Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

De Bond heeft tot doel, als Centraal Bureau voor Nederland den toestand der verwaarloosde jeugd in Nederland te verbeteren.

De Bond wil zijn doel bereiken door:

a. het bevorderen van pogingen, die ten bate dezer kinderen worden aangewend;

b. het bijeenbrengen en in zoo ruim mogelijken kring verspreiden van alle inlichtingen, die van nut kunnen zijn voor ieder, die zich het lot van verwaarloosde kinderen wil aantrekken;

c. zich beschikbaar te stellen als tusschenpersoon voor alle personen of instellingen, zonder onderscheid van geloof of richting, die de belangen van verwaarloosde kinderen wenschen te behartigen;

d. samenwerking te zoeken met en desgevraagd advies te geven aan den Staat, provincien en gemeenten omtrent alles wat strekken kan tot bevordering van de belangen der vewaarloosde kinderen.

De Bond tracht bovendien over alle vragen die zich voordoen op het terrein van kinderbescherming, adviezen van deskundigen uit te lokken, en daaromtrent door openbare bespreking het vormen eener publieke meening voor te bereiden. 

Deze uit de doelstelling voortkomende formulering van de Bondsactiviteit kwam in de praktijk neer op de werkzaamheden van een minimaal betaalde secretaris. 'Van een werkelijk bureau', aldus Overwater, 'vakkundig geleid en behoorlijk geoutilleerd (...) is tijdens het bestaan van de oude Bond nooit iets gekomen'. (Overwater, 14-15)

Vereenigingen Pro Juventute te Amsterdam, opgericht in 1896, en te Rotterdam, opgericht in 1899.

De op 1 juni 1898 opgerichte commissie, met als leden de Nutshoofdbestuursleden A.J. Rethaan Macaré en Th. Nolen, hoogleraar strafrecht aan de VU, beide co-auteurs van het rapport Het vraagstuk van de verzorging der verwaarloosde kinderen, ds. H. Pierson, president-directeur van de Heldringgestichten te Zetten, W.H. Nolens, leraar wijsbegeerte en sociale wetenschap te Rolduc, en G.A. van Hamel, strafrechtgeleerde te Amsterdam, oprichter van Pro Juventute en van de Union internationale de droit pénal.

Bij de 5 oprichters voegde zich in het eerste bestuur: F. Kortlang Ezn., directeur van 's Heerenloo te Ermelo, N.P.van Spanje, directeur van het Onze Lieve Vrouwe-Gasthuis te Amsterdam en A.H. Wertheim eveneens te Amsterdam.

'Staatscourant [1901] no. 152'

J. Overwater, De geschiedenis van de Nederlandsche Bond tot kinderbescherming 1899-1947 (Uitgave van de Nationale Federatie "De Nederlandsche Bond tot Kinderbescherming", z.pl. 1949).

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 2e jrg. (1901) 125, 126. (Bevat de statuten van de Bond.)

ad begindatum:

Bondssecretaris Th. Nolen noemt de goedkeuringdatum van de Bond tevens de datum van oprichting.

ad einddatum:

Deze is ontleend aan dossier 62 uit bovengenoemd archief met 'Stukken betreffende wijzigingen van statuten en reglementen in verband met de omzetting van de Nederlandsche Bond tot Kinderbescherming in de Nationale Federatie de Nederlandsche Bond tot Kinderbescherming 1945-1947'.

ad publicaties van de vereniging:

De redactie van het Tijdschrift voor Armenzorg, waarin o.a. H.J. de Dompierre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg zitting hadden, verklaarden zich in 1900 bereid de 'meededeelingen van de Bond tot Kinderbescherming op te nemen en in 1901 om als 'orgaan' van die bond op te treden door eens per maand plaats voor haar in te ruimen. Zo werden in het augustusnummer van 1901 de statuten van de Bond afgedrukt.

leden van de Bond kunnen zijn

a. rechtspersoonlijkheid bezittende Vereenigingen, Stichtingen, Armbesturen, Instellingen van Weldadigheid

b. bijzondere personen 

De onder a genoemde leden-organisaties contribueren jaarlijks tenminste f. 5, bijzondere personen tenminste f 2,50.

Bijzondere personen die wel willen bijdragen, maar geen lid willen worden, worden als zij jaarlijks tenminste f. 5 contribueren of een donatie ineens doen van f. 100 tot de begunstigers gerekend.

Een eventueel batig slot zal altijd ten behoeve van de zorg voor de verwaarloosde jeugd worden aangewend.

leden:

belangstellende particulieren en en aantal instellingen, waarvan overigens volgens Overwater, de toeloop 'niet overweldigend' was.

inkomsten:

Ondanks de warme belangstelling van de Oranjes en de regelmatige giften van die kant, waren de inkomsten tamelijk gering, te gering om veel activiteit te kunnen ontplooien en niet toereikend voor het opzetten van een goede bibliotheek. Regelmatig ontbrak het geld om jaarvergaderingen te kunnen organiseren. (Overwater)

uitgaven: 

Geld werd wel ten grondslag gelegd aan het in stand houden van het Tijdschrift voor Armenzorg en Kinderbescherming, de nieuwe naam voor het Tijdschrift voor Armenzorg na adoptie ervan door deze Bond in 1903.