Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

voorkoming en bestrijding van armoede (Goossens)

voorkoming en bestrijding van armoede, het tegengaan van bedelarij en misleiding (Blankenberg 417)

'De uitdeelingen bestaan meest in giften in eens, soms in wekelijksche tegemoetkomingen. Ook worden rentelooze voorschotten gegeven, en bij ziekte versterkende middelen. (...) De behoeftigen wenden zich met hun aanvragen tot den bezoldigden armbezoeker, die eenmaal in de week zitting houdt. Een onderzoek wordt door de ondersteuningscommissie genomen en geregeld heeft er huisbezoek plaats door de vrijwillige armbezoekers en bezoeksters. (...)

Op initiatief van deze vereeniging is opgericht een Algemeen Ziekenfonds onder den naam: Eendracht maakt Macht.' (Blankenberg 417)

'(...) vermelding verdient hier echter het Damescomité dier vereeniging dat naaiwerk aan behoeftige vrouwen verschaft; het door deze vrouwen verwerkte goed wordt verkocht; ook wordt werk op bestelling uitgevoerd. Het aantal vrouwen aan wie werk wordt verschaft bedraagt ongeveer 40.' (Blankenberg 887)

het dames-comité de Vereeniging tot verbetering van armenzorg.

de Kamer van Navraag naar Behoeftigen te Leeuwarden, opgericht in december 1880. De werkzaamheden van deze instelling werden overgenomen door Vereeniging tot verbetering van Armenzorg en in 1892 werd de Kamer van Navraag als afzonderlijke organisatie ontbonden.

De oprichtingsvergadering werd gehouden onder leiding van Troelstra, die voorzitter werd.

Jelle Troelstra

'In later jaren waren de Vereeniging tot verbetering van Armenzorg en de Kamer van navraag in hetzelfde pand (Doelestraat 3) gevestigd'.

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 1e jrg. (1900) 44, 150.

ad doelstelling en activiteit:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 417, 887.

ad oprichter, bestuursleden, oprichtings- en opheffingsdatum en eigen gebouw:

ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief

ad activiteit:

Blijkens het 11de verslag over 1898-1899 werd in die periode ondersteuning verleend aan 116 gezinnen voor f. 2644,75 (tegen 84 het jaar ervoor).

Blijkens het twaalfde jaarverslag over 1899-1900 werden niet alleen 111 gezinnen en alleenstaanden ondersteund, maar ook werk verschaft aan 56 vrouwen en aan de ontslagen werknemers van de cartonfabriek. Ook werd een bedrag gestort in het plaatselijk ziekenfonds.

De ondersteuning bestond uit het verstrekken van versterkende middelen, het verschaffen van werk aan vrouwen door het dames-comité, het verschaffen van werk of ondersteuning aan mannen, bijvoorbeeld van de ontslagen werknemens van de afgebrande strookartonfabriek. (Tijdschrift)

inkomsten:

De inkomsten bestonden uit 'contributie: f. 2184,75, uit giften ineens en renten f. 875,12, terwijl voor bovengenoemde ontslagen werklieden f. 4215, 25 werd ontvangen. (...) De rekening sluit met een "kapitaal-saldo" van f. 2600, 53.' (t.a.p.)