Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

Artikel 2. der Algemeene bepalingen luidt:

Geen liefdewerk moet geacht worden vreemd te zijn aan de Vereeniging, ofschoon zij meer bepaaldelijk ten doel heeft het bezoeken van arme gezinnen. De leden der Vereeniging maken zich dus de gelegenheid ten nutte, om vertroostingen te bieden aan de zieken en gevangenen, om onderwijs te bezorgen aan arme, verlatene of gevangene kinderen en godsdienstige hulp te verschaffen aan hen, wien het daaraan in doodsgevaar ontbreekt.

Zolang de conferentie als enige de Vincentiusvereniging te Groningen was:

1. het liefdewerk Huisbezoek der armen (bedeling, zorgen voor onderwijs der kinderen, werkverschaffing aan jongenen, bevorderen van het gescheiden slapen van jongens en meisjes en het schenken van kribben en beddegoed hiertoe; het wettigen van het concubinaten, het kleden van kinderen voor het feest van de eerste H. Communie);

2. het liefdewerk der verlaten kinderen. In  1881 werd met het Burgelijk armbestuur de afspraak gemaakt dat verlaten kinderen van katholieke huize aan de Vincentiusvereniging toegewezen zouden worden. Deze zou dan zelf voor plaatsing zou zorgen tegen een iets geringere subsidie per kind dan het bedrag dat het Armbestuur bij plaatsing zelf kwijt zou zijn;

3. het liefdewerk "Oud papier", dat als bron van inkomsten voor de vereniging  fungeerde, maar bovendien aan enkele lieden werk verschafte;

4. het liefdewerk der "Busjescollecte en bevordering van het Katholiek onderwijs", gestart in 1884: schoolgaande kinderen collecteerden sindsdien twee aan twee bij katholieken inwoners om kleding klompen e.d. voor armen kinderen die dan fatsoenlijk naar school konden en vooral ook om schoolgeld bij te brengen om het schoolgaan van nog armere kinderen dan die door de Vincentianen bezocht werden (uit de onderste klasse der paupers) mogelijk te maken;

Nadat in 1893 de Bijzondere Raad Groningen was gevormd, nam deze het liefdewerk der verlaten kinderen geheel over evenals de taak eten en kleding te verschaffen aan arme ouders en kinderen voor het communiefeest, het liefdewerk "Oud papier" en de "Busjescollecte".

Het huisbezoek der armen blijft als activiteit voor de Martinusconferentie over, zonodig met financiële steun van de Bijzondere raad.

de conferentie fungeerde van 1852 tot 1894 als afdeling Groningen van de nationale Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo, opgericht in 1846 en bestuurd door de Hoofdraad te Den Haag als 'vereenigingspunt' van alle Nederlandse Bijzondere Raden en conferenties.

den Bijzonderen Raad Groningen van de Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo vanaf 1894.

president: A. Tonella in 1894, J. Veeger in 1899 en 1903;

vice-president: A. Witte (1e) en  C.A.A Frige (2e) in 1894, H. Morak in 1899 en J.B.T. Feldbrugge in 1903;

secretaris: J. Veeger in 1894, J.B.F. Feldbrugge in 1899 en Th. Kocken in 1903;

penningmeester: H. Ruding in 1894, J. Verhagen in 1899 en E. Grol in 1903;

magazijnmeester: L.A.J. Wolf in 1894, E.L.J. Lammerts in 1899 en in 1903;

Deken van Groningen, pastoor W.F. Elsen, ere-voorzitter in 1894 (daarna van de bijzondere raad Groningen).

In 1873 kon dankzij een lening en giften een eigen magazijn worden aangekocht, zodat voortaan voordelig in het groot kon worden ingekocht. Het gebouw werd in 1883 aanmerkelijk uitgebreid (tot Verenigingsgebouw?)

algemeen:

J.H. van Zanten, Armenzorg in Nederland deel V gemeente Groningen (Amsterdam 1897) 79-96. (In opdracht der Vereeniging voor de Staatshuishoudkunde en de Statistiek bewerkt door J.H.van Z.)

Van Zanten noemt als bronnen: Verslag t.g.v. de viering van het 25-jarig bestaan. Jaarverslagen, 'door den secretaris uitgebracht op de algemeene vergaderingen' in de jaren 1878-1892 en 'verslagen van den Bijzondere Raad en de conferentie over 1895'. 'Mededeelingen van het bestuur. Tabellen voor het Rijksarmverslag over de jaren 1890-1894'.

ad begindatum, bestuursleden en activiteiten:

Pius-Almanak voor het jaar des heeren 1894 (Alkmaar 1894) 259.

Pius-Almanak. Jaarboekje voor de Katholieken van Nederland voor het jaar des Heeren 1899-1900 (Alkmaar 1899) 47.

Onze Pius-Almanak voor het jaar des Heeren 1903 (Alkmaar 1903) 345.

ad doelstelling en activiteit:

R.P. Vergnes C.ss.R., Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo en hare werkzaamheden in Nederland (Den Haag 1930) 57 en 58.

Handboek der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo (Den Haag 1847 2e dr.) 3, 13-21.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 335.

ad laatste vermelding:

ontleend aan de dossierbeschrijving in het Katholiek Documentatiecentrum

Resultaat van de 'liefdewerken' in 1892: 2942 gezinnen bezocht, bestaande uit 12.000 personen; 230 kribben verstrekt; 358 personen in een ambacht of dienst gebracht; 1500 kinderen ter gelegenheid van de eerste H. communie van eten en kleren voorzien. Alle uitgaven tezamen: f.90727,24 d.w.z. f. 2268 per jaar. Afzonderlijke tabellen aangaande inkomsten en uitgaven over deze periode. (Van Zanten, 81-92)