestuurd aan de secretaris-generaal van het departement van Economische Zaken het was de bedoeling om de regeling nog voor de komende winter in te voeren, maar het departement van Financiën maakte op 2 oktober 1941 bezwaren tegen de extra uitgaven die de regeling zou vergen een in november-december 1941 gemaakte ramen van de extrakosten kwam uit op een bedrag van jaarlijks 12 miljoen gulden langdurig overleg en diverse brieven over en weer bleken noodzakelijk op 12 augustus 1942 was Van Doorn klaar met een regeling die de vorm had van een circulaire aan de gemeentebesturen en waarmee de andere betrokken departementen en de Duitse instanties zich mee akkoord hadden verklaard op 16 april 1943 liet de rijkscommissaris van het bezette Nederlandse gebied echter aan Sociale Zaken weten dat men met de verzending moest wachten, totdat de verordening op het stilleggen van overbodig geachte bedrijven gereed was als gevolg daarvan kon de circulaire pas op 18 augustus 1943 worden vastgesteld de regeling onderscheidde twee groepen van hulpbehoevenden zelfstandigen, A en B onder groep A vielen eigenaren van bedrijven die niet meer levensvatbaar geacht werden en derhalve opgenomen konden worden in de regeling voor langdurig werkloze arbeiders (de z.g. steun) zij moesten hun bedrijf wel stopzetten, maar verder golden voor hen dezelfde regels als voor werkloze arbeiders onder groep B vielen eigenaren van bedrijven wier bedrijven nog wel levensvatbaar waren deze eigenaren konden voor ten hoogste een jaar een periodieke uitkering krijgen de regeling werd uitgevoerd door de burgemeesters van de gemeenten zij konden de uitgaven voor groep A in rekening brengen bij het rijk, die voor groep B werden door rijk en gemeenten op half-halfbasis gedeeld per gemeente diende er een plaatselijke commissie te komen die voorafgaand aan elke beslissing over toekenning moest worden gehoord in deze commissies zaten vertegenwoordigers van het gemeentebestuur, van de departementen van Sociale Zaken, Economische Zaken en van het Nederlands Arbeidsfront van beslissingen kon men in beroep gaan bij een Landelijke Commissie voor Sociaal-Economische hulpverlening aan kleine zelfstandigen de regeling bevatte de gebruikelijke voorzieningen zoals controle, aanvraagprocedure enz. het dossier eindigt met een circulaire aan de burgemeesters d.d. 9 december 1943. specificatie van inv. nr. 578 Interdepartementale Commissie tot bestudering van het vraagstuk van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, 1940-1941. dit inv. nr. bevat het archief van de Commissie deze werd ingesteld door de secretaris-generaal van Sociale Zaken op 21 juni 1940 met aanvankelijk prof. dr. J.E. de Quay als voorzitter en topambtenaren van de departementen van Sociale Zaken, Economische Zaken, Financiën en Binnenlandse Zaken als leden in september 1940 werd De Quay als voorzitter opgevolgd door dr.. ir. A.H.W. Hacke, directeur-generaal van de Arbeid en hoofd van de Arbeidsinspectie de commissie produceerde in december 1940 een rapport, waarvan een exemplaar zich in het dossier bevindt het dossier bevat geen notulen of verslagen van vergaderingen andere stukken in het dossier die een afzonderlijke vermelding verdienen, zijn een ongedateerd rapport van een niet nader aangeduide commissie getiteld “de steunverleening”, dat door de interdepartementale commissie is gebruikt als studiemateriaal, en een raming van de kosten van een steunregeling voor kleine zelfstandigen door Th.F. Vreede d.d. 4 maart 1941.

Naam

afdeling Steunverlening

naam, varianten

afdeling Steunverleening
in ambtelijke stukken wordt vaak de afkorting S gebruikt.

periode van bestaan

1939 - 1943

organisatie en inrichting

de afdeling ontstond in 1939 door een opsplitsing van de afdeling Werkverschaffing en Steunverlening
de afdeling viel onder het departement van Sociale Zaken
in 1943 werd zij opgeheven en haar taak overgenomen door de nieuwe afdeling Sociale Bijstand.

ministers belast met (onder meer) de steunverlening waren:

prof. mr. C.P.M. Romme (1937-1939)
dr. J. van den Tempel (1939-1945)

hoofd van de afdeling was:
G.W.F. Hoeven, 1939-1943

taak, activiteiten

voorbereiding en uitvoering van het beleid ten aanzien van de steunverlening, de spaarregeling, levensmiddelen-distributie aan werklozen, steunregeling kleine boeren en tuinders en de B-steun
de steunverlening aan werklozen was tot 1935 niet bij wet geregeld
pogingen daartoe in 1937-1939 ondernomen liepen op niets uit
pas met de Wet Werkloosheidsvoorziening (1964) werd de steun van uitgetrokken werklozen wettelijk geregeld
tot dan toe had men het moeten stellen met een lange reeks in circulaires vervatte ministeriële besluiten.

voorloper

afdeling Werkverschaffing en Steunverlening

opvolger

afdeling Sociale Bijstand

literatuur (NCC)

bibliotheek

Catalogus van tijdschriften, bibliotheek, Ministerie van Sociale zaken en Volksgezondheid
's-Gravenhage, 1955, 2 de herziene druk. 65 p.

Tijdschriften-documentatie Bibliotheek Ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid
Den Haag, 1963

verslaglegging

Departement van Sociale Zaken. Verrichtingen in het tijdvak mei 1940 tot en met dec. 1941
's-Gravenhage, 1942. 63 p.

overige publicaties van het ministerie

Folmer, A. e.a.
Het departement van Arbeid, Handel en Nijverheid onder minister Aalberse 1918-1925
Alphen aan den Rijn, 1926
[met volgende bijdragen:
Inleiding, door A.L. Scholtens, p. ix-xxiii
hoofdstuk I, Arbeidersbescherming, door J. Westhoff, p. 1-60
hoofdstuk II, De sociale verzekering, door H.W. Groeneveld, p. 61-80
hoofdstuk IV, Volksgezondheid, door L. Lietaert Peerbolte, p. 107-164
hoofdstuk V, paragraaf 7, Werkloosheidsverzekering, door Anth. Folmer, p. 204-227
hoofdstuk VI, De Hoge Raad van Arbeid, door A.C. Josephus Jitta, p. 237-259
met veel statistische gegevens]

Rapport van de Commissie tot onderzoek naar de controle bij de ziekenkassen in Duitschland, uitgebracht aan den minister van Arbeid, Handel en Nijverheid
[Den Haag], 1929. 34 p.

Kuiper, C.J.
Zes jaren van sociaal bewind, of een verkorte balans van minister Aalberse?s beleid aan het Departement van Arbeid
Leiden, 1925. 6 p.
[verkiezingsbrochure 1925, uitgave in overleg met het bestuur van de R.K. Staatspartij]

publicaties over het ministerie

Rigter, D.P., e.a.
Tussen sociale wil en werkelijkheid. Een geschiedenis van het beleid van het Ministerie van Sociale Zaken
's-Gravenhage, 1995. 469 p.

R. [= redactie ?]
“Het Ministerie van Maatschappelijk Werk”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 11 (1958/1959), p. 261-263
[bezwaren van de Tweede Kamer tegen de overdracht van enkele voorzieningsregelingen van het ministerie van Sociale Zaken c.a. naar dat van Maatschappelijk Werk]

Redactie
“Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 16 (1963/1964), p. 174-175
[beschikking van de minister van Algemene Zaken d.d. 6 april 1964, nr. 157 070 tot instelling van de “Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen”
betreft taakverdeling tussen ministeries van Maatschappelijk Werk, Onderwijs c.a. en Sociale Zaken c.a.
voorzitter van de commissie is mr. J. Donner].

teksten, van onder meer wetten en wettelijke regelingen

Besluit van 2 december 1916, S. 522, tot vaststelling van algemeene regelen voor het verleenen van subsidiën ten behoeve van werkloozenkassen (werkloosheidsbesluit 1917), met toelichting en leidraad door J.H.W. Verzijl
Zwolle, 1917. 32 p.
[Nederlandsche staatswetten, editie Schuurman & Jordens, nr. 71]

Tepe, A.
“Iets over de werkloosheidsverzekering in verband met de crisis”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 16 (1917), p. 496-499, 505-509 en 515-518
[met de tekst van het Werkloosheidsbesluit 1917]

Beslissingen van den Minister van Arbeid genomen ingevolge artikel 11 van het werkloosheidsbesluit 1917
's-Gravenhage [Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling], 1921-....

Handleiding voor gemeentebesturen bij de uitvoering van het werkloosheidsbesluit 1917
's-Gravenhage, 1918. 52 p.
[Uitgave van den Dienst der werkloosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling, nr. 12]

Handleiding voor gemeentebesturen bij de uitvoering van het werkloosheidsbesluit 1917, tevens bevattende de werkloosheidsverzekeringsnoodwet 1919 en eenige andere maatregelen, getroffen in verband met de liquidatie van het koninklijk nationaal steuncomité, met een toelichting en de ter uitvoering daarvan verschenen circulaires
's-Gravenhage, 1919, 2 de vermeerderde druk. 108 p.

NN
“Werkloozen- en Armenwet”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 28 (1929), p. 143
[adres RK Werklieden Verbond om werkloze arbeiders anders te behandelen dan armen]

Circulaires van algemeene beteekenis betreffende de werkloosheidsverzekering
Uitgave van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling, 2 de druk, Den Haag, 1930

Handleiding voor Gemeentebesturen bij de uitvoering van het Werkloosheidsbesluit 1917
Uitgave van den Rijksdienst voor Werkloosheidssverzekering en Arbeidsbemiddeling, nr. 12, Den Haag, 1930. 4 de gewijzigde druk. 113 p.

Open brief aan Minister Slotemaker de Bruine over doeltreffende Werkloosheidsbestrijding
Uitgave van de Vereeniging Recht en Vrijheid, Groningen, 1934.

rapporten en adviezen

NN
“Werkloosheidsverzekering en sociale verzekering”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 24 (1925), p. 572-574
[gebaseerd op een preadvies van A.C. de Bruijn voor de Vereniging van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen]

De werkloozensteun en zijn gevolgen . Prae-adviseurs: A.A. van Rhijn ... [et al.]
Haarlem, 1927. 179 p.
[Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 42. Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van ... 1927]

De werkloozensteun en zijn gevolgen. Beraadslaging ... [A.A. van Rhijn ... P.W.J.H. Cort van der Linden ... J. Th. Nijkamp ....]
Haarlem, 1927
[Geschriften van de Nederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid, 43]
+
over deze preadviezen:
Meijer, H.J.
“De werkloozensteun en zijn gevolgen”, in:
De Vakbeweging , 7 (1927), p. 363-374
[bespreking van de preadviezen]
+
Roelfsema, Ant.
“Mr. Cort van der Linden en de werkloosheidsverzekering”, in:
De Vakbeweging , 8 (1928), p. 9-17

NN
“Advies van den Hoogen Raad van Arbeid in zake werkloosheidsverzekering, 8 Oct. 1928”, in:
Tijdschrift Nederlandsche Werkloosheidsraad , 11 (1928), p. 484-486

NN
“Een preadvies over werkloosheidsverzekering”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 9 (1931), p. 628-631
[preadvies uitgebracht door mr. P.W.J.H. Cort van der Linden algemeen-secretaris van het Verbond van Nederlandsche Werkgevers aan de Nationale Vereniging tegen de Werkloosheid]
+
"Het debat over de werkloosheidsverzekering”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 9 (1931), p. 711-713
[preadvies uitgebracht door I.G. Keesing aan dezelfde Nationale Vereniging]

[Hoge Raad van Arbeid]
“Wettelijke regeling der werkloosheidsverzekering”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 59

Verslag van de commissie, aan welke was opgedragen een onderzoek in te stellen naar de vraag, of in de tegenwoordige regeling van het verstrekken van hulp aan werkloozen, vooral ook met het oog op de toekomst, verandering behoort te worden gebracht, [voorz.: A.L. Scholtens, secretaris-generaal van het Ministerie van Sociale Zaken]
's-Gravenhage, 1937. 88 p.

Berekeningen betreffende de veroorzaking van "blijvende werkloosheid"
Uitgave van het ministerie van Sociale Zaken, Den Haag, 1939

Advies van den Hoogen Raad van Arbeid betreffende wettelijke regelen inzake de verzekering tegen geldelijke gevolgen van werkloosheid [voorz. A.M. Joekes]
's-Gravenhage [Hooge Raad van Arbeid], 1939, 104 p.

periodieken

Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid. Orgaan der Vereeniging van Nederlandsche Arbeidsbeurzen, orgaan van Gemeentelijke Werkloosheidsfondsen, orgaan van den Nederlandschen Bond voor Werkverschaffing
1 (1912) - 6 (1917)

Tijdschrift van den Nederlandschen Werkloosheids-Raad
1 (1918) - 24 (1941)
[Van 1920-1927 met supplement: Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling .... Voortzetting van: Tijdschrift der Nationale Vereeniging tegen de Werkeloosheid? Samengegaan met: De arbeidsmarkt , en: Werk en steun , en voortgezet als: Arbeidsbestel ]

Arbeidsbestel. Orgaan van het Rijksarbeidsbureau, den Rijksdienst voor de Werkverruiming en den Nederlandschen Werkloosheidsraad
1 (1942) - 3 (1944)
[Met supplement: Voorlichtingsorgaan van het Rijksarbeidsbureau en den Rijksdienst voor de werkverruiming . Na 1945 samengegaan met: Rechterlijke beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst , en gesplitst in: Arbeid , en: Sociaal maandblad ]

Orgaan voor de praktijk der arbeidsbemiddeling, beroepskeuze, migratie, werkverruiming, werkloosheidsverzekering en verwante onderwerpen
1 (1920) - 8 (1927)
[Uitgave van de Nederlandsche Werkloosheidsraad]

verslagen

Verslag van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende de werkverschaffing, regularisatie van werkgelegenheid en beroepsverandering in het tijdvak van ..., ....
's-Gravenhage, 1922-....
[Uitgaven van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling]

Jaarverslag ... van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende werkloosheidsverzekering ? 1939
's-Gravenhage, 1940
[Voortzetting van: Jaarverslag van den Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling betreffende arbeidsbemiddeling en migratie . Voortgezet als: Jaarverslag ... betreffende werkloosheidsverzekering ]

Jaarverslag ... betreffende werkloosheidsverzekering? 1940 - ....
's-Gravenhage, 1941-....

handboeken

Dam, J.C. van en Morren, H.J.
Overzicht der voornaamste bepalingen uit de reglementen voor werkloozenkassen der gesubsidiëerde vereenigingen
Alphen aan den Rijn, 1935

Hoeven, G.W.F. van, en J.H.J. Schouten
De steunverleening aan werklooze arbeiders (steunverleening, werkverschaffing, werken voor den steun, levensmiddelendistributie, B-steun, spaarregeling, steun aan kleine grondgebruikers, werkloosheidssubsidiefonds)
Alphen aan den Rijn, 2e vermeerderde druk., 1934
Alphen aan den Rijn, 3e vermeerderde druk., 1936
Alphen aan den Rijn, 4e vermeerderde druk., 1938, 484 p.
[G.W.F. van Hoeven was hoofdinspecteur voor de steunverlening]

Morren, H.J.
De werkloosheidsverzekering, haar grondslagen en haar ontwikkeling in Nederland
Alphen aan den Rijn, 1941, 3 de druk, 372 p.
5 de druk, 1953/54
[bespreking van de 5 de druk door NN in Sociale Zorg, 16 (1954), p. 287]

literatuur over de steunverlening:
zie voor de werkloosheidsverzekering onder: afdeling Werkloosheidswverzekering

Barbiers-Seelemeijer, mevr. F.
“De uitvoering van B-steun en spaarregeling”, in:
Sociale Zaken , 1 (1939), p. 717-726
[ervaringen in de gemeente Velsen]
+
reactie door “H.”in 2 (1940), p. 153-156
repliek van schrijfster, p. 251-255

Bloemers, H.P.J.
“Werkverschaffing en steunverleening aan werkloze arbeiders”, in:
Vragen des Tijds , 1922/23, I, p. 352-378

Colijn, P.A.
“Verrichten van arbeidsdiensten door werkloozen in ruil voor door hen ontvangen steun”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 112-120
[schrijver was een oudere broer van de ‘grote’ H. Colijn]

Dam, J.C. van
“Van werkloozenverzekering en werkloozensteun”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 253-262

Detiger, W.F.
“Wettelijke regeling der steunverleening”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 420-424

Deventer, L.W.R. van
“De onwettigheid van de werkloozen-steunverleening en het problematische recht op onderstand”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 22 (1934), p. 60-74

Doorn, L.A. van
“De betekenis van de ruime armslag”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 23 (1935), p. 127-136

Doorn, L.A. van
“Stopzetten van het “stempelen” , in:
Sociale Zaken , 2 (1940), p. 326-328

Dorp, E.C. van, W.A. Bonger en E. Verviers
“Worden de indirecte voordelen, die een gevolg zijn van de geldende regeling der werkloozenzorg, door de uit de regeling voortvloeiende indirecte nadelen overtroffen ?”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 12 (1924), p. 101-148, 198-234 en 450

Dresden, D.
“Productie en opvoeding”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 10 (1922), 82, 94-96 en 170-173

Haas van Dorsser, S.C. de, met medewerking van A. Jongbloed
De rijkssteunregeling voor werkloozen voor de practijk en voorzien van een alphabetisch register
Arnhem, 1940

Hettinga Tromp, J. van
"De gelden der werkloosheidsvoorziening", in:
Economisch-Statistische Berichten , 17 (1932), II, p. 821-822

Hettinga Tromp, J. van
“Wettelijke steunregeling voor de werkloosheidsverzekering”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 21 (1933), p. 332-337

Hettinga Tromp en A.H. Smulders
“Is het in het belang der werkloosheidsverzekering van overheidswege invloed uit te oefenen op het beëindigen van steunregelingen, en zo ja, op welke wijze ? Is het dan nog gewenst voor werkloze leden van werklozenkassen, die geen recht op reglementaire uitkering hebben, bijzondere maatregelen te treffen ?”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 12 (1924), p. 363-382 en 402-412

Hingst, A.
"Literatuuropgave", in:
Tijdschrift van de Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid , 3 (1914), p. 464-484
[over werkloosheid, arbeidsbeurzen, emigratie, werkloosheidsverzekering]

Hintzen, G.H.
“Werkloozensteun”, in:
Economisch-Statistische Berichten , 12 (1927), I, p. 356-359 en volgende
+
met reactie door C. Verwey, p. 413-414

Langman, H.J.
Overheid en werkloozensteun
Alphen aan den Rijn, 1934.

Maare B.Jzn., R. van
"Werkloosheidssteun en armenzorg", in:
Antirevolutionaire Staatkunde , 4 (1928), p. 365-380

Meyer de Vries, NN
“De vakbeweging en de uitvoering der steunregeling”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad , 23 (1935), p. 139-141

Mok, S.
“Werkloosheid en armlastigheid”, in:
Tijdschrift van de Nederlandsche Werkloosheidsraad ,
11 (1923), p. 314-315
16 (1928), p. 498-499
17 (1929), p. 511-513
19 (1931), p. 539-540

Prul, L.C.
“De gewijzigde steunregeling van mei 1942” , in:
Sociale Zaken , 5 (1943), p. 131-135
[bespreking van een nieuwe regeling van 25 mei 1942
vereenvoudiging maar ook te lage steunbedragen]

Smissaert, H.
"Steunregeling, werkloosheidsverzekering en armenzorg", in:
Onze Eeuw , 20 (1920), dl. 1, p. 27-44

Vermeulen, J.H.
“Werkweigering van steuntrekkenden” in:
Sociale Zaken , 1 (1939), p. 177-181

Verwey, R.A.
"De grondslagen van steunverleening inzake werkloosheid", in:
Economisch-Statistische Berichten , 12 (1927), I, p. 223-225 en volgende

Walle, F. van de
“Werkloozenzorg”, in:
De Vakbeweging , 3 (1923), p. 180-193 en 209-219

Wel, Jos. van
"Werkloosheid", in:
De Nieuwe Gemeenschap , 1934, p. 498-510
[over het wetsontwerp tot regeling van de geldelijke verzorging van valide werklozen]

NN
“De werkloozensteun en zijn gevolgen”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 5 (1927), p. 569-571 en 602-603
[reactie op artikelen in “Het Volk” over “misbruiken”]

NN
“Werkloozenzorg en armenzorg”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 28 (1929), p. 231-233
[gebaseerd op artikel van mr. H.J. Morren in “De Ned. Mercuur”]

NN
“De steunregeling”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 13 (1935), p. 31-32 en 42-43
[verhouding tussen werklozensteun en armenzorg]

NN
“De wijzigingen in de steunverleening”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 14 (1936), p. 436-437

NN
“De extra B-steun”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 15 (1937), p. 500-501

NN Uniforme stamkaart voor werkloozen”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 15 (1937), p. 592-594
[invoering per 3 januari 1938 van een stamkaart in alle gemeenten]

NN
“Nogmaals: herziening van de steunregeling urgent”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 17 (1939), p. 162-164

geschiedschrijving van de werklozenzorg en de steunregeling

Noordam, F.M.
“Sociale verzekeringen 1890-1950”, in:
Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen Amsterdam, 1998, p. 570-604

Rooy, P. de
Werklozenzorg en werkloosheidsbestrijding 1917-1940: landelijk en Amsterdams beleid Amsterdam, 1979. 288 p.

typering

sociale voorzieningen

uitvoering

werklozensteun

zuil

doelgroepen

arbeiders

politici

werklozen

periode archief

1939 - 1943

vindplaats

Nationaal Archief, Den Haag

openbaarheid

volledig

omvang; inventarisnummers

11,2 meter
9 inv. nrs.

informatiedrager

papier

vernietigd

tijdens het bombardement van Bezuidenhout op 3 april 1945 werd bijna geheel het archief vernietigd

toegang(en)

Janssen, J.Th.
Inventaris van de archieven van de departementale afdeling Werkverschaffing en Steunverlening en de daaruit voortgekomen afdelingen Werkverruiming (Rijksdienst voor de Werkverruiming), Steunverleening, Cultureele Zorg en Sociale Jeugdzorg, alsmede van enkele commissies
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1987. 112 p.

kenmerk toegang

2.15.28

indices op toegang

1. op namen van departementen en ministeries, rijksdiensten en afdelingen
2. op persoonsnamen
3. op geografische namen
4. op namen van commissies en instellingen

originele archivalia van archiefvormer in andere archieven

onbekend

originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven

geen

opmerkingen

geen

structuur archief

gezien de aanwezigheid van agenda’s vermoedelijk het verbaalstelsel van 1823

structuur toegang

geen

bijlagen bij de toegang

1. verklaring van vernietiging, 1984
2. index op de namen van departementen, ministeries, rijksdiensten en afdelingen
3. index op persoonsnamen
4. index op geografische namen
5. index op namen van commissies en instellingen

statistische gegevens

statistieken, 1939-1943 (inv. nr. 574).

inhoud overig

steunregeling voor kleine zelfstandigen
regeling hulpverlening aan kleine zelfstandigen, 1941-1943 (inv. nr. 575)
zie voor een specificatie het veld ‘Opmerkingen’
Interdepartementale Commissie tot bestudering van het probleem van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, 1940-1941 (inv. nr. 578)
NB: zie voor een specificatie het veld ‘Opmerkingen’

overige stukken
uitgaven en subsidie van het Werkloosheidssubsidiefonds, 1933-1942 (inv. nr. 579)
onderzoek van de begrotingen van gemeenten naar de geraamde uitgaven voor werklozenzorg, 1940 (inv. nr. 577).

verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan

diverse vanaf 1932 uitgevaardigde steunregelingen onder andere:

“Een belangrijke circulaire betreffende steunverleening”, in:
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10(1931), p. 2713-2719
[tekst van de circulaire van de minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw van 7 januari 1931, nr. 65 afd. A. [= Armwezen]
de minister voert de mogelijkheid weer in dat gemeenten een subsidie krijgen van het Rijk voor werklozenkassen
onderscheid in: uitgetrokkenen, dubbel-uitgetrokkenen, niet-rechthebbenden en ongeorganiseerden

“Een ministerieele circulaire aan de gemeentebesturen betreffende de rijksbijdragen voor werkverschaffing en steunverleening”, in:
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 10(1931), p. 3000-3001
[tekst van een circulaire van de minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw van september 1931
handelt over vaststelling van het subsidiepercentage dat per gemeente verschilt en kan variëren van 25% tot 75%]

een wettelijke basis voor de steunverlening vormde in zekere zin de:
Werkloosheidssubsidiewet (1935)

verwijzing naar andere archiefvormers

Afdeling Arbeidersverzekering

Afdeling Armwezen 1918-1947

Afdeling Werkloosheidsverzekering

Afdeling Werkverschaffing en Steunverlening

Rijkscontroledienst Steunverlening

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

geografische verwijzingen

Nederland

internationaal

niet van toepassing

opmerkingen

specificatie van inv. nr. 575
Regeling voor kleine zelfstandigen, 1941-1943

beleidsdossier hoofdzakelijk bestaande uit briefwisseling tussen de departementen die met de regeling te maken hadden, namelijk die van Sociale Zaken (afdeling Steunverlening geleid door mr. J. van Doorn), Economische Zaken (directie van Handel en Nijverheid), Financiën (Generale Thesaurie) en Binnenlandse Zaken
aanleiding om met een regeling te komen was een eind 1940 of begin 1941 gereedgekomen rapport van de Interdepartementale Commissie tot bestudering van het vraagstuk van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, waarin werd voorgesteld een steunregeling voor kleine zelfstandigen te maken
men dacht hierbij aan de volgende groepen: kleine boeren, tuinbouwers, marktkooplieden, venters, ambachtslieden, winkeliers, schippers, vissers, vrije beroepen en kunstenaars
op 16 juni 1941 produceerde waarnemend secretaris-generaal van Sociale Zaken, ir. R.A. Verwey, reeds een door ambtenaren van de departementen van Sociale en Economische Zaken gemaakte ontwerp-regeling
deze werd met het opschrift “zeer veel spoed”gestuurd aan de secretaris-generaal van het departement van Economische Zaken
het was de bedoeling om de regeling nog voor de komende winter in te voeren, maar het departement van Financiën maakte op 2 oktober 1941 bezwaren tegen de extra uitgaven die de regeling zou vergen
een in november-december 1941 gemaakte ramen van de extrakosten kwam uit op een bedrag van jaarlijks 12 miljoen gulden
langdurig overleg en diverse brieven over en weer bleken noodzakelijk
op 12 augustus 1942 was Van Doorn klaar met een regeling die de vorm had van een circulaire aan de gemeentebesturen en waarmee de andere betrokken departementen en de Duitse instanties zich mee akkoord hadden verklaard
op 16 april 1943 liet de rijkscommissaris van het bezette Nederlandse gebied echter aan Sociale Zaken weten dat men met de verzending moest wachten, totdat de verordening op het stilleggen van overbodig geachte bedrijven gereed was
als gevolg daarvan kon de circulaire pas op 18 augustus 1943 worden vastgesteld

de regeling onderscheidde twee groepen van hulpbehoevenden zelfstandigen, A en B
onder groep A vielen eigenaren van bedrijven die niet meer levensvatbaar geacht werden en derhalve opgenomen konden worden in de regeling voor langdurig werkloze arbeiders (de z.g. steun)
zij moesten hun bedrijf wel stopzetten, maar verder golden voor hen dezelfde regels als voor werkloze arbeiders
onder groep B vielen eigenaren van bedrijven wier bedrijven nog wel levensvatbaar waren
deze eigenaren konden voor ten hoogste een jaar een periodieke uitkering krijgen
de regeling werd uitgevoerd door de burgemeesters van de gemeenten
zij konden de uitgaven voor groep A in rekening brengen bij het rijk, die voor groep B werden door rijk en gemeenten op half-halfbasis gedeeld
per gemeente diende er een plaatselijke commissie te komen die voorafgaand aan elke beslissing over toekenning moest worden gehoord
in deze commissies zaten vertegenwoordigers van het gemeentebestuur, van de departementen van Sociale Zaken, Economische Zaken en van het Nederlands Arbeidsfront
van beslissingen kon men in beroep gaan bij een Landelijke Commissie voor Sociaal-Economische hulpverlening aan kleine zelfstandigen
de regeling bevatte de gebruikelijke voorzieningen zoals controle, aanvraagprocedure enz.
het dossier eindigt met een circulaire aan de burgemeesters d.d. 9 december 1943.

specificatie van inv. nr. 578
Interdepartementale Commissie tot bestudering van het vraagstuk van de verhouding tussen steunverlening en armenzorg, 1940-1941.

dit inv. nr. bevat het archief van de Commissie
deze werd ingesteld door de secretaris-generaal van Sociale Zaken op 21 juni 1940 met aanvankelijk prof. dr. J.E. de Quay als voorzitter en topambtenaren van de departementen van Sociale Zaken, Economische Zaken, Financiën en Binnenlandse Zaken als leden
in september 1940 werd De Quay als voorzitter opgevolgd door dr.. ir. A.H.W. Hacke, directeur-generaal van de Arbeid en hoofd van de Arbeidsinspectie
de commissie produceerde in december 1940 een rapport, waarvan een exemplaar zich in het dossier bevindt
het dossier bevat geen notulen of verslagen van vergaderingen
andere stukken in het dossier die een afzonderlijke vermelding verdienen, zijn een ongedateerd rapport van een niet nader aangeduide commissie getiteld “de steunverleening”, dat door de interdepartementale commissie is gebruikt als studiemateriaal, en een raming van de kosten van een steunregeling voor kleine zelfstandigen door Th.F. Vreede d.d. 4 maart 1941.