Instellingen en personen

 
English | Nederlands

Instelling

ALGEMEEN
Naam Hoge Raad van Arbeid
naam, varianten Hooge Raad van Arbeid
periode van bestaan 1919 - 1950
organisatie en inrichting opgericht bij KB in 1919 om de minister van Arbeid te adviseren over arbeidszaken
pas in 1928 kreeg de Raad een wettelijke basis
deze Raad is te beschouwen als een voorloper van de naoorlogse Sociaal-Economische Raad
na de bezetting in mei 1940 kwam de Raad niet meer bijeen, maar officieel werd hij pas in 1950 opgeheven
de Minister van Arbeid was aanvankelijk voorzitter
verder bestond de raad uit ambtenaren, wetenschappers, twee vrouwen en afgevaardigden van werkgevers- en werknemersorganisaties
deze twee laatste groepen hadden ook plaatsvervangende leden
in 1920 benoemde de voorzitter 12 vaste commissies, die de advisering voorbereidden
vanaf 1928 mocht de Raad ook ongevraagd adviseren, wat overigens niet vaak gebeurde
voor dit onderwerp is van belang commissie XI die zich bezighield met de arbeidersverzekering.

voorzitters :
P.J.M. Aalberse 1920-1925 en 1932-1946
D.A.P.N. Koolen 1926
J.R. Slotemaker de Bruïne 1927-1929
W.H. Nolens 1929-1931
P.J.M. Aalberse 1932-1946
secretarissen :
A.C. Josephus Jitta 1920-1932
A.W. Quint 1933-1949 (tevens secretaris van de Rijksbemiddelaars)

In 1920 hadden de volgende personen zitting in deze raad:
a) topambtenaren
mr. dr. A.L. Scholtens
C.J.Ph. Zaalberg
mr. J. Westhoff
mr. H.W. Groeneveld
Folmer
prof. mr. H.W. Methorst
b) wetenschappers
J.D.J. Aengenent
mr. D. van Blom
mr. P.A. Diepenhorst
dr. D. van Embden
mej. dr. C. Frida Katz
mej. Henriëtte van der Mey
dr. W.H. Nolens
dr. J.R. Slotemaker de Bruïne
mr. M.W.F. Treub
mr. J.A. Veraart
I.P. de Vooys
F.M. Wibaut
H. de Wilde
c) werkgevers
L. Attema (Ver. van den Christelijken Handeldrijvendenn en Industrieelen Middenstand in Nederland)
J. Das Dzn. (Middenstandsbond)
dr. L.N. Deckers (Nederlandse Boerenbond)
W. Fransen Jzn. (Nederlandse Rooms-Katholieke Middenstandsbond op Federatieven Grondslag)
mr. A. Haex (Vereniging tot behartiging van de belangen der Limburgse Mijnindustrie)
Chr. van den Heuvel (Christelijke Boeren- en Tuindersbond in Nederland)
K.C. Honig Mzn. (Maatschappij van Nijverheid)
Paul Nijgh (Scheepvaart Vereniging Noord en Scheepvaart Vereniging Zuid)
J.F.H. Spier (Christelijke Werkgeversvereniging)
D.W. Stork (Vereniging van Nederlandse Werkgevers)
B.T.C. Straeter (Algemene Rooms-Katholieke Werkgeversvereniging)
F.V. Valstar (Nederlandse Tuinbouwraad)
J.Th. Verheggen (Koninklijk Nederlands Landbouw-Comite)
d) werknemers
Joh. Brautigam (Ned. Verbond van Vakverenigingen)
H.J. Bruens (idem)
R. Stenhuis (idem)
F. van der Wal (idem)
F. van de Walle (idem)
A.C. de Bruyn (Bureau voor de Rooms-Katholieke Vakorganisatie)
J.A. Schutte (idem)
P.J.S. Serrarens (idem)
H. Amelink (Christelijk Nationaal Vakverbond)
K. Kruithof (idem)
H. Maters (idem)
H.C. Snel jr. (Algemeen Nederlands Vakverbond)

Op 1 januari 1940 had de Raad de volgende samenstelling:

topambtenaren
mr. A.M. Engels
mr. H.W. Groeneveld
dr. ir. A.H.W. Hacke
dr. Ph.J. Idenburg
mr. dr.. A.L. Scholtens
ir. R.A. Verwey
wetenschappers
prof. mr. P.J.M. Aalberse
prof. dr. D. van Embden
dr. C. Fehmers
mej. M. Heinen
prof. mr. A.C. Josephus Jitta
prof. mr. M.G. Levenbach
prof. mr. P. Lieftinck
mevr. mr. C.F. baronesse Mackay-Katz [= Frida Katz]
prof. mr. C.P.M. Romme
Smeenk
prof. dr. J.A. Veraart
prof. dr. G.M. Verrijn Stuart
Ir. A. Plate (Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel)
H.P. Gelderman C. Mzn. (Verbond van Nederlandse Werkgevers)
prof. mr. A.N. Molenaar (idem)
mr. B.C. Slotemaker (idem)
ir. F.H.E. Guljê (Algemene Katholieke Werkgeversvereniging)
Ch. Stulemeijer (idem)
Borst Pzn. (Christelijk Werkgeversverbond)
S.M.D. Valstar (Scheepvaartvereniging Noord en idem Zuid)
mr. A. Haex (Vereniging tot behartiging van de belangen der Limburgse mijnindustrie)
F.V. Valstar (Nederlandse Tuinbouwraad)
dr. J.G. Oortwijn Botjes (Koninklijk Nederlands Landbouw-Comite)
G.W. Kampschoër (Katholieke Nederlandse Boeren- en Tuindersbond)
F.H. Dijksterhuis (Christelijke Boeren- en Tuindersbond)
J.C. Blankert ( Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond)
mr. F.J.H. Bachg (Nederlandse R.K. Middenstandsbond)
L. Attema (Christelijke Middenstandsbond)
werknemers (alleen de leden, niet hun plaatsvervangers)
W. Brouwer jr. (Nederlands Verbond van Vakverenigingen)
K. de Jonge (idem)
G. Klein (idem)
Evert Kupers (idem)
C. van der Lende (idem)
P. Moltmaker (idem)
F.S. Noordhoff (idem)
A.C. de Bruijn (R.K. Werkliedenverbond in Nederland)
A.J. Loerakker (idem)
A. van der Meijs (idem)
J.A. Schutte (idem)
J. Hofman (Christelijk Nationaal Vakverbond)
J. Schipper (idem)
Stapelkamp (idem)
H.B. Berghuis (Nederlandse Vakcentrale)
J.J. Jeronimus (idem)

de adviezen van de Hoge Raad van Arbeid waren in beginsel geheim, maar werden soms toch gepubliceerd
in de jaarverslagen zijn wel summiere persberichten opgenomen over de vastgestelde adviezen.
taak, activiteiten volgens artikel 2 van het KB van 4 oktober 1919: ?De Raad dient den hoofden der Departementen van Algemeen bestuur [= de ministers] op hunne aanvrage van advies over bij hunne Departementen ontworpen regelingen omtrent onderwerpen, welke de belangen van den arbeid raken en over andere aangelegenheden op het gebied van den arbeid, welke bij hunne Departementen worden behandeld?;
vanaf 1928 mocht de raad ook ongevraagd advies uitbrengen
de taakstelling was toen volgens artikel 1 van de wet: ?2. De Raad dient den hoofden der Departementen van Algemeen Bestuur op hunne aanvrage van advies over onderwerpen, welke de belangen van den arbeid raken. 3. De raad kan uit eigen beweging den hoofden der Departementen van Algemeen Bestuur van advies dienen over alle onderwerpen van dien aard. 4. De Raad verricht voorts de werkzaamheden, hem bij de wet opgedragen.?
  werkloosheid was echter een zaak van de Werkloosheidsraad
in 1932 was er sprake van samenvoeging van de Hoge Raad met de Werkloosheidsraad, maar dit vond geen doorgang (zie: De Nederlandse Werkgever, 1931, p. 70)
de Raad vergaderde plenair voor het laatst op  13 april 1940
na oktober 1941 bracht zij geen adviezen meer uit
gedurende zijn bestaan bracht de Raad in totaal 142 adviezen uit
voorloper
geen
opvolger
literatuur (NCC) archief

Vliet, A.P. van
Inventaris van het Archief van de Hoge Raad van Arbeid 1920-1947
's-Gravenhage [Algemeen Rijksarchief], 1989. 37 p.


jaarverslagen

Jaarverslag over ... [1920-1939]. Hooge Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1920-1939

Verslag over de jaren ... [1940-1944].  Hoge Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1948


teksten
(in chronologische volgorde)

Arbeidswet 1919, benevens verschillende wetten, houdende goedkeuring van daarmede in verband staande ontwerp-verdragen en de wet van 24 Dec. 1927, S. 407 houdende wettelijke regeling van den Hoogen Raad van Arbeid [bewerkt door] C.C.A. Last
Zwolle, 1931, 6 de druk. 622 p.
[Nederlandsche staatswetten, editie Schuurman & Jordens, nr.  49]

Wet op den Hoogen Raad van Arbeid 1927
's-Gravenhage, 1939. 36 p.

Hooge Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1932. 23 p.
["Wet van 1927, Samenstelling, Reglement van orde, Instructiën enz."
meerdere herdrukken]


adviezen en adviesaanvragen
(in chronologische volgorde)

Vraagpunten en nota betreffende de herziening der sociale verzekering, door den Minister van Arbeid voorgelegd aan den Hoogen Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1922. 12 p.

Het rapport van commissie XII uit den Hoogen Raad van Arbeid. De samenstelling van den Hoogen Raad van Arbeid
[Z.pl.], [1923]

Praeadvies van commissie XI over vraagpunten betreffende de herziening der sociale verzekering. Hooge Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1923. 87 p.

Ziekte- en ongevallenwet 1925, voorontwerp van wet. Adres aan den Hoogen Raad van Arbeid
's-Gravenhage [Vereeniging van Nederlandsche Werkgevers], [1924]. 7 p.

Advies over de reorganisatie van den Hoogen Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1925. 17 p.
[voorzitter commissie voor de reorganisatie: W.H. Nolens]

Advies over een vereenvoudiging in de organisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering van de sociale verzekering. Hooge Raad van Arbeid
's-Gravenhage, 1929. 24 p.

Rapport van den Hoogen Raad van Arbeid inzake de toepassing van artikel 12 der Arbeidswet en daarmee samenhangende punten
's-Gravenhage, 1937. 21 p.

Advies van den Hoogen Raad van Arbeid inzake een voorontwerp-personeelfondsenwet
's-Gravenhage, 1937. 42 p.

Advies van den Hoogen Raad van Arbeid betreffende wettelijke regeling inzake kinderbijslagverzekering
's-Gravenhage, 1938. 55 p.

Advies van den Hoogen Raad van Arbeid betreffende wijziging Ongevallenwet 1921
's-Gravenhage, 1938. 67 p.

Advies van den Hoogen Raad van Arbeid betreffende wettelijke regelen inzake de verzekering tegen geldelijke gevolgen van werkloosheid
's-Gravenhage, 1939. 104 p.

Onderzoek naar de "blijvende werkeloosheid" en haar bestrijding. Rapport van de Commissie, ingesteld bij de beschikking van den voorzitter van den Hoogen Raad van Arbeid, dd. 18 december 1936
's-Gravenhage, 1939. 303 p.


geschiedenis

Josephus Jitta, A.C.
“De Hoge Raad van Arbeid 1919-1950”, in:
Sociaal Maandblad , 5 (1950), p. 194-198
[schrijver was secretaris van deze raad]

Kuiper, C.J.
Uit het rijk van de arbeid. Ontstaan, groei en werk van de Katholieke Arbeidersbeweging in Nederland
Utrecht, 1951-1953, 3 dln.
[in deel II zijn de volgende documenten opgenomen:
KB van 4 oktober 1919 (instelling van de Raad) (p. 110-112)
gedeelte van de installatierede gehouden door minister Aalberse op 14 februari 1920 (p. 113-114)
advies over de bedrijfsorganisatie, 1920 (p. 120)
verder een overzicht van vergelijkbare instellingen in België, Brazilië, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italië, Polen, de Sovjet-Unie, Spanje en Tsjecho-Slowakije (p. 127-132)]

Kupers, E.
“De Hooge Raad van Arbeid en de reorganisatie der Sociale Verzekering”, in:
De Vakbeweging , 3 (1923), p. 371-374, 435-441 en 4 (1924), p. 1-9
[bespreking van het op 26 juli 1923 vastgestelde advies over dit onderwerp, opgesteld door Commissie XI uit deze raad
met tekst van het advies
schrijver is voorstander van dit organisatiemodel, waarbij de Raden van Arbeid, de Rijksverzekeringsbank en de Verzekeringsraad zullen verdwijnen]

Quint, A.W.
Twintig jaar Hooge Raad van Arbeid
Haarlem, 1940. 60 p.

Stenhuis, R.
“De Hooge Raad van Arbeid”, in:
De Vakbeweging , 3 (1923), p. 106-108

Vermeulen, J.H.
“De lange weg”, in:
Sociaal Maandblad Arbeid , 24 (1969), p. 485-493
[geschiedenis van de Werkloosheidsraad en de Hoge Raad van Arbeid als voorlopers van de in 1969 ingestelde Raad voor de Arbeidsmarkt]

NN
“Herziening der sociale verzekering”, in:
De  Werkgever , 1 (1923), p. 13-16, 37-38 en 49-50
[met tekst advies Raad aan de minister]

NN
“Reorganisatie van den Hoogen Raad van Arbeid”, in:
De Werkgever , 2 (1924), p. 243-245 en 3(1925), p. 169-170, 190-192 en 230-233
[met gegevens over verwante organisaties in andere Europese landen]

NN
“Wettelijke regeling van den Hoogen Raad van Arbeid”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 4 (1926), p. 7-9

NN
“Reorganisatie van de Hooge Raad van Arbeid”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 5 (1927), p. 121-122, 136-137 en 169-171
[met tekst van een adres van drie werkgeversorganisaties aan de Tweede Kamer over het wetsvoorstel Hoge Raad van Arbeid].
typering
zuil
doelgroepen
ARCHIEF
periode archief 1920 - 1947
vindplaats Nationaal Archief, Den Haag
openbaarheid volledig
omvang; inventarisnummers 1 meter (na reconstructie)
oorspronkelijke omvang onbekend.
informatiedrager papier
vernietigd het archief is kort na de Tweede Wereldoorlog door wanbeheer verloren gegaan
door A.P. van Vliet is het gereconstrueerd aan de hand van stukken uit de archieven van enkele personen die lid zijn geweest van de raad
onder meer werden stukken uit het hierna genoemde archief van J.A. Veraart gelicht en overgebracht naar dit archief
de meeste ingekomen brieven en minuten van uitgegane brieven zijn niet teruggevonden.
toegang(en) inventaris met inleiding (p. 5-13) door A.P. van Vliet (1989).
kenmerk toegang 2.15.29
indices op toegang geen
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven in het archief van de Raad van State :
Advies over ontwerp van een land- en tuinbouw-ongevallenwet, nr. 119
Den Haag, 1921 (inv. nr. Raad van State, 84, vergadering 5 juli 1921, nr. 12)
Advies over het ontwerp wijziging Ziektewet, nr. 61, 20 april 1927
(inv. nr. Raad van State 163, vergadering 30 augustus 1927, nr. 21)

in het archief onderafdeling Werkloosheidsverzekering van de Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling ,  notulen Hoge Raad van Arbeid, 1928-1939 (inv. nr. 1833)

in het archief van D.W. Stork:
stukken ingekomen bij D.W. Stork van de Hoge Raad van Arbeid, 1920-1921 (inv. nr. 229)

in het archief van de Centrale Dienst van de Arbeidsinspectie :
ingekomen stukken van de Hoge Raad van Arbeid over vergaderingen en behandeling van zaken, 1934-1937 (inv. nrs. 153-154)

in het archief van de afdeling Arbeid II , ministerie van Sociale Zaken:
verslag over de Hoge Raad van Arbeid periode 1940-1944, 1946-1948 (inv. nr. 1)
levensvatbaarheid van de Raad, 1944-1947 (inv. nr. 3)
lotgevallen van het archief, 1947 (inv. nr. 7)

in het archief van W.H. Nolens :
wijziging Ziektewet, 1920-1921 (inv. nr. 281)
wijziging Ziektewet, 1926-1927 (inv. nrs. 284-285)
staatscommissie-Van IJsselsteijn, 1928 (inv. nr. 286)

in het archief van P.J.M. Aalberse :
adviezen van de Raad, 1920-1924 (inv. nrs. 1137-1140)
notulen van de Raad, 1923-1924 (inv. nr. 1140)
vergaderstukken, 1920-1941 en 1947 (inv. nrs. 1331-1332)
convoluut “Herziening der sociale verzekering” samengesteld door de Raad, 1922-1923 (inv. nr. 1337)
convoluut “Reorganisatie van den Raad” samengesteld door de Raad, 1924-1925 (inv. nr. 1338)

in het archief van J.A. Veraart :
jaarverslagen, 1920-1937 (inv. nr. 34)
notulen van vergaderingen, 1920-1940 (inv. nr. 35)
teksten van uitgebrachte adviezen, 1920-1932 (inv. nr. 36)
brochures over de Raad, 1920-1929 (inv. nr. 37)
convocaties voor vergaderingen van de Raad, 1932-1940 (inv. nr. 43)
wetsontwerp erkennen en subsidiëren van verenigingen voor werklozenkassen en de instelling van een crisiswerkloosheidsfonds, 1933 (inv. nr. 45)
wijziging van de Ziektewet en de Ongevallenwet-1921, 1935-1937 (inv. nr. 51)
lijst van adviezen uitgebracht door de Raad, 1920-1932 (inv. nr. 58)

in het archief van het Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid :
Hoge Raad van Arbeid (inv.nrs. 192, 954).
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven onbekend
opmerkingen geen
INHOUD
structuur archief onbekend
structuur toegang Verdeling in Algemeen, Bijzonder en Documentatie
de afdeling Bijzonder is verdeeld in:
Organisatie van de Raad
Voorbereidende werkzaamheden d.w.z. de commissies waarvan commissie XI Arbeidsverzekeringen relevant is
Advisering en rapportage.
bijlagen bij de toegang I Ministeries waaronder de Raad ressorteerde
II Namen van voorzitters en secretarissen
III Naamlijst van de leden 1920-1940
IV Overzicht van de gedrukte adviezen 1923-1940.
statistische gegevens geen
inhoud overig vooral paragraaf commissie XI met 12 inv. nrs. is van belang
verder:
advies wijziging Ziektewet, 1920 (inv. nr. 48)
advies wijziging Ziektewet, 1921 (inv. nr. 51)
advies herziening sociale verzekering, 1923 (inv. nr. 57)
advies wijziging Invaliditeitswet, 1928 (inv. nr. 65)
advies wijziging Ouderdomswet, 1928 (inv. nr. 66)
advies wet op de werkloosheidsverzekering, 1928 (inv. nr. 68)
advies reorganisatie uitvoering sociale verzekering, 1929 (na inv. nr. 69
Wibaut inv. nr. 325)
advies uitvoering art. 22 Ziektewet, 1930 (inv. nr. 74)
advies verplichte bedrijfskindertoeslag, 1935 (na inv. nr. 82
archief afd. Arbeid inv. nr. 125)
advies Personeelsfondsenwet, 1937 (inv. nr. 83)
advies kinderbijslagverzekering, 1938 (na inv. nr. 83
KB 1023 F 35)
advies wijziging Ongevallenwet, 1938 (na inv. nr. 83
KB 1077 F 50)
advies werkloosheidsverzekering, 1939 (inv. nr. 84).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Radenwet (1913)
Ziektewet (1913/1929)
Invaliditeitswet (1913/1919)
Werkloosheidsbesluit (1917)
Ouderdomswet (1919)
Wet op de Rijksverzekeringsbank (1920)
Ongevallenwet (1921)
Organisatiewet Sociale Verzekering (1933)
Kinderbijslagwet (1939)

interne organisatie
KB van 4 oktober 1919 (instelling)
wet van 24 december 1927 Staatsblad 407 (in werking 1 juli 1928
formele instelling en wijziging van bevoegdheden).
verwijzing naar andere archiefvormers
geografische verwijzingen Nederland
internationaal niet van toepassing
opmerkingen de gedrukte adviezen van de raad die betrekking hebben op het onderwerp zijn te vinden in de literatuurlijst
de meeste jaarverslagen bevatten een lijst van de uitgebrachte adviezen
de met het teken * gemerkte stukken zijn van een nadere toegang voorzien.

Nadere toegang: Hoge Raad van Arbeid