Instellingen en personen

 
English | Nederlands

Instelling

ALGEMEEN
Naam Raad van Arbeid in Den Haag
naam, varianten Raad van Arbeid in ‘s-Gravenhage
periode van bestaan 1919 - 1967
organisatie en inrichting de Raad van Arbeid in Den Haag werd in 1919 opgericht en bleef tot een het einde in 1988 bestaan

het idee van raden van arbeid is bedacht door ds. Talma, minister van Landbouw, Nijverheid en Handel (1908-1913), maar gaat terug op een al rond 1890 door Kuyper voorgestaan idee van ‘kamers van arbeid’
hierin zouden werkgevers en werknemers overleg voeren over arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden
tegenover het conflictmodel (stakingen) stelden Kuyper en de confessionele partijen een overlegmodel
minister Talma (ARP) zag de raden als een orgaan bestaande uit vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers dat het gehele veld van de arbeid zou moeten gaan regelen
aanvankelijk wilde hij de raden derhalve ook verordenende bevoegdheden geven
na enkele wijzigingen, waardoor de verordenende taak verviel, werd de Radenwet in 1912 aangenomen
pas in 1919 konden de raden feitelijk met hun werkzaamheden beginnen
tot na de Tweede Wereldoorlog bleven de Raden een voorwerp van kritiek van diverse zijden, vooral omdat zij te bureaucratisch en te duur zouden zijn
tegenover de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid stond het ‘zelf-doen’ van de bedrijfsverenigingen en de Centrale Werkgevers Risico-Bank, die hun administraties voor een groot deel in beheer gaven aan Centraal Beheer
 
in 1967 hadden de 22 Raden  van Arbeid ca. 3.500 personen in dienst

Geografisch:
aanvankelijk waren er 39 raden, tussen 1919 en 1935 liep dit aantal al langzaam terug
opgeheven werden in deze periode: Heerlen, Zeist, Zaandam, Zutphen, Roosendaal, Hoorn, Delft en Gouda
  na de reorganisatie van 1934 bleven er 25 raden over
in 1956 en in 1967 waren er nog 22 raden
in 1919 werden er raden opgericht te:
Hoorn
Alkmaar
Haarlem
Amsterdam
Zaandam
Utrecht
Zeist
Amersfoort
Gouda
Leiden
Delft
Den Haag
Rotterdam
Dordrecht
Brielle
Goes
Middelburg
Leeuwarden
Sneek
Heerenveen
Groningen
Winschoten
Assen
Zwolle
Deventer
Hengelo
Apeldoorn
Arnhem
Zutphen
Tiel
Nijmegen
’s-Hertogenbosch
Roosendaal
Breda
Tilburg
Eindhoven
Venlo
Heerlen
Maastricht
Na de reorganisatie van 1934 (in werking op 1 januari 1935) bleven de volgende raden over:
Alkmaar
Haarlem
Amsterdam
Utrecht
Amersfoort
Leiden
Den Haag
Rotterdam
Dordrecht
Goes
Middelburg
Leeuwarden
Groningen
Winschoten
Assen
Hengelo
Apeldoorn
Arnhem
Zwolle
Nijmegen
’s-Hertogenbosch
Breda
Eindhoven
Venlo
Maastricht
Opgeheven werden in 1935 de raden in: Brielle, Deventer, Tiel en Tilburg
In 1956 waren Raden gevestigd in:
Groningen
Leeuwarden
Assen
Zwolle
Hengelo
Arnhem
Nijmegen
Utrecht
Amersfoort
Amsterdam
Alkmaar
Haarlem
Leiden
Den Haag
Rotterdam
Dordrecht
Middelburg
Breda
’s-Hertogenbosch
Eindhoven
Venlo
Maastricht

Het ressort van de Raad in Den Haag omvatte in 1919 de gemeenten:
Den Haag, Loosduinen, Rijswijk, Voorburg en Wassenaar.


Samenstelling
hoewel het de bedoeling was dat voorzitter en leden gekozen zouden worden, werden zij vanaf het begin door de minister benoemd
in de periode 1919-1934 hadden de raden een ledenvergadering en een bestuur, in 1934 verdween de ledenvergadering en bleef alleen het bestuur over
dit bestond uit twee werkgevers- en  twee werknemersleden en een onpartijdige voorzitter
binnen de raden verschoof het accent al spoedig van de raden zelf naar het bestuur ervan en daarbinnen naar de voorzitters
deze waren bezoldigd en ontwikkelden zich tot deskundigen die veel over het onderwerp publiceerden
in 1967 bestonden de raden uit drie werkgevers- en drie werknemersleden met een door de Kroon benoemde voorzitter die als directeur optreedt van het bureau

Toezicht
aanvankelijk stonden de raden onder toezicht van de twee Verzekeringsraden (in 1923 samengevoegd tot één Verzekeringsraad)
met de Organisatiewet van 1934 werd de Verzekeringsraad opgeheven en kwamen de raden onder toezicht te staan van het Bestuur van de Rijksverzekeringsbank
op den duur ontwikkelde dit zich tot een leidende rol voor de bank, terwijl de Raden het karakter kregen van perifere uitvoeringsorganen

personeelssterkte van de Raad van Arbeid in Den Haag
1920: 120 personen
1932: 132
1933: 155 (na opheffing van de Raad in Delft)
1958: 192
1962: 184
1963: 238
1967: 156

voorzitters
voorzitters van de Raad van Arbeid in Den Haag waren:
dr. E.B.B.F. baron Wittert van Hoogland, 1919-15 maart 1944
M.J. Harts, 8 mei 1945-1949
A. Mastenbroek 1949-1957
mr. G.A.A.M. Boot 1957-1979.
taak, activiteiten in 1919 werden zij belast met de uitvoering van de Invaliditeitswet (1913)
later volgden de Ouderdomswet (1919), de Ongevallenwet (1921), de Ziektewet (1929) en de Kinderbijslagwet (1939)
in 1923 werd een deel van de werkzaamheden rond de Ongevallenwet van de Rijksverzekeringsbank gedelegeerd naar de raden
verscheidene van deze wetten voerden de Raden van Arbeid uit in concurrentie met de bedrijfsverenigingen
  vanaf 1952 (Organisatiewet Sociale Verzekeringen) voerden de Raden gedurende de rest van de onderzoeksperiode in principe de volksverzekeringen uit, maar in de praktijk werd hiervan enigszins afgeweken
in 1967 hadden de Raden de volgende wetten in beheer: Algemene Ouderdomswet (1956), Algemene Weduwen- en Wezenwet (1959), de Algemene Kinderbijslagwet (1962), Ouderdomswet (1919) en de Kinderbijslagwet voor Loontrekkenden (1939)
de invaliditeits- en ongevallenwetten waren toen in liquidatie
de bedrijfsverenigingen voerden in 1967 uit: Ziektewet (1929), Werkloosheidswet (1949) en de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (1966).
voorloper
geen
opvolger
niet van toepassing; in 1988 werden de Raden opgeheven en ging hun taak over naar de Sociale Verzekeringsbank; de nog openstaande dossiers van de Raad van Arbeid in Den Haag werden later overgedragen naar het districtskantoor van de Sociale Verzekeringsbank in Leiden, alwaar zij conform de bestaande de richtlijnen ca. 1997 zijn vernietigd
literatuur (NCC) algemeen - wetgeving

Wet op de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid, S.1933, nr.  598. Wet van den 17den november 1933, tot organisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering van de sociale verzekering, bewerkt door L. Leijdesdorff
Zwolle, 1934. 86 p.
[Nederlandse Staatswetten, editie Schuurman & Jordens, 87]

Wet op de Sociale Verzekeringsbank en de Raden van Arbeid. Wet van 17 november 1933, Stb. 598, tot organisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering van de sociale verzekering, zoals die wet sindsdien is gewijzigd, met uitvoeringsbesluiten?, bijgew. tot 1 maart 1982, bew. door R. ten Wolde
Zwolle, 7 de druk, 1982. 111 p.
[Nederlandse staatswetten, editie Schuurman & Jordens, 87]


algemeen - verslaglegging

Verslag van de werkzaamheden der Raden van Arbeid over het jaar ? [1919/20 - 1955]
's-Gravenhage, 1922-1957
[Samengegaan met: Verslag omtrent den staat der Rijksverzekeringsbank en haar werkzaamheden in het jaar ? , en voortgezet als: Verslag over het jaar ?, Sociale Verzekeringsbank, Raden van Arbeid ]

Verslag over het jaar ? [1956-1985]?, Sociale Verzekeringsbank, Raden van Arbeid
Amsterdam [SVB], 1957-1986


algemeen - periodieken

Mededeelingen van den Raad van Arbeid, uitgaande van de Raden van Arbeid te Breda, Eindhoven, 's-Hertogenbosch, Maastricht en Venlo
1941/42-1949
[Titel varieert.Voortgezet als: Documentatie-orgaan van de Vereeniging van Raden van Arbeid ]


algemeen - literatuur

Bossenbroek, H. jr.
De administratie van de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid
Maastricht, 1941

Breen, H. van
”Overbrenging van werkzaamheden Ongevallenwet 1921 naar de Raden van Arbeid (Art. 111 O.W. 1921)”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 47-54

Buis, IJ. Kzn.,
"De mechanisatie van de administratie van de Raden van Arbeid", in:
De Sociale Verzekeringsgids , 1942, p. 2-8

Buning, E.J.
“Eenheid en eenvoud bij het sociaal geneeskundig hygiënisch toezicht”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 87-103
[over de organisatie van medische diensten]

Eden, P.H. van
“Decentralisatie der Ongevallenwet, van geneeskundige zijde beschouwd”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 54-73
[schrijver is medisch adviseur van de Ongevallenwet
pleidooi voor een centraal geleid corps van controlerend geneeskundigen
met teksten van brieven van deskundigen in Nederland en Duitsland]

Emmen Riedel, W.H.
“Over de “Autonomie” der Raden van Arbeid”, in:
Vragen des Tijds , 1920/21, II, p. 426-449
[pleidooi voor reorganisatie van de hele arbeidswetgeving

Gaay Fortman, W.F. de
“Overpeinzingen bij het veertigjarig bestaan van de Raad van Arbeid te ’s-Gravenhage”, in:
Sociaal Maandblad Arbeid , 15 (1960), p. 177-183

Geursen, S.J.
“Een overzicht betreffende de Raden van Arbeid”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 681-684
[vergelijkend onderzoek van de personeelssterkte bij 31 raden]

G. [= ?]
“Is een medisch-adviseur aan een Raad van Arbeid gewenscht ?”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 122-124

Goslinga, T.S.
“Raden van Arbeid of bijkantoren der Rijksverzekeringsbank”, in:
Sociale Voorzorg , 6 (1924), p. 409-420

Havander [pseudoniem]
“De Raden van Arbeid en hun taak”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 27 (1928),p. 129-131

Havander [pseudoniem]
“Het einde der Raden van Arbeid ?”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 27 (1928), p. 498-500

Koch, C.J.
“Dure ambtenaren of lood om oud ijzer”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 20 (1921), p. 38
[kritiek op de kosten van de raden]

Laan, J.Th. van der
“De Raden van Arbeid”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 26 (1927), p. 165-167

Loef, C.M.
Wat iedereen beslist weten moet van de raden van arbeid
Dordrecht, 1919

J.M. [= Mannoury, J.]
“Deze maand”, in:
Sociaal Maandblad Arbeid , 14 (1959), p. 323-325
[commentaar bij het veertigjarig bestaan van de Raden van Arbeid]

Menselijke verhoudingen bij de uitvoering van de sociale verzekering door Raden van Arbeid
Amsterdam [Vereeniging van Raden van Arbeid], 100 p.
[rapport van een commissie
voorzitter G.A.A.M. Boot]

Michielsen, A.B.
“Ziektewet en Raden van Arbeid”, in:
Katholiek Sociaal Weekblad , 28 (1929), p. 242-243

Rhijn, A.A. van
“Veertig jaren Raden van Arbeid en Invaliditeitswet”, in:
Sociaal Maandblad Arbeid , 14 (1959), p. 790-799
[tekst van een rede uitgesproken bij gelegenheid van het jubileum van de Raad van Arbeid in Utrecht
over de uitvoering van de nieuwe invaliditeitswet (= WAO) en de medische dienst
dit zou de GMD worden]

Rhijn, A.A. van
“50 jaren uitvoeringsorganen der sociale verzekering”, in:
Sociaal Maandblad Arbeid , 25(1970), p. 14-26
[geschiedenis in kort bestek van de bedrijfsverenigingen, bedrijfsraden, het GAK en de organisatiewetten sociale verzekering]

Snoeck Henkemans, D.
“Over den geneeskundigen dienst der Raden van Arbeid”, in:
Sociale Voorzorg , 2 (1920), p. 383-397

Trooyen, G.P. van
“Decentralisatie van den geneeskundigen dienst der Rijksverzekeringsbank”, in:
Sociale Voorzorg , 4 (1922), p. 262-268

Verschuur, T.J., P.J.M. Aalberse en J.R. Slotemaker de Bruine
Tien jaren Raden van Arbeid
Haarlem, 1930. 707 p.
[met onder meer bijdragen van:
mej. G. Stemberg, De organisatie der sociale verzekering
I.G. Keesing, Toepassing van art. 99 der Invaliditeitswet
W.H.M. Werker, Het toezicht op de sociale verzekering
D. Brocx, De medicus en de sociale verzekering]

Wittert van Hoogland, E.B.F.F.
De verhouding tusschen het bestuur van de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid na het in werking treden van de Wet op de Rijksverzekeringsbank en de Raden van Arbeid op 1 maart 1934. Rede uitgesproken door op 1 maart 1934 in de Algemeene vergadering van de Vereeniging van Raden van Arbeid
Haarlem, 1934. 39 p.

Themanummer Sociaal Maandblad Arbeid over 50 jaar Raden van Arbeid
met bijdragen van: A.W. Rengelink, A.A. van Rhijn, G.M.J. Veldkamp en Edith Claeys-Leboucq (arbeidsgerechten in België)

Wat gaat er om bij de Sociale Verzekeringsbank en de Raden van Arbeid?
Amsterdam, 1965. 31 p.

NN
“De vaststelling der premiën voor de Ziektewet door de Raden van Arbeid”, in:
De Nederlandsche Werkgever , 9 (1931), p. 277-278 .

over de Raad van Arbeid in Den Haag

NN
z.pl. [1959]. 35 p.

NN
z.pl., [1979].  43 p.
typering
zuil
doelgroepen
ARCHIEF
periode archief 1919 - 1967
vindplaats Hoofdkantoor Sociale Verzekeringsbank, Amstelveen
openbaarheid niet openbaar
geïnteresseerden kunnen het beste contact opnemen met de beheerderr
omvang; inventarisnummers 0,5 meter
informatiedrager onbekend
vernietigd dit archief moet nog worden bewerkt volgens de selectielijst handelingen van de minister van Sociale Zaken c.a., het CTSV en rechtsvoorgangers en andere onder de minister vallende actoren, zoals deze is vastgesteld op 18 februari 2002 en is afgedrukt in de Staatscouranten van 6, 7 en 8 mei 2002, nrs. 85, 86 en 87
in deze lijst zijn de handelingen van de Raden van Arbeid nog niet gewaardeerd
de bewerking zal vermoedelijk eind 2004/begin 2005 zijn voltooid, waarna het archief zal worden overgebracht naar een openbare archiefbewaarplaats.
toegang(en) geen
kenmerk toegang niet van toepassing
indices op toegang niet van toepassing
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven onbekend
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven onbekend
opmerkingen geen
INHOUD
structuur archief onbekend
structuur toegang niet van toepassing
bijlagen bij de toegang niet van toepassing
statistische gegevens onbekend
inhoud overig map met diverse stukken onder andere  voorschriften en over de oorlogsperiode 1940-1945
NB: de circulaires van voorzitter Wittert van Hoogland laten goed uitkomen welke opvatting deze van zijn functie had.
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Ongevallenwet (1901)
Beroepswet (1902)
Radenwet (1913)
Ziektewet (1913/1929)
Invaliditeitswet (1913/1919)
Ouderdomswet (1919)
Ongevallenwet (1921)
Organisatiewet Sociale Verzekering (1933)
Kinderbijslagwet (1939)
Kinderbijslagwet voor rentetrekkers (1948)
Wet op de Bedrijfsorganisatie (1950)
Noodwet Kinderbijslag Kleine Zelfstandigen (1951)
Organisatiewet Sociale Verzekering (1952)
Beroepswet (1955)
Algemene Ouderdomswet (1957)
Wet op de Sociale Verzekeringsbank en de Raden van Arbeid (1956)
Algemene Weduwen- en Wezenwet (1959)
Algemene Kinderbijslagwet (1962)
Interimwet Invaliditeitsrentetrekkers (1962)
Algemene Bijstandswet (1963)
Wet Werkloosheidsvoorziening (1964)
Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (1966)

interne organisatie:
het voornaamste uitvoeringsbesluit is:
KB van 28 februari 1919 (Staatsblad 54) (indeling in ressorten)
de Radenwet werd vele malen gewijzigd, wij noemen hier slechts:
Wijziging Radenwet (1923 )  (Staatsblad 187) (samenvoeging twee Verzekeringsraden tot een met als standplaats Den Haag)

de Radenwet verviel bij het van kracht worden van:
Wet tot organisatie van de openbare organen, belast met de uitvoering van de sociale verzekering (1933)

deze wet maakte weer plaats voor:
Wet op de Sociale Verzekeringsbank en de Raden van Arbeid (1956).

enkele andere belangrijke uitvoeringsbesluiten zijn:
KB van 21 februari 1933 (Staatsblad 54)
KB’s van 2 en 22 juni 1934 (Staatsbladen 301 en 327).
verwijzing naar andere archiefvormers
NB: hierin notulen besprekingen gevoerd tussen de directie van de Sociale Verzekeringsbank en het bestuur van de Vereniging van Raden van Arbeid
geografische verwijzingen Den Haag en omgeving
als gevolg van de opheffing van de Raad in Delft werd het ressort vergroot.
internationaal zie format 'Raad van Arbeid Algemeen'
opmerkingen geen