Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Gouda

Naam Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Gouda
Plaats Gouda
Provincie Zuid-Holland
Begindatum 1786 (eerste vermelding)
Einddatum 1975 (opheffing)
Levensbeschouwing neutraal
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Ambachtslieden, Armen algemeen, Jeugd 6-12, Werklozen
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
Mannen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en haar afdelingen waren primair gericht op het 'beschaven' van het volk, in de afdeling Gouda ging dat gepaard met vormen van filantropie, zoals het bestrijden van werkloosheid en bedelarij en het kleden van behoeftige schoolgaande kinderen..

Activiteit

op het gebied van armenzorg:

1. het oprichten van o.a. een Hulpbank met als doel geld beschikbaar te stellen tegen een redelijke rente en zo woekeraars te bestrijden evenals werkeloosheid en bedelarij.

2. Het oprichten op 19 december 1803 van de Vereeniging "Vriendschap en Weldadigheid", die beter bekend stond als de z.g. Oeconomische Soep (verstrekking van o.a. soep aan armen)'. 'Op 30 oktober 1952 werd tot opheffing besloten'. (plaatsingslijst archief)

 

Afdeling van

de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen opgericht in 1784 te Edam en vanaf 1787 gevestigd te Amsterdam.

Werkt samen met

en heeft als dochterorganisatie de Vereeniging "Vriendschap en Weldadigheid"

Verantwoording gegevens

De gegevens ontleend aan de (inleiding van de) inventaris van de Maatschappij tot nut van het Algemeen, Departement Gouda

opmerking ad leden:

W.W. Mijnhardt en A.J. Wichers (reds.), Om het Algemeen Volksgeluk. Twee eeuwen particulier initiatief 1784-1984. Gedenkboek ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (Edam 1984) 65.

 

Opmerkingen

ad levensbeschouwing:

neutraal, maar met een protestantse inslag die in de loop der tijd minder dominant werd.

ad leden:

Tot circa 1900: mannen, zonder dat vrouwen expliciet werden uitgesloten, ze waren gewoon geen lid. Mijnhardt schrijft over het jaar 1864: 'Aan het afzonderlijk lidmaatschap van de vrouw werd toen nog helemaal niet gedacht. Dat komt pas weer 35 jaar later.' (Mijnhardt/Wichers)

Archief

Het archief van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Departement Gouda 1828-1956 wordt onder toegangsnummer 381 bewaard in het Streekarchief Midden-Holland (plaatsingslijst, 0,15 m.; openbaar). m.b.t. de Hulpbank bevat het slechts het 'Financieel overzicht van de Spaar- en Hulpbank van het departement over 1906 - 1910'.



Literatuur


Toon publicaties van de vereniging

Publicaties van de vereniging


Verberg publicaties van de vereniging
  • Visscher, J. de, 'Aanspraak aan de leden der Maatschappij: tot Nut van het Algemeen. Departement Gouda. In derzelver eerste vergadering, gehouden in den St. Joris Doele, op Zaturdag den 23sten December 1786, ten 5 uuren', in: Redevoeringen en aanspraaken gedaan in de onderscheidene vergaderingen der Mij: tot Nut van het Algemeen (z.p. 1790-1834).
  • Krom, Jo. Herm., De nagedachtenis van den oprichter der Maatschappij tot Nut van het Algemeen, Jan Nieuwenhuizen, dankbaar gevierd, bij het departement te Gouda, den 9en augustus 1806 (z.p. 1806).