Instellingen en personen

 
English | Nederlands

Instelling

ALGEMEEN
Naam Stichting Winterhulp Nederland
naam, varianten WHN
W.H.N.
periode van bestaan 1940 - 1945
organisatie en inrichting Winterhulp was de, overigens mislukte, armenzorg volgens nationaal-socialistisch model
de organisatie werd opgericht op 22 oktober 1940 door rijkscommissaris Seyss-Inquart
deze wilde naar Duits voorbeeld een “Volkswohlfahrt”
vooruitlopend op de oprichting van dat laatste, de Nederlandse Volksdienst genaamd, werd de Stichting Winterhulp opgericht
het bestuur bestond uit een directeur-generaal die alleen aan de rijkscommissaris verantwoording schuldig was
een financiële commissie hield toezicht op het beheer van de geldmiddelen en met name op de besteding daarvan
verder was er een “Ereraad” die de directeur adviseerde en bijstond
directeur, leden van de commissie en ereraad werden aangewezen en ontslagen door de rijkscommissaris
voorzitter van de financiële commissie was Rost van Tonningen
in 1943 werd de financiële commissie opgeheven en haar taak overgenomen door de Algemene Rekenkamer
Winterhulp maakte vanaf 1941 onderdeel uit van de Nederlandse Volksdienst
de inkomsten van Winterhulp bestonden uit: collecten, loterijen, een uitkering van in principe 5% uit de winst van bedrijven en een inhouding van 1% op de lonen en salarissen
iedere provincie had een bureau en daarnaast waren er bureaus in de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
er was ook sprake van “kringen” onder meer in de Gelderse Vallei en van lokale “afdelingen”  onder andere in Maassluis
het hoofdkantoor had een afdelingsstructuur: de plaatsingslijst maakt melding van afdelingen voor: propaganda en voorlichting, organisatie, statistiek, inkoop en financiën
in de loop van 1944 raakte Winterhulp gedesorganiseerd en na Dolle Dinsdag zakte de organisatie ineen
directeur-generaal waren:
Carel Piek (1940-1 juni 1942) en
F.W. van Vlooten (1 juni 1942-1945)
de burgemeesters waren plaatselijk hoofd van Winterhulp
men werkte met gegevens afkomstig van de gemeenten.
taak, activiteiten volgens art. 2 van het oprichtingsdecreet was de doelstelling: ?Het is de taak der Stichting om de in het bezette Nederlandsche gebied levende behoeftige Nederlandsche staatsburgers zonder aanzien des persoons hulp en ondersteuning te verschaffen.?;
de steun bestond uit waardebonnen en goederen als levensmiddelen, kleding etc.
aanvankelijk kregen Joden ook steun (De Jong, Koninkrijk, dl. VI, 494).
voorloper
geen
opvolger
geen
literatuur (NCC) Voorlichtingsblad van de Winterhulp Nederland en van den Nederlandschen Volksdienst
1 (1941) - 3 (1944)

Helpt elkander. Winterhulp Nederland
[Z.pl.], [ca. 194X]

Wassenaar, A.W.
Het optreden van Winterhulp Nederland in de gemeente Gouda 1940-1945
[Z.pl.], 1987. 70 p.
[doctoraalscriptie geschiedenis, Universiteit Leiden]

Redactie
“Stichting “Winterhulp Nederland””, in:
Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijke Hulp en Kinderbescherming , 19 (1940), p. 287-289
[tekst van het oprichtingsbesluit en van de oproep van het Erecomité]
+
p. 299-300
[tekst van een oproep van het Erecomité]

over Winterhulp

Jong, L. de
Het koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog
onder meer: delen IV, p. 681-686, V, p. 424-425, VI, p. 489-497 en  XII, p. 620
typering
zuil
doelgroepen
ARCHIEF
periode archief 1940 - 1945
vindplaats a) gedeelte op het Nationaal Archief, Den Haag
b) op het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie te Amsterdam bevindt zich een gecombineerd archief van Winterhulp en de Nederlandse Volksdienst
zie voor dit deel het format van de Nederlandse Volksdienst
openbaarheid a) raadpleging alleen na toestemming van de directeur van het Nationaal Archief
gegevens over nog levende personen mogen niet in de openbaarheid worden gebracht
b) op dit archief is de bij het NIOD gebruikelijke regeling van toepassing
personen die een archief willen raadplegen dienen vooraf een verklaring te ondertekenen
omvang; inventarisnummers a) 8,25 meter
b) 4,60 meter (samen met Ned. Volksdienst)
informatiedrager a) en b) papier
vernietigd a) onbekend
tijdens het maken van de plaatsingslijst is er niets vernietigd
b) onbekend
toegang(en) a) plaatsingslijst zonder inleiding (1974)
b) zie format Ned. Volksdienst
kenmerk toegang a) 2.19.070.02
b) zie format Ned. Volksdienst
indices op toegang a) geen
b) zie format Ned. Volksdienst
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven a) onbekend
b) zie format Ned. Volksdienst.
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven a) onbekend
b) zie format Ned. Volksdienst
opmerkingen a) het is mogelijk dat de archieven van Winterhulp en van de Nederlandse Volksdienst met elkaar vermengd zijn
zie derhalve beide archieven
b) zie format Ned. Volksdienst
INHOUD
structuur archief de oorspronkelijke structuur is onbekend
structuur toegang de stukken zijn volstrekt willekeurig in de dozen gedaan
er is geen spoor van enige ordening
bijlagen bij de toegang geen
statistische gegevens enkele dossiers gaan over statistiek
inhoud overig a) gedeelte Nationaal Archief
wegens het ontbreken van enige structuur in het archief volgt, zoals ook bij de Nederlandse Volksdienst, alleen een beschrijving van de soorten stukken die in dit archief zijn aangetroffen:
provinciale en stedelijke bureaus
collecten
verzoeken voor bijstand
propaganda
schenkingen en giften
krantenknipsels (ongeordend)
rapporten over buurtschappen
“stukken van de leider”
loterijen
voorlichting
rapporten over gemeenten en provincies
z.g. “dagmappen”
in het archief bevinden zich geen periodieke verslagen (meer)
wel de volgende financiële overzichten en verslagen:
jaarverslag afdeling financiën 1942-1944 (doos 26-dossier 1)
overzicht collecten en giften, 1941-1942 (doos 30-dossier 7)
balansen, 1944 (doos 37-dossier 4)
overzicht uitgaven, 1940-1941 (doos 59-dossier 1)
overzicht opbrengst collecten, 1941-1943 (doos 18-dossier 5 en 7).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Verordening van de Rijkscommissaris van 23 augustus 1940
(Verordeningenblad 1940/109)
(betreft verbod op openbare inzamelingen zonder vergunning)

“Decreet van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied, houdende oprichting van de Stichting “Winterhulp Nederland”  van 22 oktober 1940”
(Verordeningenblad  1940/186)
wijziging en aanvulling: 1943/76

in het Verordeningenblad bevinden zich verder geen decreten en besluiten over de interne organisatie van Winterhulp.
verwijzing naar andere archiefvormers
geografische verwijzingen Nederland
internationaal Duitsland
opmerkingen geen