Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Vereeniging "Bethel", gesticht voor minderjarige, ontslagene gevangene of verwaarloosde en verlatene meisjes boven de vijftien jaren te Zetten (Gewijzigd bij KB van 17 Augustus 1898 nr. 34)

Om zoovele minderjarige ontslagen gevangene of verwaarloosde en verlatene meisjes boven de zestien jaar (zonder onderscheid van geloofsbelijdenis) als de beschikbare fondsen toelaten, te vereenigen en voor haar onderhoud, hare opvoeding en opleiding in Christelijken geest, gedurende eenigen tijd te zorgen. (Goossens)

fiancieel mogelijk maken dat meisjes in de eigen stichting, "Bethel", worden opgenomen en opgeleid worden tot dienstboden.

'De minderwaardigen worden in gezinnen uitbesteed nadat gebleken is, dat ze om de een of ander reden haar eigen kost niet kunnen verdienen.' (V.d. Zijl 47)

vormt tezamen met Steenbeek, Talitha Kumi en, vanaf 1882, het Magdalenahuis en het Kinderhuis de Zettense inrichtingen.

afdelingen en correspondentschappen in het land, o.a. te Haarlem met mevr. Quarles van Ufford-Teding van Berkhout als correspondente.

neemt, samen met "Beth Paleth", de overige Zettense inrichtingen en de zusterverenigingen, deel aan de christelijke filantropie van de Inwendige Zending. De zusterverenigingen zijn de verenigingen met een Doorgangshuis en verenigingen of commissies 'ter opbeuring’ te Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leeuwarden, Nijmegen, Leiden, Haarlem, Groningen en Arnhem. Vanaf de 80-er jaren kwamen al deze verenigingen, die enkele of al hun 'gevallenen' naar het Asyl Steenbeek stuurden, bijeen op de 'vluchtheuvel' te Zetten bij dat Asyl.

de in 1901 opgerichte, te Amsterdam gevestigde Centraal-Bond van Christelijk-philantropische Inrichtingen in Nederland, tezamen met de overige Zettense inrichtingen.

Ds. Otto G. Heldring

Directeur: H. Pierson in 1880, 1900, 1902;

Directrice: mej. F. Sjoers in 1900, 1902;

Hoofdcommissie/commissie van toezicht:

voorzitter: C.P. van Eeghen in 1880, mr. H.S. van Lennep in 1894, 1900, 1902;

secretaris: mr. A. Rendorp in 1880, 1894, P. van Eeghen (waarnemend) in 1900, mr. A.Y. Schuller tot Peursum in 1902.

overige commissieleden:

in 1880: H.W.A. van Oordt, jhr. E. van Weede van Dijkveld, mr. H.S. van Lennep, C.J. van Nellesteijn, J.J. Kluppel, jhr. mr. F.J.C. Schimmelpenninck, C. graaf van Limburg Stirum, A.F. Willink, L.M. Beels van Heemstede;

in 1894: E.G. baron v. Lynden van Hemmen (honorair), C.J. van Nellesteyn, P. van Eeghen, C.W. graaf van Limburg Stirum, jhr. mr. F.J.C. Schimmelpenninck, dr. J.L. Heldring, W.H. van Oordt HWAzn., jhr. P. Hartsen, mr. E.J. Everwijn Lange jr., jhr. O.J.A. Repelaer van Driel;

in 1900: E.G. baron v. Lynden van Hemmen (honorair), C.J. van Nellesteyn, dr. J.L. Heldring, mr. E.J. Everwijn Lange jr., jhr. O.J.A. Repelaer van Driel, dr. J.J.P. Valeton, W. van Hasselt;

in 1902: E.G. baron v. Lynden van Hemmen (honorair), C.J. van Nellesteyn, dr. J.L. Heldring, mr. E.J. Everwijn Lange jr., jhr. O.J.A. Repelaer van Driel, P. van Eeghen.

regentessen/bestuur:

in 1880: mej. G.M.J. Huidekoper, mevr. C. Willink, geb. van Wickevoort Crommelin, mevr. C.M. Rendorp, geb. Collot d'Escury, mevr. A. van Lennep, geb. van Eeghen, mevr. M. van Nellesteijn, geb. Hartsen, mevr. C. Hartsen, geb. Jansen;

in 1894, 1900, 1902:

presidente: mevr. C.M. Rendorp, geb. barones Collot d'Escury in 1894, mevr. A.C. van Lennep, geb. van Eeghen in 1900, 1902;

thesaurière: mevr. M. van Nellesteyn, geb. Hartsen in 1894, mevr. M.E. van Notten, geb. Lochert Eisenlöffel in 1900, 1902;

secretaresse: mevr. A. Everwijn Lange, geb. Doeff in 1894, 1900, 1902.

overige:

in 1894: M. baronesse v. Lynden v. Hemmen (horonair), jonkvr. P.C.E. Berg (horonair), mevr. C. Willink, geb. van Wickevoort, mevr. C.C. Hartsen, geb. Janssens, mevr. A.C. van Lennep, geb. van Eeghen, mevr. Schimmelpenninck, geb. Hodshen, mevr. G.C. van Vollenhoven, geb. Backer, mevr. M.E. van Notten, geb. Lochert Eisenlöffel;

in 1900 en 1902: M. baronesse v. Lynden v. Hemmen (horonair), jonkvr. P.C.E. Berg (horonair), mevr. Van Eeghen, geb. Van Helden, mevr. C.W. Crommelin, geb. Wilkens, mevr. A. Beels, geb. van Eeghen, mevr. A. Bierens de Haan, geb. Temminck.

de inrichting "Bethel" te Zetten

12 juni 1862

J. van der Zijl (red.), Gids voor vereenigingen en instellingen op het gebied der kinderverzorging (Den Haag 1912) 32-33. Uitgave van het Bureau van den Bond ter Behartiging van de belangen van het Kind, no. 1.

ad bestuursleden:

(Hof-,) rijks- en residentiealmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden (en zijne koloniën), 1880, 1894, 1900, 1902.

ad publicaties van de vereniging:

C. Willems-Bierlaagh, Nederlandse vrouwentijdschriften 1800-1945, bibliografische lijst (Amsterdam 1992) 26-27.

archiefgegevens en laatste vermelding:

O.W. Dubois, Reddende liefde. Het werk van de Heldringstichtingen in Zetten 1847-2010 (Hilversum 2010) 309, 340.

ad relaties (correspondente te Haarlem)

Jaarboekje voor de Stad Haarlem 1891 (Haarlem 1891) 195.

ad levensbeschouwing:

protestants (hervormd)

ad laatste vermelding:

Geen; in 1963 werden de verenigingen van de Zettense inrichtingen heropgericht. De afzonderlijke vereningen kwamen onder één en het zelfde bestuur, dat de verschillende directies van de inrichtingen moest aansturen, alle verenigingen waren lid van de centrale 'Vereniging de Heldringstichtingen'. Al deze verenigingen bestaan nog steeds. (Dubois)

ad publicaties van en over de vereniging:

De inventaris van het familiearchief Heldring bevat ook een ‘Lijst van boekwerken en tijdschriftartikelen over ds. Ottho Gerhard Heldring’ en een ‘Lijst van ná 1876 verschenen boekwerken en tijdschriftartikelen betreffende de door ds. Ottho Gerhard Heldring opgerichte gestichten.’

N.B. Voor de vóór 1876 verschenen geschriften zie men de bibliografie achterin O.G. Heldring, Leven en arbeid, uit autobiografische aantekeningen samengesteld door zijn zoon Louis Heldring (Leiden, 1881).