Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'Zoveel hulpbehoevende en verwaarloosde knapen, mits tot een der Protestantsche kerkgenootschappen behoorende, als de beschikbare fondsen toelaten, in eene Landbouwkolonie te vereenigen en voor hun onderhoud en hunne opvoeding, gedurende eenige tijd te zorgen. (...)' (Dekker)

In 1889 werd het doel van Mettray als volgt geformuleerd: 'Nederlandsch Mettray neemt onvermogende knapen op, die verwaarloosd zijn of zichzelve verwaarloozen, tot één der Protestantsche kerkgenootschappen behooren, gezond en zonder gebreken zijn, niet jonger dan 9 en niet ouder dan 14 jaren.' (Onesimus 1889)

Het financieel mede mogelijk maken protestantse jongens van 9 tot 13 [later 14] jaar op te vangen en op te voeden in de eigen instelling, 'Nederlandsch Mettray' te Eefde, waar zij bovendien onderwijs kregen. 'Als zij den tijd van het geregeld schoolgaan achter zich hebben worden zij opgeleid voor landbouwer, tuinier, ambachtsman en ook wel voor onderwijzer, kantoorbediende of militair.' (Van Ebbenhorst)

'Zooveel malen, als de contributiën, door eene Afdeeling gestort, f. 90 bedragen, zóóveel jongens kan die afdeeling plaatsen, ieder tegen f. 80 per jaar. Heeft de Afdeeling geen plaats meer beschikbaar, of wenscht iemand buiten alle afdeelingen om een knaap naar de stichting te zenden, dan is het vereischte bedrag jaarlijks f. 150.' (Onesimus)

de landelijke Vereeniging Nederlandsch Mettray, opgericht in 1850 en gevestigd te Rijsselt bij Eefde.

In 1858:

Jhr. mr. Johan van Reigersberg Versluijs, voorzitter, jhr. mr. Jacob Guilielmus Schorer, thesaurier en mr. Nicolaas Cornelis Snouck Hurgronje secretaris.

In 1875:

Mr. Nicolaas Cornelis Snouck Hurgronje, voorzitter en jhr. mr. Johan Meinard Schorer, thesaurier.

In 1880: niet vermeld.

voorzitter: niet vermeld in 1882 en 1887;

penningmeester: jhr. mr. W.H. Snouck Hurgronje in 1882 en 1887;

secretaris: jhr. mr. N.J.C. Snouck Hurgronje in 1882 en 1887.

Algemeen:

J.J.H.Dekker, Straffen, redden en opvoeden Het ontstaan en de ontwikkeling van de residentiële heropvoeding in West-Europa, 1814-1914, met bijzondere aandacht voor "Nederlands Mettray" (Assen/Maastricht 1985).

ad bestuursleden 1882 en 1887 en activiteit:

Onesimus, jaarboekje van Nederlandsch Mettray (Amsterdam) jrg. 1882 en 1887.

ad bestuursleden 1858, 1875 en 1880 en oprichtingsdatum:

Zeeuwsch jaarboekje en Middelburgsche naamwijzer 1858, 1875 en 1880 (Middelburg 1858, 1875 en 1880).

ad activiteit:

J.T.H.C. van Ebbenhorst Tengbergen en J. Alblas, Liefdadige en andere nuttige instellingen te Utrecht Bijdrage tot de geschiedenis der Weldadigheid (Utrecht 1895) 79-80.

ad begin- en einddatum:

de 'Lijst met afdelingen', als bijlage gevoegd bij de inleiding van de inventaris van het archief van Nederlandsch Mettray, vermeldt als jaartallen van deze afdeling: 1851-1955.

ad levensbeschouwing:

protestants (hervormd)

ad leden:

'Medestichters zijn, die eene gift verstrekken van f. 50 of meer.

Leden zijn, die jaarlijksch f. 5 bijdragen.

Begunstigers zijn, die eene jaarlijksche bijdrage van f. 3,65 geven.' (Onesimus jrg. 1887)