Vereeniging van de H. Elisabeth tot bezoek aan arme zieken te Rotterdam
| Naam | Vereeniging van de H. Elisabeth tot bezoek aan arme zieken te Rotterdam |
| Plaats | Rotterdam |
| Provincie | Zuid-Holland |
| Begindatum | 4 april 1853 (oprichting) |
| Einddatum | 24 november 1974 (opheffing) |
| Levensbeschouwing | rooms-katholiek |
| Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
|
Rooms-Katholieken (plaatselijk), Kraamvrouwen, Zieken |
| Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
|
Vrouwen |
| Werkingsgebied | Lokaal |
| Doelstelling | 'bezoek en ondersteuning van arme zieken van den R. Katholieken godsdienst' (Falkenburg) ondersteuning van behoeftige R.K. zieken en kraamvrouwen (Blankenberg 742 en 792)
|
| Activiteit | Zelden doorlopende, dus in hoofdzaak tijdelijke ondersteuning, altijd in natura te verschaffen na steeds weer plaatsvindend huisbezoek door twee dames 'werkende leden'. Voor de hulp in hun nood en het verstrekken van levensbehoeften exploiteerde de vereniging een magazijn en een kokerij. Vanaf 1 januari 1895 breidde zij haar werkterrein uit tot behoeftige kraamvrouwen: 'Ondersteund worden R.K. kraamvrouwen, die hunne kerkelijke plichten plegen na te komen; ook bij gemengde huwelijken wordt steun verleend. Om te worden geholpen moet de kraamvrouw van het derde kind bevallen zijn. Verstrekt wordt een pak kindergoed, hemd en laken voor de kraamvrouw en drie weken versterkende middelen. (In bijzondere gevallen kan deze termijn verlengd worden.)' (Blankenberg, 792) Om voor bedeling in aanmerking te komen behoefde men 'schriftelijke aanbeveling van een der geestelijken der Parochie waartoe de zieke behoort'. (Lieburg) |
| Werkt samen met | de Vincentiusvereniging van Rotterdam |
| Oprichters | Mevrouw Van Fisenne-van der Kun. Achttien dames ondertekenden de stichtingsakte. |
| Bestuursleden | Mevr. de wed. J. van der Vijver-Brugger-Maas, presidente in 1894, 1899 en 1903; mevr. J. Boudier-Zimmerman, vice-presidente in 1894, mevr. de wed. Bellini-Faes in 1899 en mevr. A. Gilissen-Van de Valk in 1903; mevr. C. Langelaan-Schimmel, 2e vice-presidente in 1894 en 1899 en mej. A. Snickers, 2e vice-presidente in 1903; mej. E. Bahlmann, penningmeesteresse in 1894, 1899 en 1903; mevr. A. van der Lugt-Reuser, penningmeesteresse in 1894, 1899 en 1903, in 1899 tevens secretaresse; mej. C.G.M. Bax, secretaresse in 1894 en mevr. A. van Zon-Groos in 1903. |
| Verantwoording gegevens | Ph. Falkenburg, Armenzorg in Nederland II: Gemeente Rotterdam (Amsterdam 1895) 153-154 (in opdracht der Vereeniging voor de staathuishoudkunde en de statistiek bewerkt door Ph.F.). J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 742 en 792. Gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief. M.J. van Lieburg, Coolsingelziekenhuis te Rotterdam (1839-1900) (Amsterdam 1986) 60. ad richtgroep: M.J. van Lieburg, Het St. Laurensinstituut 1651-1857-2007. De geschiedenis van de katholieke charitas te Rotterdam (Rotterdam 2007) 70. ad oprichters en bestuursleden: Pius-Almanak voor het jaar des Heeren 1894 (Alkmaar 1894) 623-624. Pius-Almanak. Jaarboekje voor de Katholieken van Nederland voor het jaar des Heeren 1899-1900 (Alkmaar 1899) 448. Onze Pius-Almanak voor het jaar des Heeren 1903 (Alkmaar 1903) 826. ad oprichtings- en opheffingsdatum: ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief. |
| Opmerkingen | ad einddatum: '(...) op 24 november 1974 werd de vereniging officieel opgeheven 'wegens vergrijzing en gebrek aan emplooi'. (inventaris) ad richtgroep: kraamvrouwen vielen hier pas vanaf 1895 onder (Van Lieburg) ad relatie: De verbondenheid met de Vincentiusvereniging kwam hierin tot uitdrukking, dat voorlopig het reglement van deze vereniging zou worden gevolgd voor wat betreft de orde der bijeenkomsten en de verkiezing van leden. Tevens vergaderde men in het gebouw van de Vincentiusvereniging. ad leden: In het oudste reglement wordt het onderscheid van werkende en contribuerende leden gemaakt. Leden waren zij die daadwerkelijk zieken bezochten. Ondanks het besluit het aantal werkende leden te bevriezen, nam dit langzaam toe tot 40 in 1890 en 65 in 1929. Contribuanten werden honoraire leden genoemd. Aan het aantal van deze laatsten was uiteraard geen grens gesteld; in de aanvang waren er ruim 200, in 1929: 542. inkomsten: De inkomsten kwamen uit collecten tijdens de wekelijkse bijeenkomsten van de leden, contributies van donateurs, schenkingen, legaten, liefdadigheidspreken, verlotingen en collecten langs de huizen. Deze laatsten alleen bij pest- of cholera-epidemieën en watersnoden. financiën: Tabellen bij Falkenburg m.b.t. aantallen vepleegde zieken, uitgaven en inkomsten. |
Archief
Het archief van de Vereeniging van de H. Elisabeth tot bezoek aan arme zieken te Rotterdam 1854-1977 wordt onder toegangsnummer 205 bewaard in het Gemeentearchief Rotterdam (inventaris; 3,12 m.)
Bovendien bevinden zich archiefstukken m.b.t. de St. Elisabeths-vereeniging te Rotterdam over de periode 1854-1939 in het archief van het Bisdom Rotterdam dat onder nr. 3.18.01.01 wordt bewaard in het Nationaal Archief.
| Naam archiefbewaarplaats | Gemeentearchief Rotterdam |
| Naam collectie | Vereniging H. Elisabeth tot het bezoeken van arme zieken (Rotterdam) 1854-1977 |
| Beheersnummer | 205 |
| Toegang | inventaris |
| Openbaarheid | volledige openbaarheid |
| Statuten | ja Verslag van de oprichtingsvergadering, met ondertekening van de aanwezigen, 1854, akte van oprichting, 1855. |
| Reglementen | ja Reglement, 1854, handschrift en gedrukt, 1884, gedrukt, in tweevoud. Met stukken met betrekking tot de vaststelling en wijziging daarvan, 1854-1928. |
| Ledenlijsten | ja Ledenlijst, z.d. |
| Notulen | ja Notulen van de bestuursvergaderingen; vanaf 1928 inclusief vertegenwoordigsters van de afdeling Rotterdam-Zuid, 1886-1959; Notulen van de wekelijkse, na 1947 met grotere tussenpozen gehouden werkvergaderingen der ziekenbezoeksters, 1854-1974. |
| Jaarverslagen | ja Jaarverslagen, 1855/56-1926. |
| Correspondentie | ja Ingekomen en kopieën van uitgaande stukken, circulaires en interne stukken, 1854- 1975. |
| Financiële stukken | ja Kasboeken, 1854-1932; Registers houdende maandelijkse opgave van de gelden die voor de verschillende uit te delen waren zijn uitgegeven, met opgave van de inkomsten, 1868-1932 maart; Stukken met betrekking tot een loterij ten behoeve van de vereniging, 1859, 1865; Stukken met betrekking tot nalatenschappen, 1871-1956. |
| Overige stukken | ja Registers van inschrijving van nieuwe ziekenbezoeksters, 1854-1961; Registers der zieken, waarin aangetekend werden: datum van inschrijving, naam en adres van de zieke, aard van de ziekte, parochie, datum van herstel of overlijden en de naam van de ziekenbezoekster, 1854-1972. |
Literatuur
Toon publicaties van de vereniging
Publicaties van de vereniging
Verberg publicaties van de vereniging
- Reglement der Vereeniging van de H. Elisabeth tot het bezoeken van arme zieken te Rotterdam, opgericht 4 april 1854 (Rotterdam 1884).
- Nieuwenhuis, Jan, Vereeniging van de H. Elisabeth tot het Bezoeken van Arme Zieken te Rotterdam: 1854-1929 (Rotterdam 1929).
- Vereniging van de Heilige Elisabeth tot het bezoeken van behoeftige zieken te Rotterdam: 1854 2 april 1954 (Rotterdam 1954).