Instellingen en personen

 
English | Nederlands

Instelling

ALGEMEEN
Naam Ministerie van Maatschappelijk Werk
naam, varianten MAWE (jargon)
MaWe
periode van bestaan 1952 - 1965
organisatie en inrichting het ministerie werd opgericht in 1952, nadat tijdens de formatie gebleken was dat het aantal ministeries met één moest worden uitgebreid
het ministerie werd opgeheven in 1965, waarna zijn taken werden overgenomen door het nieuw gevormde Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (CRM)
in de loop der tijd nam het aantal hiërarchische lagen toe
de armenzorg en de bijstand vielen achtereenvolgens onder:
1952-1954
afd. Maatschappelijke Zorg (met 2 onderafdelingen en een bureau),
afdelingshoofd: dr. J.Th.A.H. van der Putten
1954-1963
hoofdafdeling Maatschappelijke Voorzieningen,
afdelingshoofd: dr. J. Th. A.H. van der Putten
met afdeling Algemene Maatschappelijke Zorg
hoofd: mr. W. Schoonderbeek
deze afdeling telde 5 onderafdelingen waaronder Armenwetzaken, welke weer uit twee secties bestond namelijk Verzorging en Verhaal en Alimentatie
1963-1965
directie Maatschappelijke Voorzieningen (met 2 hoofdafdelingen, 4 afdelingen en 3 bureaus)
Het ministerie had een buitendienst, de afdeling Landelijk Contact, met over het land verspreide bureaus
deze onderhielden contacten met en gaven adviezen aan kerkelijke en andere particuliere instellingen en gemeentebesturen
taak, activiteiten het nieuwe ministerie nam in 1952 taken over van twee bestaande ministeries namelijk van Sociale Zaken en Volksgezondheid het grootste gedeelte van de afdeling Sociale Bijstand  en van Binnenlandse Zaken de afdelingen Maatschappelijke Zorg I en II (de vroegere afdeling Armwezen)
voor het onderwerp is vooral Maatschappelijke Zorg I van belang, omdat deze afdeling de Armenwet in beheer had
Maatschappelijke Zorg II hield zich onder meer bezig met de maatschappelijke zorg voortvloeiend uit de Armenwet
de afdeling Sociale Bijstand hield zich onder meer bezig met het opbouwwerk en de gezinsverzorging en -voorlichting, taakvelden die buiten het onderwerp vallen

taken
bevordering van de ontwikkeling van het maatschappelijk werk
vervanging van de Armenwet (1912), wat resulteerde in een wet met een fundamenteel andere opzet, de Algemene Bijstandswet (1962)
het ministerie stak veel energie in de verzorging en begeleiding van diverse bijzondere groepen zoals Ambonezen, uit Indonesië gerepatrieerden, oorlogsslachtoffers, slachtoffers van de watersnood van 1953, Hongaarse vluchtelingen 1956  enz.

tussen de ministeries van Sociale Zaken en Maatschappelijk Werk deden zich tussen 1959 en 1967 met de ministers Klompé en Veldkamp,  herhaaldelijk competentieconflicten voor die zich toespitsten op de complementaire sociale voorzieningen en de sociale voorziening voor werklozen

ministers waren achtereenvolgens:
prof. dr. L.J.M. Beel, 1952
mr. F.J.F.M. van Thiel, 1952-1956
dr. M.A.M. Klompé, 1956-1963
drs. J.F. Schouwenaar-Franssen, 1963-1965
opvolger
literatuur (NCC) archieven

Rossum-van der Heijden, M. van (red.)
Literatuurrapport ten behoeve van de bewerking van de archieven van het Ministerie van Maatschappelijk Werk (1952 t/m 1965)
Winschoten [Centrale Archief Selectiedienst], 1987. 74 p.

Inventaris van het archief van het Ministerie van Maatschappelijk Werk, (1912, 1937-) 1952-1965 (-1974)
Winschoten [Centrale Archief  Selectiedienst], 1989, 248 p.

Libretto, H.
Inventaris van de archieven van het ministerie van Maatschappelijk Werk (1936) 1952-1965 (1970)
Den Haag [Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport], 2000. 128 p.

NN
conceptinventaris
Centrale Archiefselectiedienst, 2003.


teksten

Klompé, M.A.M.
“Kort woord van H. Exc. Dr. M.A.M. Klompe”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift, 9 (1956/1957), p. 241-248
[toespraak gehouden bij de opening op 15 juni 1957 van het gebouw “Caritas Catholica: te Arnhem
kritische noten over de organisatorische wildgroei en het gebrek aan samenhang in het maatschappelijk werk
oproep tot samenwerking]


overige publicaties

Haan, Ido de, en Jan Willem Duyvendak
In het hart van de verzorgingsstaat. Het Ministerie van Maatschappelijk Werk en zijn opvolgers (CRM, WVC, VWS), 1952-2002
Zutphen, 2002.  400 p.

Heukels, J.M.
De reikwijdte van het maatschappelijk werk. Verslag van een onderzoek in een middelgrote stad, verricht in opdracht van het Ministerie van Maatschappelijk Werk
Utrecht, 1965, 2 dln.
[Mededelingen van het Sociologisch Instituut van de Rijksuniversiteit te Utrecht, nr. 16]

Pel, M.
Aanpassing met Gods zegen. De katholieken en de oprichting van het Ministerie van Maatschappelijk werk
Amsterdam, 1981. 167 p.
[Doktoraalskriptie Universiteit van Amsterdam]

Thiel, F.J.F.M. van
“Hedendaags maatschappelijk werk”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 8 (1955/1956), p. 25-34
[toespraak van de minister van Maatschappelijk Werk gehouden bij de viering van het eerste lustrum van de Katholieke School voor Maatschappelijk Werk te Enschede]

R. [= redactie ?]
“Het Ministerie van Maatschappelijk Werk”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 11 (1958/1959), p. 261-263
[bezwaren van de Tweede Kamer tegen de overdracht van enkele voorzieningsregelingen van het ministerie van Sociale Zaken c.a. naar dat van Maatschappelijk Werk]

Redactie
“De Dienst voor Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Binnenlandse Zaken”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 4 (1951/1952), p. 45-47
[voorlichting over taken
provinciale inspecteurs]

Redactie
“Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen”, in:
Katholiek Sociaal Tijdschrift , 16 (1963/1964), p. 174-175
[beschikking van de minister van Algemene Zaken d.d. 6 april 1964, nr. 157 070  tot instelling van de “Commissie van Advies over de Taakverdeling tussen Departementen”
betreft taakverdeling tussen ministeries van Maatschappelijk Werk, Onderwijs c.a. en Sociale Zaken c.a.
voorzitter van de commissie is mr. J. Donner]

Organisatie-overzicht van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk
['s-Gravenhage], [1966]. 29 p.

Beknopt verslag van maatschappelijk en cultureel onderzoek tot en met 1968 verricht in opdracht van of met medewerking van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk
's-Gravenhage, 1970. 75 p.

Korte samenvatting van de Algemene Bijstandswet en de Rijksgroepsregelingen samengesteld door het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, Directie Bijstandszaken in overleg met de Vereniging van Directeuren van Overheidsorganen voor Sociale Arbeid (DIVOSA)
's-Gravenhage, 1971. 45 p.

Maatschappelijk werk(st)ers en de algemene bijstandswet. Rapport van een onderzoek uitgevoerd door het Instituut voor Toegepast Marktonderzoek Intomart te Hilversum in opdracht van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en Teleac
Den Haag, 1975.  208 p.

De eerste tien jaren van het Ministerie van Maatschappelijk werk, 1952-1962
's-Gravenhage, 1962. 102 p.
typering
zuil
doelgroepen
ARCHIEF
periode archief 1952 - 1965
vindplaats Nationaal Archief, Den Haag
openbaarheid volledig
omvang; inventarisnummers 25 meter
1217 inv. nrs.
informatiedrager papier
vernietigd het archief had voor de bewerking een omvang van 372 meter
erna resteerde 25 meter
de bewerking geschiedde door de Centrale Archiefselectiedienst te Winschoten aan de hand van de officiële, in 1959 vastgestelde vernietigingslijst en een tijdens de bewerking gemaakte “lijst voor incidentele vernietiging”
in 2002-2203 werd het archief nogmaals bewerkt, omdat een gedeelte bleek nog niet te zijn overgebracht
de toen door de Centrale Archiefselectiedienst gemaakte inventaris is voor dit format gebruikt.
toegang(en) conceptinventaris van de Centrale Archiefselectiedienst (2003)
van dit archief zijn reeds eerder, in 1989 en 2000, inventarissen gepubliceerd
in de beschrijving hierna wordt verwezen naar de inventarisnummers uit 2003 met daarachter de nummers van de inventarissen uit 1989 (“CAS”) en 2000 (“Libretto”).
kenmerk toegang 2.27.02
indices op toegang geen
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven onbekend
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven Stichting Maatschappelijk Werk ten Platteland (periode 1941-1961).
opmerkingen geen
INHOUD
structuur archief zaaksgewijze ordening
structuur toegang de inventaris heeft de volgende indeling:
1.  Vergaderingen
2. Organisatie
3. Kabinet
4. Taken
Voor het onderwerp zijn verder van belang:
9.  Verlening van bijstand
9.1. Sociale zekerheid
9.2. Armenwet
9.3. Geldschieterswet.
bijlagen bij de toegang I. Namen van ministers 1952-1965
II. Organisatieschema’s van het departement 1952-1965
III.Taken die in 1952 zijn overgegaan van Binnenlandse Zaken en Sociale Zaken c.a. naar het nieuwe ministerie
IV. Commissies met betrekking tot de zorg voor Ambonezen en gerepatriëerden uit Indonesië
statistische gegevens voorbereiding van de procedure van gegevensverstrekking aan het Centraal Bureau voor de Statistiek inzake Maatschappelijk Werk, 1962-1965 (inv.nr. 3
CAS 509).
inhoud overig Organisatie
taak en werkwijze van de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zorg, 1947-1954 (inv.nr. 55
Libretto 30)
reorganisatie van het ministerie en zijn onderdelen, 1952-1963 (inv.nr. 60
Libretto 43)
werkzaamheden van het ministerie, 1952-1955 (inv.nr. 58
CAS 482)
organisatie, formatie en werkzaamheden van de Afdeling Landelijk Contact, 1953-1964 (inv.nrs. 66-67
CAS 486)
reorganisatie en liquidatie van het Bureau Organisatie Hulpverlening Nederlanders in Duitsland, 1954-1955 (inv.nr. 76
geen oude code)
taakverdeling tussen het Ministerie van Maatschappelijk Werk en diverse andere ministeries, 1952-1964 (inv.nrs. 93-96
Libretto 31-42, CAS 1524)
Nationale Raad voor Maatschappelijk Werk en zijn voorgangers, de Nederlandsche Vereniging voor Armenzorg en Weldadigheid, later de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk, 1946-1965 (inv.nrs. 200-217, geen oude code)

Financiën
correspondentie met de Algemene Rekenkamer inzake de coordinatie van diensten voor de sociale zorg, 1952-1955 (inv.nr. 91
CAS 574)
controle door de bureaus Landelijk Contact op gemeenten en instellingen, 1955-1964 (inv. nrs. 239-240
CAS 546-547, 550)

Armenwet
voorbereiding van een algemene wet op de maatschappelijke zorg en maatschappelijk werk als opvolger van de Armenwet, 1955-1957 (inv.nr. 238
Libretto 296)
organisatie Armenraden en Sociale Raden, 1913-1965 (inv. nrs. 527-534
CAS 922-926)
spaargelden en uitkeringen krachtens de Armenwet, 1949-1953 (inv. nr. 545
CAS 1019 en 1021)
correspondentie met Armenraden en provinciale besturen over de verdeling van armengelden aan instellingen van weldadigheid, 1950-1952 (inv. nr. 546
CAS 1020)
richtlijnen voor het opstellen van de jaarlijkse Armverslagen, 1950-1953 (inv.nr. 547
Libretto 299)
normstelling inzake ondersteuningen op grond van de Armenwet, 1952-1954 (inv.nr. 551
Libretto 303)
verhouding tussen armenzorg en sociale politiek in verband met de vaststelling van normen voor onderstand door gemeenten zonder vooroverleg met de regering, 1953 (inv.nr. 554
CAS 1037)
bemiddeling in geschillen tussen gemeenten over betaling van verpleegkosten van armlastigen, 1953-1955 (inv. nr. 555
CAS 1027)
aankoop van onroerende goederen door burgerlijke armbesturen, 1953-1955 (inv. nr. 556
CAS 1029)
correspondentie met bureaus Landelijk Contact over toepassing van de Armenwet, 1953-1961 (inv. nr.  557
CAS 1030)
uitvoering van de Armenwet voor wat betreft uitkeringen, 1955-1961 (inv.nr. 559
CAS 1050)
ontwikkeling van armenzorgnormen in relatie tot lonen en sociale uitkeringen, 1962-1963 (inv.nr. 561
CAS 1060)
geschillen tussen gemeentebesturen over betaling van verzorgingskosten, 1964 (inv. nr. 562
CAS 1055)
KB’s over het beheer en gebruik van bezittingen en inkomsten van instellingen van weldadigheid, 1953-1964 (inv. nr. 571
CAS 1081)

Staatscommissie Vervanging Armenwet
adviezen van diverse instanties op het eindrapport van de Staatscommissie Vervanging Armenwet, 1955-1957 (inv. nr. 558
CAS 749)
opheffing Staatscommissie, 1954-1955 (inv. nr. 785
CAS 1040)
instellen van een Commissie Onderzoek Financiële Gevolgen van de Nieuwe Armenwet voor de overheid, 1955 (inv. nr.  786
CAS 1041)
verslagen, notulen en eindrapport, 1947-1954 (inv. nrs. 1057-1058)
notulen Subcommissie Vervanging Armenwet, 1950-1952 (inv. nr. 1059)

Algemene Bijstandswet en Wet Beperking Verhaalsrecht
vervanging Armenwet door Algemene Bijstandswet, algemeen, 1957-1965 (inv. nrs. 285-293
CAS 1047-1050)
adviezen van de ministeries, Gedeputeerde Staten en particuliere instellingen, 1961-1963 (inv.nr. 294
CAS 1033)
conferenties ter vaststelling van definitief ontwerp, 1961-1962 (inv.nr. 297
CAS 1049)
nota over de Algemene Bijstandswet, 1964 (inv.nr. 303
ARA 290)
toepassing en uitvoering van de Algemene Bijstandswet, 1963-1965 (inv.nr. 301
CAS 1034)
totstandkoming en toepassing van de Wet Beperking Verhaalsrecht (Stb. 1961 nr. 9) zoals bedoeld in hoofdstuk V van de Armenwet, 1946-1965 (inv.nrs. 538-544
ARA 293, 301, 302
CAS 754, 844, 846, 1018, 1028)
samenwerking tussen gemeenten op het gebied van materiële en niet-materiële hulpverlening krachtens de Algemene Bijstandswet (inv.nr. 563
CAS 1061)

Algemene Ouderdomswet
wijzigingen Algemene Ouderdomswet en uitkeringen op grond van de wet, 1961-1964 (inv.nr. 591
Libretto 472)
voorbereiding wijziging van de wet, 1962 (inv. nr. 1088)

Internationale en Europese zaken
instelling en werkzaamheden van het Werkcomite Internationale Sociale Bijstand, 1950-1965 (inv.nrs. 336
Libretto 107)
deelname aan Europese conferenties over de invloed van sociale zekerheid en sociale voorzieningen op de gezinssituatie, 1962-1964 (inv.nr.299
CAS 1740)
betrekkingen tussen sociale zekerheid en maatschappelijk werk in het kader van de Europese Economische Gemeenschap, 1962-1965 (inv.nr. 300, geen oude code)
Bureau Organisatie Hulpverlening Nederlanders in Duitsland, 1951-1954 (inv.nrs. 548-550
Libretto 313-315)

Werklozen
Rijksgroepsregeling Werkloze Werknemers, 1961-1965 (inv. nrs. 565
Libretto 470-471)
toezending aan gemeenten van de Rijksgroepregeling Werkloze Werknemers, 1964 (inv.nr. 567
Verzameling Wassenaar)
voorontwerp Wet Werkloosheidsvoorziening, 1963-1964 (inv. nr. 566
Libretto 472)

Overige zaken
correspondentie met het Ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid over de toepassing van sociale zekerheidswetten, 1955-1962 (inv. nr.  283
CAS 1736)
brief aan de Minister van Sociale Zaken c.a. over de verhouding van aanspraken op sociale verzekeringsuitkeringen en bijstand ingevolge de Algemene Bijstandswet, 1964 (inv. nr. 302
CAS 1743)
wijziging Ongevallenwet (1921), 1958 (inv. nr. 298
CAS 1738).
Terugbetaling door de Stichting Sociaal Fonds Bouwnijverheid van voorschotten op uitkeringen van kinderbijslag aan organen zijnde geen instellingen van weldadigheid, 1954-1955 (inv.nr. 282
CAS 1735)

brochures over onderhoudsplicht en verhaal, 1954-1961 (inv. nr. 1210
verzameling Wassenaar).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Armenwet (1912)
Ongevallenwet (1921)
Algemene Bijstandswet (1962)
Wet Werkloosheidsvoorziening (1964)

De Wet Beperking Verhaalsrecht was een wijziging van de Armenwet van 1912

interne organisatie
KB van 1 september 1952, nr. 32 (Staatsblad 460) (instelling en taakbepaling nieuwe departement)
Organisatie-beschikking Maatschappelijk Werk, ministeriële beschikking van 24 december 1952, afd. Personeel, nr. 225  (afgedrukt in het Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk, 1953, p. 25-27)
Organisatiebeschikking Maatschappelijk Werk, ministeriële beschikking van 24 september 1954 nr. 1731 Kabinet (Staatscourant 1954, nr. 189).
verwijzing naar andere archiefvormers
geografische verwijzingen Nederland
internationaal internationale organisaties
Nederlanders verblijvend in andere landen
personen met een niet-Nederlandse nationaliteit die in Nederland verblijven
Duitsland
België
opmerkingen geen