Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

het weren van het gebruik van sterken drank bij r.k. meisjes en vrouwen; spoedig ook:

nooit alcohol schenken aan kinderen en nooit gasten dwingen alcohol te drinken.

Thuis een zo prettige sfeer scheppen dat de gezinsleden geen behoefte voelen naar de kroeg te gaan; het niet schenken van alcohol aan kinderen; het afschaffen van de gewoonten borrels te schenken aan 'bakers en werksters of meiden na de schoonmaak', of aan de 'werkman op karwei'. De bedelaar aan de deur geen (drink)geld geven maar 'een kop koffie, een sigaar of een vrucht'. (Brom, 178)

de Diocesane Bond van R.K. Drankbestrijdersvereenigingen van het bisdom Utrecht, opgericht in 1896 en gevestigd te Utrecht.

leden van het eerste bestuur: Mevr. v.d. Meulen-Swildens, presidente, en kapelaan L. de Roever, directeur.

J. Schaafsma in zijn de inleiding op de inventaris der archieven van de Drankbestrijdersorganisaties in de Gemeente Leeuwarden, (hoofdstuk XX, de archieven van de Kruisverbonden in het Aartsbisdom Utrecht) 65.

Onze Pius-Almanak voor het jaar des Heeren 1903 (Alkmaar 1903) 320.

G. Brom, De nieuwe kruistocht. Drankweergeschiedenis van Rooms Nederland 1895-1907 (Helmond 1909) 50, 92, 177-186.

ad richtgroep:

alcoholisten, vooral ook preventief

ad leden:

de Maria-Vereenigingen stonden open voor vrouwen en meisjes vanaf 15 of 16 jaar

De damesleden van zowel de Maria- als de Anna-Vereenigingen kwamen als regel uit de 'betere kringen'.

in 1896 waren er 7 Maria-Vereenigingen met 357 leden; in 1899 waren er 14 met 1449 leden. 

ad bestuursleden: het aanvankelijk voorzitter/directeurschap van de pastoor van de betreffende parochie werd volgens Brom spoedig omgezet in een adviseurschap (p. 50). De geestelijke bleeft wel directeur genoemd worden, maar had een vrouwelijke president naast zich.

Brom schrijft op pp. 177-178 van zijn Kruistocht: 'De Mariavereniging werd lang beschouwd als een franje van het Kruisverbond, heel aardig, maar niet nodig. (...) kletskransjes braaf, vergaderen slechts - ons geslacht denkt er gelukkig anders over; alleen duurt zo'n omkeer jaren.