Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Centrale Vereniging voor de Joodse Geestelijke Gezondheidszorg (JGG) (sinds 1957)

het verplegen van behoeftige joodse krankzinnigen in een eigen gesticht

het oprichten en instandhouden van een gesticht voor de verpleging van krankzinnigen van joodse afkomst in Nederland

Een commissie 'tot voorbereiding van de stichting' werd opgericht in 1888 onder voorzitterschap van A.C. Wertheim, met E.L. Jacobson Lzn. als penningmeester, M.L. van Ameringen als secretaris, prof. dr. Rosenstein, mr. D. Polak Daniels, Alexander Daniels, B.E. Eitje en Eduard Voorzanger.

Zij slaagde daar niet in. 'Het bleek niet mogelijk om de nodige fondsen voor de nieuwe inrichting [oprichtingskosten: f. 450.000 gulden en exploitatiekosten: f. 103.650 per jaar] bij elkaar te krijgen en de commissie werd in 1892 ontbonden.'

In 1897 werd de commissie weer in het leven geroepen. Met behulp van provinciale subsidies lukte het op 1 maart 1898 de Vereenigig "Het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht in Nederland" officieel op te richten. (Fuks en inventaris)

eerste bestuur:

'Prof. dr. B.J. Stokvis werd voorzitter, dr. S. van Os vice-voorzitter, mr. Ed. Lankhout secretaris en D. Lutomirski penningmeester. De overige leden van het hoofdbestuur waren dr. A. Couvée, dr. M.A. Mendes en B.G. van Perlstein.'

'Op de eerste algemene ledenvergadering op 29 april 1900 werd het, tot nu toe uit Amsterdammers bestaande, bestuur uitgebreid met mr. G. Polak Daniels (Rotterdam), dr. L. van Lier (Dordrecht), mr. M. de Pinto (Den Haag), prof. mr. M.D. Simons (Utrecht) en E.A. van de Waal ('s-Hertogenbosch).'

Eind 1907 werd de eerste steen gelegd van het "Het Apeldoornsche Bosch", waarvan de totale kosten f. 500.000 bedroegen. In mei 1909 werd het in gebruik genomen met 300 patiënten.

ad doelstelling, activiteit en eigen gebouw:

I. Lipschitts, Tsedaka. Een halve eeuw Joods Maatschappelijk Werk in Nederland (Zutphen 1997) 23-26.

ad oprichtingsdatum, oprichters en bestuursleden:

Renate G. Fuks-Mansfeld en Armand Sunier, Geschiedenis van de Joodse Geestelijke Gezondheidszorg in Nederland (Assen 1997) 21-25.

gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief.

ad einddatum:

geen, de vereniging bestaat nog. Gedurende korte tijd tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Vereeniging CIK een afdeling van de JVvVV (Joodsche Vereeniging voor Verpleging en Verzorging). Daarna werden de verenigingsactiviteiten hervat, sinds 1957 onder de naam Centrale Vereniging voor de Joodse Geestelijke Gezondheidszorg (JGG).

leden:

'Eind 1900 telde de vereniging in totaal 49 leden, die f. 10 per jaar betaalden of een bedrag van f. 250 ineens hadden betaald en 43 donateurs.' (Fuks)