Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'namens en vanwege hare leden en begunstigers het partronaat uit te oefenen over de behoeftigen die door kontribuerende leden aan de zorg van het bestuur der vereeniging worden aanbevolen; bij voorkeur géén onderstand in geld of goederen (al worden in het najaar toch wel enige kleedingstukken en levensmiddelen uitgereikt.' (Calisch)

'fatsoenlijke, doch in stilte groote noodlijdende gezinnen, op eene kiesche wijze te ondersteunen.' (A.A. Bergendahl, Souvenir, 103, geciteerd door Marian Lenders in ondergenoemd artikel).

Het selecteren van de ware armen, met uitsluiting van de luilakken. Werkverschaffen aan behoeftigen, hetzij direct: door het doen bekwamen in en het verschaffen van naaiwerk en het houden van verlotingen m.n. als de naaiproductie zich te hoog opstapelt; hetzij indirect, via bemiddeling voor dienstbetrekkingen voor vooral jonge mensen.

Het voortdurend toezicht door, voorspraak en hulp van de bestuurderessen (patronaatsgedachte).

Het (sinds 1847) beheren van 'Bewaarinrigtingen voor kinderen benedende drie jaren'  door het bestuurders-echtpaar Van Bergendahl.

Lenders vermeldt dat de vereniging in 1873 inmiddels onder leiding van de dochters Anna en Charlotte Bergendahl zo'n 80 vrouwen aan werk hielp: 'Ze mochten kousen breien voor de Marine'.

de vereniging: Hulpbetoon aan eerlijke en vlijtige armoede

Mevrouw Bergendahl, moeder van de ongehuwde dochters Anna en Charlotte Bergendahl, die later het bestuur van haar overnamen.

Sinds 1 april 1847 een bewaarlokaal op de Noordermarkt bij de Boomstraat PP 627.

Sinds 1 mei 1847 een bewaarlokaal in de Eerste Wetering-dwarsstraat nr. 320.

N.S. Calisch, Liefdadigheid te Amsterdam Overzigt van al hetgeen in Amsterdam wordt verrigt, ter bevordering van de stoffelijke, zedelijke en godsdienstige belangen, voornamelijk der minvermogenden en behoeftigen (Amsterdam 1851) 334-335 en 340-341. (Uit echte bronnen bijeengebracht door (NSC)

M. Lenders, 'Weldadigheid als vrouwenplicht' in Skript Historisch Tijdschrift (Amsterdam 1989) 11e jaargang nr. 2, 121-127.

ad begindatum:

Lenders meldt op p. 123 dat mevrouw Bergendahl (de moeder) in 1840 de vereeniging tot ondersteuning van hulpbehoevenden te Amsterdam oprichtte.

Calisch' toelichting bij het liefdewerk van het bewaarinrichting:

Deze lieden werden bewogen 'eene gelegenheid open te stellen, ten einde de allertreurigste ongelukken, welke door het alleen laten van zeer jonge kinderen, in het volkrijke Amsterdam bij herhaling plaatsvonden, vóór te komen, daarover met anderen te rade gingen, de benoodigde gelden erlangden en op kleine schaal twee Bewaarinrigtingen voor kinderen beneden de drie jaar daarstelden: eene op de Noordermarkt bij de Boomstraat, PP 627 en de andere in de eerste Weteringdwarsstraat Nr. 320; alwaar de kinderen tegen een kleine tegemoetkoming en met opgave der redenen waarom dezelve ter bewaring aldaar gebragt worden, van des morgens vroeg tot des avonds toe eene doelmatige verzorging vinden kunnen.'

inkomsten:

Legaten, gratificatie van Prins Frederik van f. 100., aandelen van het vorig bestuudslid Van der Crab, contributie (vanaf f. 2) der leden en donaties (tot een bedrag van f. 1509 in 1849), opbrengst van de verkoop van loten, met het geproduceerde naaiwerk of de geschonken spulletjes (b.v. van de koningin) als prijs. (Calisch)