Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

het ondersteunen 'van hoogbejaarde behoeftigen te 's Gravenhage' (Ritter-Smits e.a.)

'dat zij aan behoeftigen van elke gezindte, mannen en vrouwen, boven den leeftijd van 80 jaren en in bijzondere gevallen ook aan minder bejaarden, steun zal verleenen, hetzij blijvend, hetzij voor eens, in geld, in kleeding, ligging, dekking, versterkende middelen, kortom in elken vorm, die in ieder gegeven geval het meest doeltreffend zal blijken: en dat de hulp steeds zal worden verleend ter vermeerdering van de inkomsten, die de armen ouden van dagen van wege kerkelijke, burgerlijke of particuliere instellingen van weldadigheid ontvangen'. (Falkenburg, 384)]

'De uitdeelingen geschieden in geld, levensmiddelen, brandstoffen en ligging en dekking naar voorkomende behoefte. Zooveel mogelijk tracht men onderstand te verleenen ook daar waar kerkelijke armbesturen onvoldoende te hulp komen aan de bestaande behoefte. Een onderzoek wordt door een commissie uit het bestuur ingesteld, bij diezelfde commissie berust de beslissing. Huisbezoek heeft niet geregeld maar op willekeurige tijdstippen plaats.' (Blankenberg e.a.)

fungeert o.m. als steunfonds voor de Vereeniging tot oprichting en exploitatie van Volkssanatoria voor borstlijders in Nederland, opgericht in 1898 en gevestigd te Apeldoorn.

initiatiefnemer: Martin van Raalte, die het oprichtingscomité bijeenbracht, bestaande uit Martin van Raalte zelf en de heren: mr. W.J. Snouck Hurgronje, mr. C.J.E. Graaf van Bylandt, mr. J.B. van Berckel, mr. L.P.M.H. baron Michiels van Verduynen, J. Simons, jhr. G.J. van Tets, A.G. Westerouen van Meeteren

H.M. de Koningin-moeder

voorzitter: mr. W.J. Snouck Hurgronje in 1900, 1902;

onder-voorzitter: mr. C.J.E. Graaf van Bylandt in 1900, 1902;

penningmeester: mr. J.B. van Berckel in 1900, 1902;

secretaris: Martin van Raalte in 1900, 1902;

overige bestuursleden: mr. L.P.M.H. baron Michiels van Verduynen, J. Simons, jhr. G.J. van Tets, A.G. Westerouen van Meeteren in 1900, 1902.

De oprichtingsvergadering werd gehouden in Hotel de Twee Steden, Witte Hoogendijk te Den Haag.

Algemeen:

mr. Ph. Falkenburg, Armenzorg in Nederland 3e deel: Gemeente 's-Gravenhage (Amsterdam 1897) 383-384. [In opdracht der Vereeniging voor de staatshuishoudkunde en de statistiek bewerkt door Ph.F.]

B. Ritter-Smits e. a. (reds.), Gedenkboek bij het 40-jarig jubileum van het Koningin Emma-fonds, Vereeniging tot ondersteuning van hoogbejaarde behoeftigen, gevestigd te 's Gravenhage (Den Haag 1934).

ad activiteit:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 377.

ad bestuursleden en beschermvrouwe:

Hof-, rijks- en residentiealmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden en zijne koloniën, 1900, 1902.

leden:

'Overeenkomstig de geest des tijds bij de oprichting van het Fonds, was het vrouwelijk initiatief en de vrouwelijke medewerking op maatschappelijk terrein een rara avis in terris. De Vereeniging, door mannen opgericht en bestuurd, was in den beginne vrijwel van vrouwelijke medewerking verstoken'.

Vanaf 1897 echter beginnen de heren de vorming van een dames-comité te overwegen met name voor het werk 'van bijstand en huisbezoek'. Instelling van een dergelijk Comité vindt eerst in 1901 plaats (Ritter-Smits 140-141).

ad activiteit;

'Met de ondersteuning werd op 1 oktober 1895 een aanvang gemaakt. Tot december dat jaar kwamen 59 aanvragen binnen; 22 echtparen en alleenlopenden werden in vasten onderstand genomen. De wekelijksche bedeeling bedraagt f.1 tot f.1,50. (...) Behalve de vastbedeelden werden verschillende oudjes aan beddegoed, linnen en andere kleedingstukken geholpen' (Falkenburg, 384).

leden en financiën:

De verenigingsactiviteit startte met 193 donateurs (zij die minstens f. 10, per jaar bijdragen) en leden (welke een contributie van minstens f. 2,50 betalen). Tezamen verbonden deze zich tot een jaarlijkse bijdrage van f. 706,50. Daarnaast kwam aan eenmalige giften van 62 inschrijvers f. 456,75 binnen. (Falkenburg)

Pas na 1900 komen de eerste legaten binnen (Ritter-Smits e.a.)

ad einddatum:

Blijkens de volgende website bestaat de vereniging nog steeds en verleent zij steun aan 'zelfstandig wonende bejaarden in Den Haag van 80 jaar of ouder': http://www.subsidietotaal.nl/Pages/Regelingen.aspx?nav=doelgroepǁ^Indivi