Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

hulpbehoevende joden binnen de gemeente Groningen renteloos voorschotten te verschaffen (Goossens)

U.G. Schilthuis voegt aan 'hulpbehoevende joden' toe: 'bepaaldelijk den ambachtsman en kleinen koopman'.

Het verlenen van renteloze voorschotten om de uitoefening van een ambacht mogelijk te maken door scholing of de aanschaf van de benodigde gereedschappen.

'Niemand kan meer dan f 300,- voorschot krijgen. Men moet desgevorderd aanwijzen dat het doel der aanvrage is overeenkomstig het genoemde doel der vereeniging. Het bestuur beslist op de aanvragen, zonder aan iemand rekenschap schuldig te zijn, eens per maand. Als het voorschot f. 30 of meer bedraagt, moet de leener ten genoege van het bestuur één of meer borgen stellen, die zich schriftelijk verbinden en afstand moeten doen van exceptiën en voorrechten bij de wet toegestaan (bepaaldelijk van uitwinning en schuldsplitsing).' (Blankenberg)

de Algemeene Vereeniging tegen het pauperisme van de arbeidende klasse der mingegoeden stand, opgericht in 1851 en gevestigd te Groningen.

J.H. van Zanten, Armenzorg in Nederland deel V, gemeente Groningen (Amsterdam 1897) 277-281. (bewerkt door J.H. van Z. in opdracht der Vereeniging voor de Staatshuishoudkunde en de Statistiek)

U.G. Schilthuis jr., Vereenigingen tot Weldadigheid en inrigtingen ter bevordering van volksopvoeding en algemeen welzijn, bijzonder voor den minvermogenden stand, den 1 September te Groningen bestaande, behalve de gewone diakoniën en armbesturen (Groningen 1850), 14-15.

ad Koninklijk Besluit:

behalve aan Goossens ook ontleend aan het register van de Staatscourant van 1898.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 509.

ad laatste vermelding:

De vereniging komt voor in het overzicht van in 1956 nog bestaande instellingen voor maatschappelijk werk (voorheen 'van weldadigheid') in Nederland, samengesteld door J. Everts/A. Treurniet in 1956. De hierin vermelde instellingen zijn tezamen met die uit de bovenvermelde Gids van Blankenberg c.s. uit 1899 door T. Kappelhof en V. Kingma verwerkt in de database: Locale Instellingen, onderdeel van het digitale onderzoeksgids 'Sociale Zekerheid'. De database is te raadplegen op de website van het Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis:

www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/Socialezekerheid/lokale_instellingen

ad leden:

'Leden der vereeniging zijn zij die jaarlijks minstens f. 1 contributie betalen'. Van Zanten geeft tabellen over omzet, lasten en baten en de verhouding tussen eigen en opgenomen kapitaal over de jaren 1882-1894.

ad 'publicaties van de vereniging':

Ondergenoemde wetten maken deel uit van het bestand Rules and regulations of Dutch Jewish Communities and Associations  (date 1726-1943) van de 'Bibliotheca Rosenthaliana', een van de bijzondere collecties van de UVA.

ad levensbeschouwing:

Portugees joods; de vereniging staat namelijk in genoemd bestand Rules and Regulations enz. vermeld onder het hoofdje: 'Statuten en Reglementen van de Portugees - Israëlitische Verenigingen'.

ad activiteit:

Het bestuur mag ook bij lagere bedragen [voorschotten] borgtocht vorderen. Aan hen, die volgens de wet niet bevoegd zijn verbintenissen aan te gaan, mag geen voorschot worden gegeven, behalve aan minderjarigen, die van 2 goede borgen zijn voorzien. Een nieuw voorschot wordt niet verleend, zoolang een vorig niet afgelost is, tenzij de verzoeker bewijst dat er voldoende oorzaak toe bestaat. De aflossing geschiedt meest met 5, soms met 2 1/2 pCt. per week. Bij vertraagde afbetaling is 5 pCt. boete verschuldigd; is men 4 weken achterstallig, dan wordt den borgen kennis gegeven en kan 14 dagen daarna van hen of een hunner het verschuldigde worden gevorderd. (Blankenberg)