Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Israëlitisch Ziekenhuis

Naam Israëlitisch Ziekenhuis
Plaats Den Haag
Provincie Zuid-Holland
Begindatum januari 1871 (oprichting)
Einddatum 1922 (opheffing)
Levensbeschouwing joods
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Joden, Zieken
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

zieke joden 'de zekerheid te geven dat zij in joodse kring zouden kunnen sterven, zoals zij altijd hadden gehoopt en gewenst' (Van Creveld)

'de geheel kostelooze verpleging van minvermogenden, ook uit kleinere kerkelijke [joodse] gemeenten buiten Den Haag' (Pimentel)

 

Activiteit

De praktijk maakte van dit ziekenhuis een liefdadigheidsheidsinstelling, omdat aanvankelijk in het geheel geen betalende patiënten zich lieten opnemen en ook later steeds zo weinig, zodat ondanks het geregeld binnen komen van grote legaten het ziekenhuis nooit rendabel kon gaan werken.

De vereniging werd niet opgeheven na de sluiting van het Israëlietisch Ziekenhuis en kreeg als taak jaarlijks bij te dragen in de kosten van het verschaffen van koosjer voedsel aan joodse patiënten in het Gemeente-ziekenhuis. (Van Creveld)

Werkt samen met

de vereniging Bikur Choliem te Den Haag, die vóór de totstandkoming van het ziekenhuis, voor het koosjere voedsel van joodse patiënten in het gemeenteziekenhuis had gezorgd.

Oprichters

Het initiatief tot het oprichten van een eigen joods ziekenhuis kwam van M.J. van Witsen en L. Simons. Zij riepen hiertoe begin januari 1871 bijeen: A. Abrahams, B. Edersheim, S.J. Goldsmit, E. van Oven, dr. J. Sarluis, L. Simons' zoon, J. Simons, W. van Straaten, opperrabijn B.S. Berenstein en diens sefardische collega J. van J. Ferares.

Eigen gebouw (adres)

Het ziekenhuis werd gevestigd op de Prinsengracht nr. 65.

Verantwoording gegevens

I.B. van Creveld, Kille-zorg. Driehonderd jaar sociale geschiedenis van joods Den Haag (Den Haag 1997) 102-105.

Moses Henriquez Pimentel, 'De Weldadigheidsinstellingen onder de Israëlieten te 's-Gravenhage', in: Haagsch Jaarboekje 1891, 46-72.

 

Vermeld in: J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 735, 736.

Opmerkingen

inkomsten:

Collecten en legaten, zoals die van f. 30.000 van mej. Hester Davidson, ter ere van haar ouders in 1871, waardoor het pand aan de Prinsdengracht gekocht kon worden.

 

ad einddatum:

Ondanks enkele grotere legaten in de 90-er jaren van de 19-de eeuw was het ziekenhuis niet in staat de noodzakelijke vernieuwingen aan te brengen en moest het in 1904 uit geldgebrek de poorten sluiten. Mogelijk speelde een rol de geringe sympathie bij een deel van de joodse gemeente; 'er werden bezwaren geopperd tegen de afscheiding en isolatie van de joodse Hagenaars'. (Van Creveld)

Archief

Toon archiefinfo
Verberg archiefinfo

Naam archiefbewaarplaats Haags Gemeentearchief
Naam collectie Ned. Israëlitische Gemeente Den Haag
Beheersnummer 131-1
Toegang inventaris
Reglementen ja

Reglementen, 1873-1906;

Reglementen, 1873-1906 (bestuur).

Notulen ja

Notulen, 1877-1886;

Notulen, 1887-1922 (bestuur).

Jaarverslagen ja

Jaarverslag, 1897.

Correspondentie ja

Ingekomen en minuten van uitgaande stukken, 1900-1925, met hiaten.

Financiële stukken ja

Rekeningen en verantwoordingen, 1893-1921, met memorieën van toelichting, met hiaten.

Overige stukken ja

Testamentaire beschikkingen ten behoeve van het ziekenhuis, 1872-1920;

Inventaris van de roerende zaken in het ziekenhuis, 1873;

Register van de zieken opgenomen op afdeling A., 1873-1888;

Tekst van een toespraak, 1873;

Circulaire met verzoek om ondersteuning, 188[5];

Geschiedkundig overzicht, 1898;

Testamentaire beschikkingen ten behoeve van het Ziekenhuis, 1872- 1920 (bestuur).

Opmerkingen algemeen

Dit formulier bevat gegevens uit 2 sub-bestanden van het archief van de Ned. Israëlitische Gemeente Den Haag:

1. Archief van het Israëlitisch ziekenhuis, 1873 - 1925 en

2. Archief van het Bestuur van het Israël. Ziekenhuis.

De uit het laatstgenoemde bestand arfkomstige gegevens hebben de toevoeging (bestuur) gekregen.