Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

de te Amsterdam wonende blinden zonder onderscheid van kunne of geloofsbelijdenis, die niet in eene der reeds bestaande inrichtingen kunnen worden opgenomen, in hare inrichting op te nemen, tot wering van bedelarij, en ter voorziening in hunne stoffelijke en zedelijke belangen (Goossens)

Het instandhouden van een inrichting waar 'mannen (...) onder meer het maken van borstels, matten en manden [leerden], de vrouwen (...) onderricht [kregen] in het breien. De eersten verdienden hiermee een rijksdaalder; de vrouwen ontvingen een lager loon, namelijk f 1,25. (inleiding inv. over de vroege periode)

Het oprichten en instandhouden van de in de doelstelling omschreven inrichting, waar 'meer dan 150 personen zonder onderscheid van godsdienstige gezindte, zoowel mannen als vrouwen, in ruime gezellige lokalen van 's morgens 9 uur tot 's namiddags 4½ gelegenheid [vonden] zich nuttig bezig te houden met handenarbeid als: het maken van matten, manden, rietvlechten en stoelematten, terwijl de vrouwen allerlei breiwerk vervaardigen'. (Tijdschrift)

D. Bakker Jz.

Het eerste bestuur werd gevormd door de heren D. Bakker Jz., H.J. Dibbetz en D. de Vries. (inventaris)

'In het bestuur van de Vereniging hadden, geheel volgens de charitatieve traditie van de 19de eeuw, de notabelen van de stad zitting; in de geschiedenis van de Vereniging komen we de namen tegen van leden van o.a. de families Van Eeghen, Boissevain, Van Marle, Van Heemskerk, Van Heemstra en Sillem'. (inventaris)

Bakker startte de inrichting in een huurwoning in de Pieter Jacobstraat; in 1868 verhuisde de inrichting naar de Warmoesstraat; in 1873, nadat de verenigingsvorm was aangenomen, verhuisde men naar de Prinsengracht, en in 1877 naar 'De Koning van Polen' op de Herengracht. (....) in dit jubileumjaar [1890] waren er op de Herengracht 143 personen werkzaam, waardoor ook deze behuizing te klein werd. (....) In 1891 maakte een legaat van ds. A. Dekkers uit Apeldoorn het mogelijk een pand met omringende grond op de Plantage Middenlaan te kopen. Het pand zelf werd gesloopt, en een nieuw huis werd gebouwd, waarin ruimte kwam voor een magazijn, een woning voor de directeur, en een vergaderkamer.' (inventaris)

21-06-1871

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 852.

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 2e jrg. (1901) 35.

Gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief.

ad Koninklijk Besluit:

behalve aan Goossens ook ontleend aan het register van de Staatscourant van 1899

ad begindatum:

In 1865 werd de inrichting gestart en het eerste bestuur gevormd; in 1871 werd de verenigingsvorm aangenomen.

ad laatste vermelding:

Deze is ontleend aan de inleiding van de inventaris van het verenigingsarchief: 'In 1997 werd het archief van de Vereniging tot Werkverschaffing aan Hulpbehoevende Blinden geschonken aan de Gemeentelijke Archiefdienst van Amsterdam'. Waarschijnlijk bestaat de vereniging nog steeds.

ad levensbeschouwing:

De inrichting was toegankelijk was voor blinden van alle gezindten, maar droeg zelf een sterk christelijk karakter.

ad inkomsten en uitgaven:

'De kosten, die gemaakt werden voor huishuur, lonen en materiaal voor de producten, werden betaald met de inkomsten uit giften, collectes en andere vrijwillige bijdragen.' (inleiding inv.)

ad publicaties van de vereniging:

Smallegange's publicatie bevind zich in het archief van de vereniging.