Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

het in leven roepen en instandhouden van Protestantsch-Christelijke ziekenverpleging door Diaconessen, zoowel in de woningen van hen, voor wie hare hulp wordt ingeroepen, als in een daartoe ingericht Diaconessenhuis (Goossens)

Verpleging van zieken thuis in de wijken en in het eigen ziekenhuis mogelijk maken, evenals de wijkverpleging door een Arnhemse diacones in Apeldoorn, Eerbeek en Wilp. (Blankenberg)

de diakonessenhuizen te Utrecht en Amsterdam, m.n. bij de opleiding van verpleegsters.

Vereeniging tot verzorging van gebrekkige en mismaakte kinderen in Nederland, opgericht in 1899 en gevestigd te Arnhem.

de Wijkvereeniging "Klarendal", opgericht in en gevestigd te Arnhem. Een der diaconessen werd door deze vereniging als wijkdiacones aangesteld.

Kaiserwerther Bund, sinds 1894. Hierdoor was de vereniging verbonden met de meer dan 70 in Europa, Amerika en het Midden-Oosten gevestigde Diakonessenhuizen, inclusief de bij deze organisatie aangesloten diakonessenhuizen in Nederland.

Vanaf 1886 organiseerde de Kaiserwerther Bund een drie-jaarlijkse 'General Conferenz'. Een nationale conferentie van diakonessenhuizen vond hier te lande vanaf 1886 jaarlijks plaats.

Het door de kerkeraad aangewezen oprichtingscomité bestond uit de heren: Ds. K.F. Creutzberg, J.H.L. Roozemeijer, secretaris, A.J.D.C. Balck, J.W. Swaan, G.B. Berends, M.A. Franssen en E. van de Wall, thesaurier (Bouwsteenen 1883).

van de inrichting:

Dr. W. Renssen, othopedisch chirurg en predikant-directeur D. Disselhoff;

besturend zuster: Johanna von Ness.

H.J. Hak, Het Nederlands Hervormd Diakonessenhuis te Arnhem 1884-1959) (Arnhem 1959).

E. Pelzers, 'Arnhemse moeder van de kinderrevalidatie' in De Gelderlander, 30 oktober 2008.

ad activiteit:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 721, 722 en 731.

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 1e jrg. (1900) 118 en 2e jrg. (1901) 86.

Gegevens uit de rubriek Binnenland van redacteur L. Heldring in: Bouwsteenen Tijdschrift voor inwendige zending 2e jrg. (1883) 99-102.

Mededeling over de activiteiten in 1898-1899 in het bovengenoemde Tijdschrift voor Armenzorg: 'Gratis werden verpleegd 124 patiënten in 3679 verpleegdagen en 146 tegen verminderden prijs in 10556 verpleegdagen, 1562 ambulante patiënten kregen 6054 maal gratis hulp.

Buiten het huis werd in 289 gezinnen hulp verleend met 1687 dag- en nachtverplegingen, 106 gezinnen daarvan gaven liefdegaven voor het Huis.

Buiten het gesticht had er wijkverpleging plaats in Klarendal met 204 gezinnen, 3390 enkel hulpbetoon, 1638 bezoeken, 238 baden. Op het Roermondsplein werd in 144 gezinnen 2725 maal hulp verleend. Bovendien werd te Rheden, Velp, Apeldoorn, Brummen, Doetinchem hulp verleend in tal van gezinnen waar behoefte en ziekte voorkwamen; te Velp bijvoorbeeld werd de ziekenzorg op uitgebreide schaal georganiseerd.'

Dergelijke gegevens worden vermeld over het jaarverslag 1899-1900 in de 2e jaargang van het Tijdschrift op p. 86. Ook verpleging te Wilp wordt hierin vermeld en die te Apeldoorn (Kinderziekenhuis 'Villa Mary').

Arnhemse diakonessenhuis heeft een sterk kerkelijk karakter; het ambt wordt echt ingezegend. Er zijn nauwe banden met Kaiserswerth.

Moeder Johanna von Ness begon in 1884 alleen. In 1887 waren er al 16 diaconessen en 3 proefzusters. Toen zij in 1902 afscheid nam, waren er zestig diaconessen in het Huis.

ad laatste vermelding:

ontleend aan het gedenkboek van Rijnbeek en Van Valderen-Jansen.