Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'om aan Israëlitische en andere personen een warm middagmaal te verschaffen' (Van Creveld)

'Erwtensoep en rijstesoep werden verstrekt aan de vaste bedeelden, aan kinderen van de armescholen en aan personen die zich aan het lokaal aanmeldden. Het aantal uit te reiken porties hing af van de gezinsgrootte.' (Van Creveld)

De bron van Van Creveld is Falkenburg, die zich op zijn beurt baseert op Pimentel's  artikel 'De Weldadigheidsinstellingen onder de Israëlieten te 's-Gravenhage' in het Haagsch Jaarboekje 1891.

'Uitdeelingen geschieden vooreerst aan behoeftige Israëlieten, in de tweede plaats aan behoeftigen van andere gezindten. Warme spijs wordt verstrekt in de maanden December, Januari en Februari soms ook in Maart. Voorzoover de uitdeelingen aan behoeftige Israëlieten plaats hebben wordt een onderzoek naar de grootte van het gezin ingesteld; wanneer het armen van andere gezindten geldt wordt een uitgebreider onderzoek bij de bevoegde armverzorgers ingesteld, De soep wordt aan de behoeftigen van uit een bepaald lokaal meegegeven terwijl ook in het lokaal zelf gelegenheid tot gebruik bestaat (voeding van Israëlietische schoolkinderen heeft ook plaats.) (Blankenberg)

'een aantal Haagse "balbattiem" (heren van het huis)'

Het bestuur in 1891:

'L. Simons, president, mr. M. Polak Daniels, vice-pres, mr. J. van Praag, secretaris, D. Sarluis, penningmeester, Aug. Belinfante, M.L. Prins, A. Bloch, J.A. Senator, Th. D. Hanau, Moses Henriquez Pimentel, mr. I.M. Hijmans, C. Stibbe, Aug. Belinfante jr. en A. Denekamp.' (Pimentel)

Het lokaal van de vereniging, waar tevoren de soepkaarten aangevraagd konden worden, was 'aan de Voldersgracht, Wijk R, nr. 325'; de soepinrichting zelf was gevestigd in de Bierstraat te Den Haag. (Van Creveld)

Ph. Falkenburg, Armenzorg in Nederland 3e deel: Gemeente 's-Gravenhage (Amsterdam 1897) 269-27.1 (In opdracht der Vereeniging voor de staatshuishoudkunde en de statistiek bewerkt door Ph.F.)

I.B. van Creveld, Kille-zorg. Drie eeuwen sociale geschiedenis van joods Den Haag (Den Haag 1997) 74-75.

Moses Henriquez Pimentel, 'De Weldadigheidsinstellingen onder de Israëlieten te 's-Gravenhage', in Haagsch Jaarboekje 1891, 64.

ad activiteit en laatste vermelding:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 478-9.

ad begindatum:

in de winter van 1854-1855.

ad richtgroep:

het ging zowel om Nederlands- als Portugees-Israëlieten, terwijl ook niet-joden bedeeld werden als er soep over was.

ad activiteit:

Van Creveld vermeldt dat in 1858 'aan 210 gezinshoofden 9785 porties warm eten uitgedeeld' werd.

Falkenburgs tabel van de 'vaste bedeelden' laat van de zes winters die vanaf 1889 tot lente 1895 verliepen de volgende aantallen zien: joodse gezinnen achtereenvolgens: 63, 70, 67, 69, 71 en 56; niet-joodse gezinnen: 38, 33, 36, 40, 51 en 44.

inkomsten:

'De middelen worden gevonden uit:

a. vaste jaarlijksche contributie of andere vrijwillige bijdragen;

b. huur-opbrengst van een gedeelte van den eigendom waarin de instelling gevestigd is;

c. Eene jaarlijksche collecte of inschrijving.' (Pimentel)