Maatschappij van Weldadigheid, afdeling Bergh
| Naam | Maatschappij van Weldadigheid, afdeling Bergh |
| Opmerkingen over naam | de afdelingen worden ook subcommissies genoemd |
| Plaats | Bergh |
| Provincie | Gelderland |
| Begindatum | 1830 (eerste vermelding) |
| Einddatum | 1869 (laatste vermelding) |
| Levensbeschouwing | neutraal |
| Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
|
Armen algemeen, Werklozen |
| Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
|
Mannen |
| Werkingsgebied | Lokaal |
| Doelstelling | 'het doel der Maatschappij van Weldadigheid is hoofdzakelijk om den toestand der armen en lagere volksklassen te verbeteren, door zoodanige ontwerpen, die voor dezelve dienstig geoordeeld worden, ter uitvoering te brengen, inzonderheid door aan dezelve arbeid, onderhoud en onderwijs te verschaffen en hen uit dien toestand van verbastering, waartoe deze menschen, in het algemeen, vervallen zijn op te beuren, en tot eener hoogere beschaving, verlichting en weldadigheid op te leiden'. Bij KB van 7 juli 1859 nr. 100 werd de doelstelling van de opnieuw opgerichte Maatschappij 'mede te werken tot verbetering van den toestand der lagere volksklassen'. (Goossens) |
| Activiteit | Om het bovenomschreven doel te bereiken stichtte de Maatschappij de ‘vrije’ kolonies Frederiksoord (1818), Willemsoord (1820) en Wilhelminaoord (1820), waar de bedeelde zich vrijwillig zou kunnen aanmelden om te worden opgeleid tot zelfstandig boer. Dat bleek al spoedig veeleer theorie. In de praktijk werden contracten met derden afgesloten, gebaseerd op de opvoeding der kinderen in de vrije gestichten; de subcommissies bemiddelden hierbij, maar weesvoogden, diakoniën en armbesturen kregen het eeuwigdurend plaatsingsrecht. |
| Afdeling van | Maatschappij van Weldadigheid, opgericht in 1818, waarvan het hoofdbestuur was gevestigd in Den Haag en, na 1859, in Frederiksoord |
| Verantwoording gegevens | ad doelstelling, activiteit, richtgroep en inkomsten: gegevens ontleend aan de inventaris van de archieven van de Maatschappij van Weldadigheid 1818-1970 door J.R. van der Zijden, J. Hagen, C.G.C. Meynen (uitgave rijksarchief Drenthe/Drents Archief) en aan overige data m.b.t. de landelijke Maatschappij. ad eerste en laatste vermelding: gegevens ontleend aan de archiefperiode |
| Opmerkingen | ad richtgroep: gevangenen, bedelaars en wezen en boefjes behoorden na 1859 ook officieel niet meer tot de richtgroep van de Maatschappij, toen door de acte van scheiding van 1858 de dwang-inrichtingen van de Maatschappij overheidsinstellingen waren geworden. inkomsten: contributies der leden. Deze volstonden in de praktijk hooguit als bijdrage in de kosten voor de vrije kolonisatie van behoeftige gezinnen; de opvang van bedelaars, wezen, vondelingen en verlaten kinderen kwam grootendeels voor rekening van de regering via allerlei contractuele vergoedingen voor opvang en verzorging'. Na 1859 werd dit gebruik geïnstitutionaliseerd bij het afsplitsen van de dwanginrichtingen van de Maatschappij. |
Archief
Het archief van de Maatschappij van Weldadigheid, afdeling Bergh 1830-1869 wordt onder toegangsnummer 163 bewaard in het Streekarchivariaat Regio Achterhoek.
| Naam archiefbewaarplaats | Streekarchivariaat Regio Achterhoek |
| Naam collectie | Maatschappij van Weldadigheid in de gemeente Bergh, 1830-1869 |
| Beheersnummer | 163 |
| Toegang | inventaris |
| Openbaarheid | volledige openbaarheid |
| Reglementen | ja reglement 1830 (in de bijlagen van de notulen) |
| Notulen | ja Notulen van de vergaderingen van het bestuur van de Maatschappij van Weldadigheid in de gemeente Bergh, 1830-1840, 1868, 1869 met bijlagen zijnde: correspondentie 1830, 1838, 1839, reglement 1830 en kwitanties, 1831-1835 |
| Correspondentie | ja correspondentie 1830, 1838, 1839 (in de bijlagen van de notulen) |
| Financiële stukken | ja Kwitanties, 1831-1835 (in de bijlagen van de notulen)
Rekeningen van de steun aan 'achtergebleven hulpbehoevende betrekkingen van schutters welke ter verdediging van het vaderland zijn uitgetrokken' alsmede stukken betreffende fondswerving (verkoop verbeurd verklaarde sterke drank en collectelijsten), 1829-1835
Kwitanties van door de Maatschappij van weldadigheid ontvangen gelden van de burgemeester, zijnde opbrengsten uit de verkoop van sterke drank, broden, tarwemeel, gruis, zeep enz. met niet ingevulde formulieren voor de aanstelling van taxateurs van 'frauduleuze goederen', 1841-1851 |
| Overige stukken | ja Notulen en besluiten van de hoofdcommissie en van de subcommissie 's-Heerenberg, waarvan die van 1839 gelieerd zijn aan bijlagen bij de rekening, extracten, 1831-1839
Lijst van bij het gemeentearchief van Bergh gedeponeerde archiefstukken van de Maatschappij van Weldadigheid uit de periode 1831-1852, z.d. |