Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Vereeniging tot steun van verwaarloosden en gevallenen, afdeling Groningen (vanaf april 1901)

hulp te verleenen aan:

1. kinderen wier opvoeding dreigt verwaarloosd te worden of reeds verwaarloosd wordt

2. oudere meisjes, die strengere leiding behoeven dan zij van hare ouders of voogden ontvangen

3. ongehuwde moeders; 4. ontuchtige vrouwen, die haar leven wenschen te verbeteren

De pupillen werden 'meestal eerst in Doorgangshuizen der Vereeniging' geplaatst, 'daarna in gezinnen'.

'Zij tracht het doel te bereiken door de bedoelde personen in voor haar geschikte gezinnen ter verpleging of, voorzoover het oudere meisjes betreft, als dienstboden te doen opnemen, of de laatstgenoemden op andere wijze behulpzaam te zijn in het vinden van een maatschappelijke werkkring.' (Van der Zijl)

Het uitvoerend Comité te Amsterdam en de plaatselijke comités gaan op zoek naar 'gevallen, waarin de hulp der vereeniging wordt nodig gevonden'. Vervolgens trachten zij 'corporaties of particulieren, die tot de te verplegen personen in eenige betrekking staan te bewegen de daarvoor benoodigde bijdragen beschikbaar te stellen. (...) Jongens worden in Mettray uitbesteed'. (Blankenberg 696)

voor 1901 comité van, daarna afdeling van de Vereeniging tot steun van verwaarloosden en gevallenen, opgericht in 1886 en gevestigd te Amsterdam.

ad eerste vermelding, doelstelling, activiteit, relatie en plaats:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 696, 708.

ad activiteit:

J. van der Zijl (red.), Gids voor vereenigingen en instellingen op het gebied der kinderverzorging (Den Haag 1912) 33. Uitgave van het Bureau van den Bond ter Behartiging van de belangen van het Kind, no. 1.

ad activiteit en financiën:

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 2e jrg. (1901) 140, 141 en 187, 188.

gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief

ad laatste vermelding:

ontleend aan de 'Lijst van Instellingen van Weldadigheid te Groningen, die aan den Armenraad voor den nieuwen termijn van 4 jaren deelnemen.' (Nationaal Archief, archief ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Volksgezondheid en Armwezen 1910-1918, inv. nr. 88)

opmerking over de doelstelling:

J.T.H.C. van Ebbenhorst Tengbergen en J. Alblas, Liefdadige en andere nuttige instellingen te Utrecht. Bijdrage tot de geschiedenis der weldadigheid (Utrecht 1895) 85, 86.

ad doelstelling:

aanvankelijk werden kennelijk alleen meisjes die dréigden 'te vallen' opgenomen, pas later ook de 'gevallenen' zelf. (Van Ebbenhorst)

ad levensbeschouwing:

vrijzinnig protestants

ad activiteit en financiën:

'Uit het financieel overzicht [over 1900] blijkt, dat de ontvangsten bedroegen aan contributies f. 3703,03, aan giften f. 12561,50, aan ontvangen verpleeggelden f. 4735,21, aan renten f. 1285,88½, aan een voordeelig saldo uit een legaat f. 583,22½, terwijl er van voorig dienstjaar f. 27914,47 nog in kas was, zoodat de ontvangsten f. 50783,32 beliepen.

De uitgaven bedroegen: voor de huishouding in Veldzicht [staatjes bijgevoegd] f. 4194,13, dito in Boschzicht f.4139,21½, voor de betaalde verpleeggelden f 1198,13, salarissen en onkosten f. 1763,44, pensioen-reserve-rekening f. 173, 91, koersverlies op effecten f. 121,63, zoodat er een saldo bleef van f. 39192,86½. (Dompierre de Chaufepié e.a, 2e jrg. (1901) 140, 141 en 187, 188.