Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Inrichting voor Havelooze kinderen

Naam Inrichting voor Havelooze kinderen
Alternatieve namen
  • Havelooze School (gangbare naam)
Plaats Utrecht
Provincie Utrecht
Begindatum 1848 (oprichting)
Einddatum 1937 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing protestants
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Jeugd 0-6, Jeugd 6-12, Jeugd 12-21, Verwaarloosde kinderen, Werklozen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

kosteloos christelijk onderwijs te geven aan arme kinderen, die om de eene of andere reden niet op andere christelijke scholen terecht kunnen.

Activiteit

Instandhouding van een bewaar-, 'Groote' -,  Naai- en Breischool (avondschool)mogelijk maken. 'Aan de leerlingen wordt met Kerstmis kleeren uitgedeeld en des winters gedurende een paar maanden warme spijs verstrekt.' (Ebbenhorst 179)

Pogingen tot werkverschaffing, ook aan volwassenen, hielden geen stand. 'Aanvankelijk was er aan de school ook een fabriek verbonden op het bolwerk Wolvenburg, waar de kinderen leerden matten te vlechten. In 1850 werd deze activiteit beeindigd "uit oorzaak van ongeschiktheid voor het drijven eener zaak, van den werkbaas. Er werd daarna een tijd lang koehaar gesponnen. Dit werk leverde geen winst op en werd nog in de jaren 1850 afgestoten.' ('t Hart 194)

Werkt samen met

heeft als 'zusterorganisaties' de Havelooze scholen te Amsterdam en Rotterdam.

Eigen gebouw (adres)

De school werd geopend in een pand aan de Jeruzalemsteeg, verhuisde in 1857 naar de Vuilesloot en in 1860 naar Achter Sint Pieter.

Verantwoording gegevens

J.T.H.C. van Ebbenhorst Tengbergen en J. Alblas, Liefdadige en andere nuttige instellingen te Utrecht. Bijdrage tot de geschiedenis der weldadigheid (Utrecht 1895) 179-180.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 699.

Opmerkingen

ad begindatum en eigen periodiek:

Uit Gedenkboekje van de Inrigting voor Havelooze Kinderen te A'dam: de oprichters van de Amsterdamse inrichting waren al enige tijd geïnspireerd door 'de Weergalm' blad van de Utrechtse Havelooze school; in 1849 richten zij daarop ook zelf een Havelooze School op.

Volgens Van Ebbenhorst is de school in 1846 opgericht; adres: Achter St. Pieter nr. 14.

ad laatste vermelding:

de opheffing van de Havelooze school in 1937 hoeft niet te betekenen dat de verenigig ook tot dat jaar heeft bestaan.

Archief

In het archief van de diaconiescholen der Nederduitsche hervormde gemeente te Utrecht sinds 1913 Nederduitsche hervormde gemeentescholen te Utrecht 1748-1961, dat onder toegangsnummer 744 in het Utrechts Archief berust bevinden zich:

Stukken betreffende de bij de Havelooze School behorende tapijt- en mattenfabriek, 1849-1859;

Register betreffende een obligatielening ten behoeve van de aankoop van een gebouw voor de Havelooze School, 1859-1882;

Exploitatierekeningen betreffende het "Fonds waarvan de renten moeten strekken voor verwarming en onderhoud meubilair" [van de Havelooze School], 1898-1905;

Lijst van kinderen die een hele week van school verzuimd hebben, [1856];

'"Havelooze school" 1847-1857: Jeruzalemsteeg; 1857-1859: Vuile Sloot nabij de Rietsteeg; 1860-1937: Achter St.Pieter 14; op 1 maart 1937 werd deze school opgeheven door het samengaan met de Nederduitsche Hervormde Gemeenteschool aan het Klein Geertekerkhof.

 

In het archief van de Vereniging van notarissen te Utrecht 1811-1972 dat onder toegangsnummer 844 eveneens wordt bewaard in het Utrechts Archief bevinden zich 'stukken betreffende het afbreken en opnieuw metselen van een scheidingsmuur tussen het notarishuis en de " Havelooze school", 1863'.