Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Nederlandsche vereeniging tot Afschaffing van Alcoholische Dranken, afdeling Zierikzee (vanaf 1899; de nieuwe naam duidde op een verandering in de doelstelling van de vereniging, van matiging naar geheel-onthouding)

Deze was vervat in het op 10 juli 1851 vastgestelde  'formulier van verbintenis', dat luidde; "Wij, ondergeteekenden, verbinden ons, om van heden af geen sterken drank (behalve tot geneeskundig gebruik) te zullen drinken of aan anderen schenken, het gebruik zoowel als het misbruik op allerlei wijze te zullen tegengaan, en anderen tot eene gelijke verbintenis als deze aan te sporen. (...)"

Mensen te verenigen die zich in de strijd tegen alcoholisme tot het volgende verbonden: '(...) om van heden af geen sterken drank (behalve tot geneeskundig gebruik) te zullen drinken of aan anderen schenken, het gebruik zoowel als het misbruik op allerlei wijze te zullen tegengaan, en anderen tot eene gelijke verbindtenis als deze aan te sporen. (...)'

de landelijke vereeniging, opgericht in 1842 en gevestigd te Den Haag.

In 1875:

jhr. J.L. de Jonge, voorzitter, H. Oosterman, secretaris, J.F. Oosterman, bibliothecaris, L. Karreman en H. van der Ende. Geen vermelding van de afdeling Zierikzee in 1858 en 1880 in de Zeeuwse jaarboekjes van die jaren.

ad naam, doelstellig, activiteit en relaties:

gegevens ontleend aan het formulier van de landelijke vereniging, waaronder Maartje Janse, De Afschaffers, Publieke opinie, organisatie en politiek in Nederland 1840-1880 (Amsterdam 2007) 46-51, 129-158.

overige gegevens:

Zeeuwsch jaarboekje en Middelburgsche naamwijzer 1858, 1875 en 1880 (Middelburg 1858, 1875 en 1880).

ad leden:

'In 1858 (...) waren er 2238 vrouwelijke afschaffers, bijna 20 procent van het totale ledenbestand.' (Janse 132)

ad richtgroep:

alcoholici, ook preventief