Typebeschrijving
| ALGEMEEN | |
|---|---|
| Naam | Sint Vincentiusconferentie in de parochie van Sint Catharina te ?s-Hertogenbosch |
| naam, varianten | in de volksmond: Vincentius |
| periode van bestaan | 1847 - 1962 |
| organisatie en inrichting |
St. Vincentius is een specifieke vorm van katholieke armenzorg die
in de vroege negentiende eeuw in Frankrijk ontstond
de eerste plaatselijke vereniging -conferentie genaamd- werd in 1846 in Den Haag naar Frans voorbeeld opgericht het Haagse initiatief vond al spoedig navolging in principe waren deze de verenigingen per parochie georganiseerd alleen mannelijke leken konden lid worden pas vanaf 1948 konden vrouwen zich verenigen in afzonderlijke conferenties, vanaf 1958 waren gemengde conferenties toegestaan jongerenconferenties waren bestemd voor jeugdige mannen om hen voor te bereiden op het werk aan de top van de organisatie stond een Algemene Raad die voor de mannelijke tak in Parijs en voor de vrouwelijke in Bologna gevestigd was de Nederlandse tak van de organisatie werd bestuurd door een Hoofdraad in Den Haag in de Bijzondere Raden werkten op plaatselijk niveau meerdere conferenties samen na ca. 1950 ontstonden er nog per bisdom georganiseerde Centrale Raden kort na de Tweede Wereldoorlog kwam er een Bureau in 1955 bestonden er meer dan 650 conferenties met ruim 9.000 leden na ca. 1960 nam dit aantal beduidend af, maar ‘Vincentius’ is nog steeds actief in ’s-Hertogenbosch werd de eerste conferentie van St. Vincentius opgericht in 1847 de stad bestond toen uit vier katholieke parochies: de St. Jan (vanaf 1853 tevens kathedrale kerk), St. Pieter, St. Jacob en St. Catrien na 1874 kwamen daar in de loop der jaren met de uitbreiding van de stad vele parochies en dito conferenties bij van iets later datum waren de uit vrouwen bestaande conferenties van St. Elisabeth. |
| taak, activiteiten |
de oorspronkelijke doelstelling was verdieping van het katholieke
geloof door beoefening van de liefdadigheid
de Vincentianen brachten huisbezoeken, tijdens welke sociale problemen werden besproken materiële hulpverlening was slechts een hulpmiddel, de morele benadering van de cliënt hoorde voorop te staan veel voorkomende activiteiten, vaak betiteld als ‘liefdewerken’, waren: scholen, bibliotheken, soepkeukens en kleding- en meubelmagazijnen toen als gevolg van de stijgende welvaart en de sociale verzekeringen de armoede sterk terugliep, belandde Vincentius, zoals de overige kerkelijke en particuliere armenzorg, in een identiteitscrisis na ca. 1960 vond Vincentius echter nieuwe arbeidsterreinen zoals de kinderbescherming, het woonwagenwerk en de Derde Wereld (met name India) overheidszorg en particuliere zorg kregen zo ieder hun plaats en vulden elkaar aan de situatie rond de armenzorg in ’s-Hertogenbosch was tamelijk afwijkend, omdat er in deze stad geen katholieke armbesturen bestonden katholieke armen konden terecht bij het Burgerlijk Armbestuur dat onder de Godshuizen viel en vanaf 1880 door katholieken bestuurd werd. |
| voorloper |
niet van toepassing
|
| opvolger |
niet van toepassing
|
| literatuur (NCC) |
verslagen Verslag van den President van den Hoofdraad der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo in Nederland Den Haag [Hoofdraad der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo], 1942-.... periodieken Bulletin der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo 1 (1849) - 83 (1931) [Voortgezet als: Maandschrift der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo ] Maandschrift der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo in Nederland 84 (1932) - 93 (1941) [Maandelijks. Voortzetting van: Bulletin der Vereniging van den H. Vincentius van Paulo ] Frédéric Ozanam, maandblad der Sint Vincentius Vereniging in Nederland 95 (1945/46) - 123 (1974) [Voortzetting van: Maandschrift der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo in Nederland ] Sint Vincentius almanak, nieuwjaarsgeschenk Amsterdam [Vereeniging van den heiligen Vincentius van Paulo], 1927-.... teksten Verklaring der artikelen van het algemeen reglement der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo 's-Gravenhage, 6 de druk 1893. 168 p. Reglement der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo, Maart 1846 's-Gravenhage, 1909. 74 p. [paus Pius X] “Een belangrijk document op het gebied der Armverzorging”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 10 (1909), p. 138-139 [Nederlandse vertaling van het antwoord van paus Pius X op een adres van de Algemene President van de Vereniging van Vincentius a Paulo de paus prijst het werk van deze vereniging] Reglement der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo en verklaring van de artikelen 's-Gravenhage, 11 de druk, 1930. 192 p. Reglement en handleiding voor de St. Vincentiusvereniging in Nederland 's-Gravenhage, 15 de druk, 1948. 252 p. publicaties van en over de Vereniging Dompierre de Chaufepié, H.J. “Het congres der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo in Nederland”, in: Tijdschrift voor Armenzorg , 3 (1902), p. 4-7 Drabbe, B. “De Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo”, in: Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 13 (1934), p. 3945-3951 Evers, H., e.a. Geen liefdewerk is ons vreemd, 150 jaar Vincentiusvereniging in Nederland Den Haag [Vincentiusvereniging-Nederland], 1996. 157 p. Morel, J., S.J. “Nieuw leven in de St. Vincentius Vereniging”, in: Katholiek Sociaal Tijdschrift , 3 (1950/1951), p. 223-231 [Jongeren Werkgroep en Jongeren-conferenties] Rooy, N. de Kroniek ener eeuw. Geschiedenis en ontwikkeling van de St. Vincentius vereniging in Nederland [Z.pl.], 1948. 79 p. Vergnes Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo en hare werkzaamheden in Nederland Rotterdam, 1930. 94 p. Redactie “De Vereeniging van den Heiligen Vincentius a Paulo”, in: Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming , 13 (1912), p. 163-165 NN “De sociale arbeid der St. Vincentius-vereenigingen”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 1 (1902), p. 109-110, 121-122 en 129-131 NN “De apostel der georganiseerde liefdadigheid (St. Vincentius a Paulo)”, in: Katholiek Sociaal Weekblad , 15 (1916), p. 474-476, 488-489 en 499-500 de Bossche conferentie van St. Catharina J. v.d. Eerden 100 jaar Vincentiuswerk in de parochie van Sint Cathrien te 's-Hertogenbosch, 1847-1947 [z.p.], 1947 [NB ook aanwezig in het archief onder inv. nr. 4] Th.A. Wouters Van bedeling naar verheffing. Evolutie in houding tegenover de behoeftige mens te ’s-Hertogenbosch 1854-1912 Tilburg, 1968, p. 196-226 en 269-343 Th. A. Wouters Van verheffing naar begeleiding. Verandering in houding tegenover de noodlijdende mens te ’s-Hertogenbosch 1912-1965 Tilburg, 1968, 151-190. |
| typering | |
| zuil | |
| doelgroepen | |
| ARCHIEF | |
| periode archief | 1847 - 1962 |
| vindplaats |
Stadsarchief, ’s-Hertogenbosch
NB: de archieven van St. Vincentius zijn tijdelijk gedeponeerd in het archiefdepot van het Rijksarchief in Noord-Brabant zij die de stukken in willen zien, moeten deze van tevoren, schriftelijk of telefonisch, aanvragen. |
| openbaarheid |
voor alle archieven van St. Vincentius in ’s-Hertogenbosch
geldt dat stukken jonger dan 100 jaar niet openbaar zijn
het bestuur van de St. Vincentiusvereniging kan hiervan echter ontheffing geven geïnteresseerden dienen eerst contact op te nemen met de afdeling Externe Dienstverlening van het Stadsarchief ’s-Hertogenbosch het ligt overigens in de bedoeling de voorwaarden waarop deze archieven aan het Stadsarchief in bruikleen zijn gegeven te wijzigen, waardoor de toegankelijkheid ervan zal worden vergroot. |
| omvang; inventarisnummers |
2 meter
54 inv. nrs. + 9 inv. nrs. bibliotheek |
| informatiedrager |
papier
|
| vernietigd |
onbekend
|
| toegang(en) |
Inventaris van het archief van de Sint Vincentiusconferentie in de
parochie van Sint Catharina te ’s-Hertogenbosch met historische
en archivistische inleiding (1 p.) door Jan Buiks (1980)
op het archief van de conferentie van de St. Janskerk na, zijn alle op het Stadsarchief ’s-Hertogenbosch berustende Vincentiusarchieven geïnventariseerd |
| kenmerk toegang |
inventarissen in band 10
|
| indices op toegang |
geen
|
| originele archivalia van archiefvormer in andere archieven |
geen
|
| originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven |
geen
|
| opmerkingen |
geen
|
| INHOUD | |
| structuur archief |
de oorspronkelijke structuur van het archief is onbekend
|
| structuur toegang |
de toegang heeft de volgende structuur:
I. Algemeen A. Organisatie B. Notulen C. Verslagen D. Correspondentie E. Leden II. Bijzonder A. Activiteiten B. Eigendommen C. Financiën III. Varia Bibliotheek |
| bijlagen bij de toegang |
geen
|
| statistische gegevens |
niet in het archief van de conferentie van St. Catharina, maar wel
in het archief van de Bijzondere Raad van ’s-Hertogenbosch,
namelijk:
periode 1856-1881 (inv. nrs. 78-79) periode 1946-1951 (inv. nr. 81) de archieven van de andere conferenties bevatten ook statistische gegevens. |
| inhoud overig |
register van werkende leden, 1847-1962 (inv. nr. 34)
NB: ledenlijsten over de periode 1910-1954 zijn ook te vindenn in de notulenboeken magazijnboek, met bijlagen, register van uit het magazijn verstrekte kledingstukken en beddegoed, 1899-1907 (inv. nrs. 35 en 36) Sint Nicolaasfeesten georganiseerd door de vereniging, 1904, 1911-1914 (inv. nr 38) brandverzekering voor bezittingen, 1864-1920 (inv. nr. 39) schenking van 11 huizen aan de conferentie, 1924 (inv. nr. 44) legaten, 1864-1947 (inv. nr. 45) schenkingen, 1868-1925 (inv. nr. 46) Vermeldenswaard zijn nog in het archief van de Bijzondere Raad: procedures voor de Centrale Raad van Beroep te Roermond, 1903-1906 (inv. nr. 154) naamregister van bedeelden op fiches, 1922-1934 (inv. nr. 158) Registers van bedeelden e.d. In het archief van de conferentie van St. Catharina bevinden zich geen registers meer van bedeelden welllicht bieden de tabellarische kasboeken enige informatie in het archief van de Bijzondere Raad bevinden zich: naamregister van bedeelden op fiches, 1922-1934 (inv. nr. 158) in dat van de conferentie van St. Pieter : register van gezinnen die ondersteund werden, 1900-1924 (inv. nr. 37) registers met periodieke opgave van bedeelde personen en van de hoeveelheden levensmiddelen of geld die zij ontvingen, 1883-1896 (inv. nrs. 40-41) inlichtingenformulieren van bezochte gezinnen, 1922-1930 (inv. nr. 49) in dat van de conferentie van St. Jacob : registers van verstrekte kleding, beddegoed e.d., ingeschreven per gezin, 1876-1900 (inv. nrs. 39-41) register van te bezoeken gezinnen, met vermelding van uitgereikt voedsel, steenkolen en geld, 1884-1901 (inv. nr. 43) idem, 1943-1948 (inv. nr. 49) registers van uitgereikt voedsel, kleding, beddegoed e.d., ingeschreven per gezin, 1899-1914 (inv. nrs. 44 en 45) lijsten van personen en gezinnen voorkomend in de registers van bedeling voor de periode 1909-1919 met bij elk jaar aantekeningen over gebeurtenissen die in de conferentie voorvielen (inv. nrs. 46-47) index op de namen van aanvragers, 1911-1912 (inv. nr. 48) registers met doorslagen van bonnen wegens verstrekking van kleding, beddegoed, geld voor vleeswaren etc., 1944-1953 en 1958-1964 (inv. nrs. 51-52) in dat van de conferentie van de HH. Harten register van behoeftige geziinnen en bedelingen, 1954-1962 (inv. nr. 22) in dat van de conferentie van St. Elisabeth in de parochie van St. Jacob register van bedeling, ingeschreven per gezin, 1906-1941 (inv. nr. 3) register van bedeelde kraamvrouwen, 1907-1909, 1912-1916 en 1945-1946 (inv. nr. 5) in dat van de conferentie van St. Elisabeth in de parochie van St. Catharina registers van bedeling met kleren enn beddegoed, ingeschreven per gezin, 1883-1900 (inv. nrs. 15-17) register van gezinnen die eventueel in aanmerking komen voor bedeling, met vermelding van gegevens over inkomen en sociale omstandigheden, 1935-1940 (inv. nr. 19) geconcludeerd mag worden dat de Bossche conferenties veel werk maakten van de registratie van bedeelden en de aan hen uitgegeven geld en goederen een deel van de registers is bewaard gebleven, maar voor zover zij dateren van na 1902 zijn zij niet vrij toegankelijk (zie verder onder het veld ‘openbaarheid’ hierboven) |
| verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan |
Armenwet (1912)
Algemene Bijstandswet (1963). |
| verwijzing naar andere archiefvormers |
de Sint Vincentiusverenigingen stonden tamelijk op zich zelf; de
meeste verwante instelling was het doorgaans parochiaal georganiseerde
katholieke armbestuur; zeker in kleine parochies regelden ook de
pastoor en zijn kapelaans (assistenten) vaak de hulpverlening,
bijvoorbeeld door een weduwe met kleine kinderen aan een goedkoop of
gratis huis te helpen; zie voor een voorbeeld hoe dit er in de praktijk
aan toe ging: Katholiek Documentatiecentrum, Persoonlijk Archief van
P.J.J. Mertens, inv. nr. 3166 (z.g. egodocument, beschrijving van
Merten’s jeugd); in steden met een Armenraad overlegden
vertegenwoordigers van de armbesturen en charitatieve instellingen in
dit orgaan om de hulp beter op elkaar af te stemmen;
’s-Hertogenbosch had een armenraad, waarvan het archief overigens
grotendeels verloren is gegaan; zie verder de typebeschrijving van de
Armenraad in Amsterdam
|
| geografische verwijzingen |
Nederland
|
| internationaal |
niet van toepassing
|
| opmerkingen |
dit format is gebaseerd op het archief van de St.
Vincentiusconferentie in de parochie van St. Catharina te
’s-Hertogenbosch, aangevuld met informatie uit het archief van de
overkoepelende Bijzondere Raad
|