Instellingen en personen

 
English | Nederlands

Instelling

ALGEMEEN
Naam College van Rijksbemiddelaars
naam, varianten Rijksbemiddelaars (tot  1940 namelijk geen college)
spotnaam: Rijksbeknibbelaars
periode van bestaan 1923 - 1967
organisatie en inrichting de Arbeidsgeschillenwet (1923) voorzag in de benoeming van vier, onafhankelijk van elkaar opererende rijksbemiddelaars met ieder hun eigen rayon
op 24 mei 1940 maakte de bezetter er een College van met grotere bevoegdheden
na de oorlog correspondeerde de samenstelling van het College met de diverse politieke stromingen. Zo bestond uit het College in 1959 uit 2 leden van de Partij van de Arbeid, 2 van de Katholieke Volkspartij, was er een de protestants-christelijke beginselen toegedaan en waren twee leden partijloos, maar wel sympathiserend met de liberale denkbeelden
de Wet op de Loonvorming van 1970 betekende het einde van het College dat op 20 april 1970 werd ontbonden.
taak, activiteiten volgens de Arbeidsgeschillenwet (1923) stelde de minister van Arbeid, Handel en Nijverheid Rijksbemiddelaars aan ? ? tot bevordering van de vreedzame bijlegging van geschillen over arbeidsaangelegenheden en tot het voorkomen van zoodanige geschillen?
vanaf 24 mei 1940 werd hun taak door de bezetter aanzienlijk uitgebreid doordat het college de bevoegdheid kreeg bindende loonbepalingen uit te vaardigen, wanneer onderhandelingen geen resultaat opleverden
toen dat in hun ogen niet voldeed, werd het op 1 november 1942 aan de kant werd gezet
in zijn plaats kwam de Gemachtigde van de Arbeid
na de bevrijding werd de taak van het herrezen College in het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 uitgebreid
voortaan fungeerde het als schakel tussen de sociale partners en de rijksoverheid bij de uitvoering van het loonbeleid
in 1963 werd de bevoegdheid om CAO’s goed te keuren overgedragen aan de Stichting van de Arbeid, terwijl het College alleen in actie hoefde komen, wanneer de Stichting het niet eens kon worden
het secretariaat van het College werd mede ter beschikking van de Stichting gesteld en kreeg in 1964 de naam van Loonbureau
het College mocht de minister wel adviseren delen van CAO’s onverbindend te verklaren
het Loonbureau had een Commissie van Toezicht waarin het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid, het College en de Stichting waren vertegenwoordigd
na de oorlog had het College een eigen secretariaat en een buitendienst bestaande uit vier inspecteurs die tot 1950 ook bevoegd waren om looncontroles uit te oefenen
het College had na de Tweede Wereldoorlog alleen indirecte bemoeienis met de sociale verzekeringen omdat  bepalingen omtrent de werknemersverzekeringen (Werkloosheidswet, Ziektewet, Kinderbijslag voor Loontrekkenden en later WAO) deel uitmaakten van de aan het College voorgelegde CAO’s

in 1925 waren rijksbemiddelaars:
1e district:  J.B. Westerdijk
2e district:  mr. S. de Vries
3e district:  ir. H.A. van IJsselsteijn
4e district:  ir. L.A. Fruytier
ieder district had een geografisch ressort

in 1934 waren dat:
prof. mr. P.J.M. Aalberse
H.P.J. Bloemers
prof. mr. A.C. Josephus Jitta
mr. dr. S. de Vries Czn.

op 10 mei 1940 bestond het College uit:
H.P.J. Bloemers
prof. mr. A.C. Josephus Jitta
mr. T.J. Verschuur
mr. dr. S. de Vries Czn.

in 1950 bestond het College uit:
mr. J.A. Berger (voorzitter)
mr. R.J. Erdbrink (directeur-secretaris)
mr. G. Jansen
prof. mr. M.G. Levenbach
A. Mastenbroek
prof. dr. F.J.H.M. van der Ven
G.C. Loggers
G.M. Nederhorst
mr. dr. A.J.J.M. Mes

in 1959 bestond het uit:
mr. J.A. Berger, voorzitter
mr. J. Heusdens, vice-voorzitter
prof. mr. M.G. Levenbach
C.G. Loggers
mr. dr. A.J.J.M. Mes
prof. dr. F.J.M.H. van der Ven
mr. H. Bavinck

voorzitters van het College waren:
mr. C.P.M. Romme, 1945-1947
mr. J.A. Berger, 1946-1960
mr. R.J. Erdbrink, 1960-1970

Reeds voor de oorlog hadden de Rijksbemiddelaars een bureau dat in 1940 geleid werd door mr. F.E.J. van der Valk
secretaris van het College was A.G. Quint, adjunct-secretaris mr. W.F. de Gaay Fortman.
voorloper
geen
opvolger
literatuur (NCC) archieven

Janssen, J.Th.
Inventaris van de archieven van: het (college van) Rijksbemiddelaars (1940-1942), de Gemachtigde voor den Arbeid (1942-1945), het College van Rijksbemiddelaars (1945-1963), het Loonbureau (1963-1970)
Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Algemene Zaken, Departementaal Archief], 1997. 203 p.

(een oudere, vervallen, maar nog wel geciteerde toegang is:
Janssen, J.Th.
Inventaris van de archieven van de (het College van) Rijksbemiddelaars, (1924) 1940-1942 en de Gemachtigde voor den Arbeid, 1942-1945
[Den Haag] [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid], 1991, 40 p.


publicaties van het College

College van Rijksbemiddelaars
's-Gravenhage, 19??-....
[Ook onder de titel: Beschikkingen van het College van Rijksbemiddelaars . Supplement op: Nederlandse Staatscourant ]

Verslag van de werkzaamheden van de Rijksbemiddelaars 1924-1939
's-Gravenhage, 1925-1940
[Voortgezet als: Verslag van de werkzaamheden van het College van Rijksbemiddelaars ]

Verslag van de werkzaamheden van het College van Rijksbemiddelaars 1944-?
's-Gravenhage, 1945-....
[1940 - 1944 niet verschenen. Voortzetting van: Verslag van de werkzaamheden van de  Rijksbemiddelaars ]


publicaties over het College

Josephus Jitta, A.C.
Tien jaren practijk van de Rijksbemiddelaar. Uit de ervaringen met duizend arbeidsgeschillen
Groningen/Den Haag/Batavia, 1934. 71 p.
[informatief boekje met apologetische strekking, geschreven door de rijksbemiddelaar in het derde district naar aanleiding van kritiek op dit instituut geuit door mr. dr. W.M.Westerman, sedert 1933 lid van de Tweede Kamer voor het Verbond Nationaal Herstel].

Erdbrink, R.J.
“30 Jaren Rijksbemiddelaars”, in
Economisch-Statistische Berichten , 14 en 28 juli 1954 nrs. 1936 en 1938

over voorzitter J.A. Berger:
In memoriam in Sociaal Maandblad Arbeid, 1961, p. 687-688 door M.G. Levenbach.
en:
Biografisch Woordenboek Socialisme en Arbeidersbeweging, 5, p. 8-11.
typering
zuil
doelgroepen
ARCHIEF
periode archief 1924 - 1967
vindplaats Nationaal Archief, Den Haag
volgens de website van het Ned. Instituut voor Oorlogsdocumentatie bevinden zich daar geen delen van dit archief.
openbaarheid volledig
omvang; inventarisnummers a) periode 1923-1940: niets
b) periode 1940-1942: 3,5 meter
96 inv. nrs.
c) periode 1945-1963: 1572 inv. nrs.
d) periode 1963-1970: 835 inv. nrs.
e) periode 1942-1945: zie format Gemachtigde voor den Arbeid
a) tot en met e): 61,3 meter.
informatiedrager papier
vernietigd het archief van voor mei 1940 is al lang geleden nagenoeg geheel vernietigd
uit het archief van de periode 1940-1945 zijn grote delen vernietigd
rond 1970 werd wederom zonder machtiging vernietigd
in 1991 zijn dossiers over afzonderlijke bedrijven met machtiging vernietigd
voor de periode 1940-1945 zijn per bedrijfstak enkele bedrijvendossiers bewaard
eveneens vernietigd zijn de agenda’s van ingekomen en uitgegane stukken van het Loonbureau over de jaren 1963-1970.
toegang(en) Janssen, J.Th.
Inventaris van de archieven van: het (college van) Rijksbemiddelaars (1940-1942), de Gemachtigde voor den Arbeid (1942-1945), het College van Rijksbemiddelaars (1945-1963), het Loonbureau (1963-1970)
Den Haag [Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Algemene Zaken, Departementaal Archief], 1997, 203 p.
met historische en archivistische inleiding (p. 7-18)
kenmerk toegang 2.15.41
indices op toegang 1) index op namen van instellingen en onderwerpen die voorkomen in de titels van de door het College en het Loonbureau genummerde dossiers
2) index op geografische namen en daarbinnen op bedrijfstakken
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven in het archief van P.J.M. Aalberse :
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven door de inventarisatoren zijn de archieven van het College, de Gemachtigde voor de Arbeid (1942-1945) en het Loonbureau (1963-1970) in één inventaris verwerkt
in het archief van het College bevinden zich ook enkele stukken van mr. J.A. Berger in zijn kwaliteit als voorzitter
opmerkingen geen
INHOUD
structuur archief de oorspronkelijke structuur van het archief is onbekend
vermoedelijk was een groot deel van de stukken geordend per bedrijfstak en per bedrijf
structuur toegang de inventaris hanteert een schema ‘algemeen - bijzonder’
de afdeling ‘bijzonder’ is onderverdeeld in ‘organisatie - taken’
binnen de afdeling ‘Taken’ (verreweg de omvangrijkste in het archief) is de oorspronkelijke ordening gehandhaafd
bijlagen bij de toegang geen
statistische gegevens a) - d) geen
inhoud overig a) geen
b) geen
c) periode 1945-1962
benoeming en ontslag van de Rijksbemiddelaars, 1945-1970 (inv. nr. 1549)
persoonlijke stukken van mr. Berger onder meer over de loonpolitiek tijdens de Tweede Wereldoorlog, 1948-1957 (inv. nrs. 243-244)
bovenwettelijke ziekengelduitkeringen, 1948-1954 (inv. nr. 275)
idem, bouwbedrijf, 1948-1949 (inv. nr. 531)
looncompensatie in verband met inwerkingtreding van de Werkloosheidswet 1949, 1952-1953 (inv. nr. 280)
wachtgeldregeling baksteenindustrie, 1946-1951 (inv. nr. 299)
looncompensatie bouwbedrijf wegens Algemene Ouderdomswet, 1957-1958 (inv. nr. 541)
adviezen aan de Minister van Sociale Zaken c.a. over toepassing van de Ziektewet, 1947-1963 (inv. nrs. 1480-1481)
A.O.W. - compensatie, 1956-1964 (inv. nr. 1483)
samenwerking met de Stichting van de Arbeid, onder andere maandelijks overleg tussen College en Looncommissie, 1945-1961 (inv. nr. 1546)
samenwerking met het Algemeen Werkloosheidsfonds, 1950-1955 (inv. nr. 1547)
kinderbijslagregeling, 1948-1950 (inv. nr. 1572)
overbruggingsregeling, 1950-1951 (inv. nr. 1574)
invaliditeits- en ongevallenwet voor vervolgingsslachtoffers, 1946-1958 (inv. nr. 1598)
wachtgeldregeling en Werkloosheidswet, 1945-1961 (inv. nr. 1600)
Noodwet Ouderdomsvoorziening, 1946-1947 (inv. nr. 1601)
idem, gemeenteklasseindeling, 1945-1946 (inv. nr. 1633)
beschikkingen indeling der gemeenten voor de Noodwet Ouderdomsvoorziening, 1947-1952 (inv. nr. 1636 en 1640)
gemeenteklasseindeling, per provincie, 1950-1963 (inv. nrs. 1650-1663)
d) periode 1963-1970
vervallen loongrens in de Werkloosheidswet, 1964-1965 (inv. nr. 1778)
AOW-compensatie, 1964-1967 (inv. nr. 1782)
kindertoeslagen in de mijnbouw, 1964-1965 (inv. nr. 2004)
adviezen aan de Minister van Sociale Zaken c.a. over toepassing van de Ziektewet, 1963-1970 (inv. nrs. 2384-2387)
looncompensatie AOW, 1964-1967 (inv. nr. 2388)
invaliditeits- en ongevallenwet voor vervolgingsslachtoffers, 1965-1966 (inv. nr. 2431)
wachtgeldregeling en Werkloosheidswet, 1965-1969 (inv. nr. 2432)
gemeenteclassificatie, 1963-1966 (inv. nr. 2443).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Ziektewet (1913/1929)
Invaliditeitswet (1913/1919)
Werkloosheidsbesluit (1917)
Ongevallenwet (1921)
Kinderbijslagwet (1939)
Werkloosheidswet (1949)
Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (1966).

de organisatie zelf
Arbeidsgeschillenwet (1923)
Verordening over lonen en andere arbeidsvoorwaarden 217/1940
Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1944 (Staatsblad E 52)
Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 (Staatsblad F 214), in het bijzonder de artikelen 12-20
NB: dit laatste besluit bleef van kracht tot 1970
beschikking Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid van 23 juli 1964, nr. 52.577 (instelling Loonbureau)
verwijzing naar andere archiefvormers
geografische verwijzingen tot 1940 was Nederland in vier districten verdeeld
in 1934 hadden deze de volgende ressorten:
1 ste : drie noordelijke provincies
2 de:  provincie Noord-Holland
4 de : ongeveer de drie zuidelijke provincies
3 de:   de rest van het land.
internationaal niet van toepassing
opmerkingen geen