Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Vereeniging "De Zeeuwsche Dorcas"

Naam Vereeniging "De Zeeuwsche Dorcas"
Plaats Middelburg
Provincie Zeeland
Begindatum 1833 (oprichting)
Einddatum 1948 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing protestants
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Vrouwen (algemeen)
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
Vrouwen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

'De vereeniging De Zeeuwsche Dorcas werd in 1834 opgericht met het doel 'om aan minvermogende vrouwen en kinderen kleedingstukken of werk te verschaffen' (Coronel)

 

Activiteit

Dames die de wijk bezoeken, verschaffen desgevraagd kleding aan behoeftige vrouwen, die door de dames-verenigingsleden tijdens de wekelijkse vergaderingen wordt vervaardigd;

behoeftige vrouwen krijgen naaiopdrachten, waarmee ze wat geld kunnen verdienen. (Coronel)

Bestuursleden

In 1837:

De dames J.C. en M.G. Ackermans, M.C. Herklots, C.W. de Bruijn, J.J.C. en J.E. 's Greauwen, H.J. van der Feen, J. Tak en de theaurière J.E. Schorer. Wie van de dames presidente was staat er niet bij. (Trimpe Burger-Mekking, 10)

In 1841: J.C. Ackermans, presidente.

Verantwoording gegevens

S. Coronel sr., Middelburg voorheen en thans Bijdrage tot de kennis van den voormaligen en tegenwoordigen toestand van het armwezen aldaar (Middelburg 1859) 332-336.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 452.

ad begindatum en laatste vermelding, opmerkingen en bestuursleden:

G.G. Trimpe Burger-Mekking, 'De Zeeuwsche Dorcas' in: Nehalennia, bulletin van de werkgroep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen en de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek (april 1994) nr. 98, 7-14.

Opmerkingen

ad oprichtingsdatum:

'De weldadigheidsvereniging De Zeeuwsche Dorcas werd volgens het Dorcasarchief in 1783 opgericht. 'Ere-voorzitster was jonkvrouwe S.H. van Doorn, de eerste voorzitster en vice-voorzitster waren mevrouw Burgersdijk-Bleeker en mevrouw Turk-Snouck Hurgronje. De stad werd in twaalf wijken verdeeld en elk lid kreeg een wijk onder haar toezicht. Over de werkzaamheden uit deze beginperiode is echter niets bekend, noch uit couranten of boeken noch uit het Dorcasarchief.'

Coronel, de Middelburgsche naamwijzer en de gemeentelijke verslagen noemen 1833 als oprichtingsdatum, zij het dat de naamwijzer vanaf 1881 1783 als oprichtingsjaar vermeldt. Schrijfster oppert de mogelijkheid dat het om een spoedig na de oprichting ingeslapen vereniging ging die begin dertiger jaren van de 19e eeuw nieuw leven werd ingeblazen. (Trimpe Burger-Mekking, 8)

ad laatste vermelding:

'De laatste maal dat we over het bestaan van Dorcas horen is in de Almanak in 1948', waarmee schrijfster de Provinciale Almanak voor Zeeland bedoeld. (t.a.p. 12)

leden:

'De Dorcasverenigingen hebben werkende en contribuerende leden. De werkende leden bezoeken de armen en verstrekken zonodig kleding, de contribuerende hebben het recht allen één arme voor te dragen voor ondersteuning. Hoeveel de contributie in Middelburg bedroeg is niet bekend.' (t.a.p. 10)

Behave uit contributies bestonden de inkomsten uit buitengewonen giften, de jaarlijkse opbrengst van de Loterij Vrouwelijke handwerken, uit interest en eventueel uit het batig saldo van de verenigingsfinanciën.

De uitgaven bestonden uit de aankoop van goederen, naai- en breilonen, huur van het vergaderlokaal, drukwerk, bodeloon, fooien, zegels  e.d.m. (t.a.p. 11)

Archief

Het archief van de Vereniging De Zeeuwsche Dorcas, Middelburg, 1856-1941 wordt onder toegangsnummer 1361 bewaard in het Zeeuws Archief. (inventaris; 0,1 m.; openbaar)

Het bevat o.m. het 'Aantekenboek van bedelingen in Wijk N (of wijk VII), 1856-1941. 1 deel.' Voorts enkele ongedateerde stukken waaronder een reglement.

In het familiearchief Van der Feen, dat onder nummer 309 wordt bewaard in het Zeeuws Archief  bevinden zich ‘Stukken betreffende verschillende activiteiten van de Zeeuwse 'Dorcas', c. 1850, 1 omslag;

Gedichten en brieven van M.C. Herklots (ten behoeve van de Zeeuwse 'Dorcas'?) en van Adriana Johanna Herklots (1786-....), weduwe van Adriaan Gerardus Beusekom, aan verschillende familieleden, 1807-1847, 1 omslag;

Gedichten bij gelegenheid van het huwelijk van leden van 'Dorcas' door medeleden vervaardigd, afschriften door J.C. Ackermans (?), 1844, 1851, 1 omslag;

Onder de handschriften van de Zeeuwse Bibliotheek bevindt zich o.a. het 'Gedicht voor de presidente der Zeeuwsche Dorcas: J.C. Ackermans t.g.v. haar huwelijk met G.B.C. van der Feen, 1841'.



Literatuur


Toon publicaties van de vereniging

Publicaties van de vereniging


Verberg publicaties van de vereniging
  • Het jaarlijksch verslag van het gezelschap De 'Zeeuwsche Dorcas'. 1837/1838 en 1869 t/m 1916 (Middelburg 1838, 1869-1916).