Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Vereeniging tot instandhouding van een fonds voor spraakgebrekkige en daardoor achterlijke kinderen (register Staatscourant 1899)

het verlenen van zorg aan achterlijke kinderen die zich niet kunnen uitdrukken

het vormen van een fonds om daarmee het schoolgaan van kinderen naar een bestaande instelling te financieren en vanaf 1900 de instandhouding van een eigen school mogelijk te maken

In 1900 werd een eigen 'school voor achterlijke kinderen' geopend in Amsterdam. De opnamecapaciteit was dat jaar 65 kinderen, terwijl voor 238 leerlingen een plaats gezocht werd.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 829.

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 2e jrg. (1901) 24.

Register van de Staatscourant van 1894 en 1899.

ad activiteit:

De eerste jaren stuurde de vereniging kinderen naar de bestaande instelling van 'J.L. Kingma, Heerengracht 442, aan wien zij voor elk kind per jaar f. 40 schoolgeld betaalt.' (Blankenberg)

Vanaf 1900 gaan de geselecteerde kinderen naar de eigen school voor achterlijke kinderen.

inkomsten:

f. 5000 gemeentesubsidie.

'De eigen ontvangsten beliepen slechts f. 1343,12½ en bleven zelfs f. 219,45 beneden de uitgaven, die toch zeer zuinig berekend zijn. Wel heeft zij een kapitaal om eventueele tekorten te dekken, maar dit is slechts f. 3675 groot, waarvan thans deze f. 219,45 zijn afgeschreven, zoodat het per resto niet grooter is dan f. 3455,55. (...) Met grote bezorgdheid vermeld het Verslag dan ook, dat de begrooting der school voor 1901 een tekort doet voorzien van f. 2300.' (Tijdschrift)

Over de gemeentelijke subsidie wordt in de inleiding van de inventaris van het archief van de Secretarie; afdeling Armwezen en Onderwijs, sinds 1863 Afdeling Onderwijs te Amsterdam (Stadsarchief Amsterdam toegangsnr. 5191) vermeld: 'De gemeentelijke overheid heeft voor de eerste maal subsidie gegeven aan het buitengewoon onderwijs in 1899. De ‘Vereeniging voor spraakgebrekkige en achterlijke kinderen’ ontving toen een financiële bijdrage, waarmee zij in staat werd gesteld scholen voor buitengewoon onderwijs aan deze kinderen op te richten. In 1923 (laatste vermelding) werden de zes scholen van deze vereniging overgenomen. Ook werd toen een verordening tot regeling van het openbaar buitengewoon onderwijs vestgesteld.'

De rubriek 'Berichten Binnenland' in: Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde tevens orgaan der Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst 30e jrg. (1894) II vermeldt op pagina 190 de volgende categorieën patienten waarin de directeur blijkens het jaarverslag zijn patiënten verdeelde: 'achterlijken door spraakgebrek, hoorend-stommen, zwakhoofdigen, organisch achterlijken en stamelaars.'

ad publicaties van de vereniging:

te raadplegen in de bibliotheek van de UVA.