Vereeniging "Het Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders"
| Naam | Vereeniging "Het Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders" |
| Plaats | Utrecht |
| Provincie | Utrecht |
| Begindatum | 1858 (oprichting) |
| Einddatum | 1928 (laatste vermelding) |
| Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
|
Gehandicapten |
| Werkingsgebied | Landelijk |
| Doelstelling | In 1858: instandhouding en uitbreiding van het Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders (Goossens) In 1888 werd de doelstelling met een tweede lid uitgebreid: b. het geven van onderwijs, theoretisch en praktisch in de oogheelkunde, waaraan zowel de polikliniek als de stationaire kliniek worden dienstbaar gemaakt. Tot dit onderwijs wordt elke belangstellende op nader te bepalen voorwaarden toegelaten. (Smissaert) |
| Activiteit | het oprichten en instandhouden van het 'Gasthuis (is), uitsluitend bestemd voor behoeftige en minvermogende ooglijders. De geneeskundige behandeling is kosteloos. Het tarief voor huisvesting en voeding is f. 2 per dag; op aanbeveling of voor rekening van armbesturen kunnen hulpbehoevende ooglijders tegen f. 1 per dag worden opgenomen.' (Blankenberg) Het instandhouden van een druk bezochte polikliniek. |
| Heeft als afdeling(en) | commissies in het hele land, o.a. de De Dordrechtsche en de Middelburgse commissie voor het Nederlandsch gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders te Utrecht (Adresboek van Dordrecht 1879; Zeeuws jaarboekje 1875, 1880). |
| Oprichters | F.C. Donders, arts, met zijn assistent H. Snellen. |
| Eigen gebouw (adres) | Het instituut startte in het door de gemeente tijdelijk ter beschikking gestelde Cholera-Gasthuis; daarna werd 'eene ruime woning (op het Begijnenkerkhof)' als gasthuis ingericht. Vanaf 1890 werd geprobeerd fondsen te werven voor een aan de eisen van de tijd aangepast nieuw Gasthuis. In 1892 werd een contract gesloten waarbij tegen eene vergoeding van 5000 gulden per jaar, 'van rijkswege aan het Gasthuis te voldoen, de lokaliteiten, hulpmiddelen en verder materieel voor het oogheelkundig onderwijs door het [in aanbouw zijnde nieuwe] Gasthuis zou worden geleverd. De overeenkomst trad in oktober 1893 in werking'. Het nieuwe Gasthuis lag aan het F.C. Dondersplein op nr. 49. (Smissaert) |
| Koninklijk Besluit | 23 augustus 1858 nr. 18; 30 juli 1888 nr. 23; 11 mei 1890 nr. 34 |
| Staatscourant | 08-09-1858, 07-11-1888, 18-07-1890 |
| Goossens van Eyndhove nr. (uitleg)
Het nummer waaronder de vereniging is opgenomen in: A.E.G. Goossens van Eyndhove, De vereenigingen erkend krachtens de wet van 22 april 1855 (Stbl. 32) (Den Haag 1891). Dit repertorium bevat alle verenigingen die tussen 1855 en 1890 erkenning hadden gekregen krachtens de Wet op de Vereniging van 1855. Goossens van Eyndhove stelde het repertorium samen op basis van de Staatscourant, waarin de statuten van alle erkende verenigingen gepubliceerd werden. Hij nam daaruit op: de naam van de vereniging, de plaats van vestiging, de doelstelling, de datum en het nummer van het Koninklijk Besluit en de datum van de Staatscourant waarin de statuten afgedrukt stonden.
|
2949 |
| Verantwoording gegevens | H. Smissaert, Armenzorg in Nederland, gemeente Utrecht (Amsterdam 1896) 225-244. (in opdracht van de Vereeniging voor de staatshuishoudkunde en statistiek bewerkt door H.S.) gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 855, 856. ad relaties: Zeeuws jaarboekje 1875 en 1880 (Middelburg 1875, 1880). Adresboek van Dordrecht 1879 (Dordrecht 1879). |
| Opmerkingen | ad laatste vermelding: In 1929 verandert de vereniging in: 'Stichting het Nederlandsche gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders' en is de verenigingsvorm ook formeel omgezet in die van een stichting. ad verantwoording gegevens: Smissaert geeft vele tabellen over aantallen behandelingen, consulten, verpleegden; van de laatste bovendien in hoeverre zij kosteloos of particulier verpleegd werden of op kosten van het armbestuur, diakoniën, liefdadigheidsinstellingen etc.; hoeveel mensen uit welke delen van het land verpleegd werden en de financiën van het Gasthuis. Het Tijdschrift voor armenzorg geeft in de 2e jrg. (1901) op pagina 166 een uittreksel uit het jaarverslag over 1900-1901, omtrent doelstelling, activiteit en financiën. |
Archief
Het archief van de Vereeniging "Het Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders", na 1928 Stichting het Nederlandsche gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders, na 1958 Stichting Koninklijk Nederlands gasthuis voor ooglijders, wordt onder toegangsnummer 840 bewaard in Het Utrechts Archief.
| Naam archiefbewaarplaats | Het Utrechts Archief |
| Naam collectie | Vereniging, na 1928 Stichting het Nederlandsche gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders, na 1958 stichting koninklijk nederlands gasthuis voor ooglijders 1858-1968 |
| Beheersnummer | 840 |
| Toegang | inventaris |
| Openbaarheid | beperkte openbaarheid |
| Omvang | 27 m. |
| Statuten | ja Statuten, reglementen en instructies, met wijzigingen, 1888-1961, z.j. |
| Ledenlijsten | ja Presentielijsten van algemene en bestuurs-vergaderingen, 1860-1884; Lijst van de bestuursleden over 1858-1930; Lijsten van bestuurders, stichters en contribuanten met opgave van de door hen gegeven bedragen, 1858-1890, z.j.; Lijst van regenten, bestuurders en stichters, [1860], met lijsten van wijzigingen, 1863-1883. |
| Notulen | ja Notulen van vergaderingen van het college van regenten, 1858-1968; Notulen van algemene vergaderingen, 1860-1938. |
| Jaarverslagen | ja Jaarverslagen over 1858-1968. |
| Correspondentie | ja Ingekomen stukken bij en minuten van uitgaande stukken van het college van regenten, 1857-1966. |
| Financiële stukken | ja Kasboeken, 1867-1921; Kasboek van de kapitaalrekening, 1869-1930; Manualen van uitgaven, 1876-1920; Stukken betreffende de rijkssubsidies, 1893-1966; Stukken betreffende provinciale subsidies, 1897-1957. |
| Overige stukken | ja Patiëntenregisters, 1858-1895; Verslag van de commissie tot aanbieding van een huldeblijk aan prof. dr. F.C. Donders bij zijn 25-jarig jubileum als hoogleraar, 1872; Presentielijst van het diner ter gelegenheid van de stichting van het Dondersfonds, 1888; Stukken betreffende de gebouwen, 1883-1913; Stukken betreffende legaten, 1860-1965; Tabellen voor de statistiek van het Armwezen over 1875-1941. |
Literatuur
Toon publicaties van de vereniging
Publicaties van de vereniging
Verberg publicaties van de vereniging
- Jaarlijksch verslag betrekkelijk de verpleging en 't onderwijs in het Nederlandsch Gasthuis voor Ooglijders: met wetenschappelijke bijbladen. De vestiging van het Nederlandsch Gasthuis voor Behoeftige en Minvermogende Ooglijders te Utrecht, 1858-1859 Het tienjarig bestaan van het Nederlandsch Gasthuis voor Ooglijders 1860-1883 (Utrecht 1858 -).
- Het vijfentwintigjarig bestaan van het Nederlandsch Gasthuis voor Ooglijders.
- Het Nederlandsch Gasthuis voor Behoeftige en Minvermogende Ooglijders gevestigd te Utrecht: ... jaarlijksch verslag over het jaar ... (Utrecht 1859-1957).
- Driekwart eeuw Nederlandsch Gasthuis voor Behoeftige en Minvermogende Ooglijders te Utrecht, 1858-1933: gedenkschrift ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het Gasthuis (Utrecht z.j.).