Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

parochie van Sint Servaas te Maastricht

'Artikel 2. der Algemeene bepalingen luidt:

Geen liefdewerk moet geacht worden vreemd te zijn aan de Vereeniging, ofschoon zij meer bepaaldelijk ten doel heeft het bezoeken van arme gezinnen. De leden der Vereeniging maken zich dus de gelegenheid ten nutte, om vertroostingen te bieden aan de zieken en gevangenen, om onderwijs te bezorgen aan arme, verlatene of gevangene kinderen en godsdienstige hulp te verschaffen aan hen, wien het daaraan in doodsgevaar ontbreekt.'

1. De belangrijkste taak van de leden was het huisbezoek der armen. In aanmerking komende gezinnen werden wekelijks bezocht door twee 'broeders', steeds dezelfde per gezin zodat een vertrouwensband kon ontstaan. Materiële nood werd gelenigd door het geven van geld of hulp in natura, tegelijkertijd werd getracht door vermaningen en het beschikbaar stellen van stichtelijke lectuur de ontvangers op 'het rechte pad' te brengen of houden.

Op de wekelijkse vergadering brachten alle leden van de betreffende conferentie hun bevindingen en aanvragen ter tafel. Dit ging volgens het reglement als volgt: na het openingsgebed dat telkens door een ander lid moest worden uitgesproken 'geeft de penningmeester het bedrag der kas op en van de bij de laatste zitting gehouden inzameling, opdat ieder zijne aanvrage om ondersteuning kunne regelen naar de hulpmiddelen der conferentie [art. 19 van het reglement].

art. 20. Men deelt vervolgens de bons voor ondersteuning in natura uit. Elk lid wordt op zijn beurt door de president opgeroepen en zegt luide hoeveel hij vraagt en voor hoeveel gezinnen. Wanneer hij daartoe uitgenodigd wordt, geeft hij inlichtingen omtrent deze gezinnen.

art. 20. De onderstand moet stiptelijk bij de armen gebracht worden in het tijdsverloop van de eene zitting tot de andere. Het tijdstip (...) wordt aan de voorzichtigheid van ieder lid overgelaten. (...)

art. 25. Bij het einde der zitting en voor het gebed doet de penningmeester de inzameling, waartoe elk lid door eene aan zijne middelen geëvenredigde, maar altijd geheime, gift bijdraagt.'

Blijkens de dossieromschrijvingen organiseerde deze onafhankelijke Vincentiusvereniging bovendien een tentoonstelling en loterij ten behoeven van de armen, en verzorgde zij kosteloos onderwijs aan arme kinderen.

de Conferentie Maastricht, die in 1868 ontstond uit het samengaan van alle Maastrichtse Vincentianen, d.w.z. van de leden van de tot dan onder de Bijzondere Raad ressorterende conferenties van Sint Matthias, van Onze Lieve Vrouw en van Sint Martinus, met de tot 1868 'dissidente' Vincentiusvereniging onder bescherming van Sint Servaas. De Bijzondere Raad (1) hief zichzelf hierbij op. Pas in 1890 zou deze op aandringen van de hoofdraad in Den Haag opnieuw hersteld worden.

Mgr. van Baer, deken van de parochie van Sint Servaas.

ad doelstelling en activiteit:

Vergnes C.ss.R., R.P., Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo en hare werkzaamheden in Nederland (Den Haag 1930) 57 en 58.

Handboek der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo (Den Haag 1847 2e dr.) 3, 13-21.

De overige gegevens zijn ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief.

kerkelijke goedkeuring:

Het reglement werd op 21 november 1850 goedgekeurd door mgr. Paredis, administrateur van het apostolisch vicariaat Limburg, nadat Pius X diverse leden aflaten had verleend.

ad relaties:

Deze Vincentiusvereniging had zich niet bij de hoofdraad aangesloten en was daarmee - én door haar sterk klerikale karakter - een buitenbeentje.