Vereeniging "Eigen brood bovenal"
| Naam | Vereeniging "Eigen brood bovenal" |
| Plaats | Leeuwarden |
| Provincie | Friesland |
| Begindatum | 1858 (eerste vermelding) |
| Einddatum | 1979 (opheffing) |
| Levensbeschouwing | protestants |
| Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
|
Armen algemeen, Protestanten (plaatselijk) |
| Werkingsgebied | Lokaal |
| Doelstelling | het maatschappelijk geluk der minder gegoede leden van de Hervormde Gemeente te Leeuwarden die niet bedeeld worden te bevorderen, door hun goede en goedkoope woningen te verschaffen (Goossens) |
| Activiteit | het financieren van de aankoop en de verbetering van oude en van het bouwen van nieuwe woningen 'voor minder gegoede leden van de Hervormde Gemeente te Leeuwarden' |
| Werkt samen met | en is een dochterorganisatie van het Algemeen Diakengezelschap te Leeuwarden (eerste vermelding: 1853, laatste 1858 in inventaris van het archief van de Vereeniging "Eigen brood bovenal") |
| Oprichters | leden van het Algemeen Diakengezelschap te Leeuwarden medio 19de eeuw |
| Bestuursleden | bestuursleden zijn 'allen oud- of werkende diakenen' |
| Eigen gebouw (adres) | 'Eerste wapenfeit der vereniging is de aankoop in 1862 van een terrein aan Oldegalileën, waarop 24 woningen worden gebouwd. In april 1870 volgen nog eens 24, in 1888 tenslotte 16 woningen, waarmee het later "Oud Eigen Brood" genoemde deel van het complex is voltooid.' (inleiding inventaris) |
| Koninklijk Besluit | 18 oktober 1858 nr. 54 |
| Staatscourant | 27-10-1858, 21-01-1870, 05-02-1884 |
| Goossens van Eyndhove nr. (uitleg)
Het nummer waaronder de vereniging is opgenomen in: A.E.G. Goossens van Eyndhove, De vereenigingen erkend krachtens de wet van 22 april 1855 (Stbl. 32) (Den Haag 1891). Dit repertorium bevat alle verenigingen die tussen 1855 en 1890 erkenning hadden gekregen krachtens de Wet op de Vereniging van 1855. Goossens van Eyndhove stelde het repertorium samen op basis van de Staatscourant, waarin de statuten van alle erkende verenigingen gepubliceerd werden. Hij nam daaruit op: de naam van de vereniging, de plaats van vestiging, de doelstelling, de datum en het nummer van het Koninklijk Besluit en de datum van de Staatscourant waarin de statuten afgedrukt stonden.
|
2017 |
| Verantwoording gegevens | W. Goinga, Honderd jaar "Eigen brood bovenal". Geschiedenis van de vereeniging tot aanbouw en verbetering van arbeiders-woningen enz. (Leeuwarden 1958). gegevens, ontleend aan de plaatsingslijst van het verenigingsarchief, zo de eerste vermelding aan de archiefperiode en de opheffingsdatum aan de inleiding ervan. |
| Opmerkingen | ad oprichting: 'Een reeds in 1853 in vergaderingen der Hervormde Diakonie geopperd idee om in Leeuwarden iets te doen aan de voorziening in "betere woningen voor de behoeftige klasse" tegen een matige huurprijs, leidde in 1858 tot de oprichting van de Vereeniging tot aanbouw en verbetering van arbeiderswoningen onder de zinspreuk "Eigen brood bovenal". Het uit voormalige diakenen bestaande Algemeen Diaken-Gezelschap wist, zij het niet zonder moeite, ruim 100 aandelen van f. 100,- tegen ten hoogste 4% rente bij haar leden te plaatsen, waarmee de vereniging was opgericht. Een commissie van 5 leden uit de aandeelnemers toog aan het werk om statuten te ontwerpen, die in een aandeelhoudersvergadering van 17 mei 1858 werden aangenomen, waar ook een verenigingsbestuur werd gekozen. Koninklijke goedkeuring en daarmee rechtspersoonlijkheid werd verkregen op 18 oktober 1858.' Het bestuur bestaat uit 5 leden, allen oud- of werkende diakenen (...).'Jaarlijks wordt in April een vergadering van aandeelhouders belegd, waar de bestuurders rekening en verantwoording afleggen en verslag doen van de staat en de werkzaamheden der vereniging.' ad opheffingsdatum: "Eigen Brood" (...) [is] in 1979 omgezet in een stichting.' (inleiding plaatsingslijst) Verdere gegevens over het Algemeen Diakengezelschap te Leeuwarden zijn in tegenstelling tot die van dergelijke gezelschappen in Appingedam en Groningen, niet aangetroffen.
|
Archief
Het archief van de Vereeniging Eigen Brood Bovenal te Leeuwarden over de periode 1860-1928 (toegangsnummer nr. 369; nog geen toegang, 0,5 m.) en over de periode 1857-1997 (toegangsnummer 146-A; inventaris; 0,45 m.) wordt bewaard in het Historisch Centrum Leeuwarden.
| Naam archiefbewaarplaats | Historisch Centrum Leeuwarden |
| Naam collectie | Vereniging Eigen Brood Bovenal te Leeuwarden 1857-1979 |
| Beheersnummer | 146-A |
| Toegang | plaatsingslijst |
| Omvang | 0,45 m. |
| Statuten | ja Rapport en advies van het bestuur aan de vergadering van het Algemeen Diaken-Gezelschap, betreffende statuten voor een vereniging tot het stichten enz. van arbeiderswoningen, 1857, gedrukt. |
| Notulen | ja Extracten uit de notulen van vergaderingen van Herv. Diakenen en Algemeen Diaken-gezelschap, betreffende de oprichting, over 1853-1858, met bijlagen, aangelegd 1858; Notulen, 1858-1969, met roosters van aftredende bestuursleden, 1870-1968; Agenda's voor de algemene jaarlijkse vergaderingen, 1883-1888, 1891, 1893, 1894, gedrukt. |
| Jaarverslagen | ja Jaarverslagen over 1892-1894/95, 1896/97-1903/ingekomen stukken, 1869-1979, met hiaten. |
| Financiële stukken | ja Staten van aandeelhouders, 1858-1978; |
| Overige stukken | ja Circulaires van het Algemeen Diaken-Gezelschap, betreffende de oprichting, 1857, 1858; Circulaires, 1858, 1862, 1869, (c.1870), 1888, 1893, 1894, 1899, (c.1947), 1958, 1964; Plattegrondjes van bezittingen, 1862, 1899, z.j.; Lijsten van bewoners van "Eigen Brood Bovenal"; Publikatie "Honderd jaar "Eigen brood bovenal" (Leeuwarden), 1958, concept en gedrukt exemplaar. |
Literatuur
Toon publicaties van de vereniging
Publicaties van de vereniging
Verberg publicaties van de vereniging
- Ontwerp-Statuten der vereeniging tot aanbouw en verbetering van arbeiderswoningen, te Leeuwarden, onder de zinspreuk: "Eigen brood bovenal" Leeuwarden 1858 (Leeuwarden 1858).
- Honderd jaar "Eigen brood bovenal": geschiedenis van de vereeniging tot aanbouw en verbetering van arbeiderswoningen onder de zinspreuk "Eigen brood bovenal" te Leeuwarden, 1858- 18 oktober- 1958 (Leeuwarden 1958).
- Vries, G. de, Eigen Brood Bovenal: Leeuwarder Hervormde Diakenen als woningbouwers (1854-1990) (Leeuwarden 1990).