Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'De vereeniging De Zeeuwsche Dorcas werd in 1834 opgericht met het doel 'om aan minvermogende vrouwen en kinderen kleedingstukken of werk te verschaffen' (Coronel)

Dames die de wijk bezoeken, verschaffen desgevraagd kleding aan behoeftige vrouwen, die door de dames-verenigingsleden tijdens de wekelijkse vergaderingen wordt vervaardigd;

behoeftige vrouwen krijgen naaiopdrachten, waarmee ze wat geld kunnen verdienen. (Coronel)

In 1837:

De dames J.C. en M.G. Ackermans, M.C. Herklots, C.W. de Bruijn, J.J.C. en J.E. 's Greauwen, H.J. van der Feen, J. Tak en de theaurière J.E. Schorer. Wie van de dames presidente was staat er niet bij. (Trimpe Burger-Mekking, 10)

In 1841: J.C. Ackermans, presidente.

S. Coronel sr., Middelburg voorheen en thans Bijdrage tot de kennis van den voormaligen en tegenwoordigen toestand van het armwezen aldaar (Middelburg 1859) 332-336.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 452.

ad begindatum en laatste vermelding, opmerkingen en bestuursleden:

G.G. Trimpe Burger-Mekking, 'De Zeeuwsche Dorcas' in: Nehalennia, bulletin van de werkgroep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen en de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek (april 1994) nr. 98, 7-14.

ad oprichtingsdatum:

'De weldadigheidsvereniging De Zeeuwsche Dorcas werd volgens het Dorcasarchief in 1783 opgericht. 'Ere-voorzitster was jonkvrouwe S.H. van Doorn, de eerste voorzitster en vice-voorzitster waren mevrouw Burgersdijk-Bleeker en mevrouw Turk-Snouck Hurgronje. De stad werd in twaalf wijken verdeeld en elk lid kreeg een wijk onder haar toezicht. Over de werkzaamheden uit deze beginperiode is echter niets bekend, noch uit couranten of boeken noch uit het Dorcasarchief.'

Coronel, de Middelburgsche naamwijzer en de gemeentelijke verslagen noemen 1833 als oprichtingsdatum, zij het dat de naamwijzer vanaf 1881 1783 als oprichtingsjaar vermeldt. Schrijfster oppert de mogelijkheid dat het om een spoedig na de oprichting ingeslapen vereniging ging die begin dertiger jaren van de 19e eeuw nieuw leven werd ingeblazen. (Trimpe Burger-Mekking, 8)

ad laatste vermelding:

'De laatste maal dat we over het bestaan van Dorcas horen is in de Almanak in 1948', waarmee schrijfster de Provinciale Almanak voor Zeeland bedoeld. (t.a.p. 12)

leden:

'De Dorcasverenigingen hebben werkende en contribuerende leden. De werkende leden bezoeken de armen en verstrekken zonodig kleding, de contribuerende hebben het recht allen één arme voor te dragen voor ondersteuning. Hoeveel de contributie in Middelburg bedroeg is niet bekend.' (t.a.p. 10)

Behave uit contributies bestonden de inkomsten uit buitengewonen giften, de jaarlijkse opbrengst van de Loterij Vrouwelijke handwerken, uit interest en eventueel uit het batig saldo van de verenigingsfinanciën.

De uitgaven bestonden uit de aankoop van goederen, naai- en breilonen, huur van het vergaderlokaal, drukwerk, bodeloon, fooien, zegels  e.d.m. (t.a.p. 11)