Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

het bestrijden van de armoede en het opheffen van de oorzaken daarvan in de gemeente Dordrecht (Blankenberg)

Intensieve samenwerking met het Comité voor Werkverschaffing, daar de vereniging de werkverschaffing zag als voornaamste middel tot oplossing van de armoede. 'Voordat bedeling e.d. plaatsvond wilde men vooral de oorzaken en achtergronden van de behoeftigen onderzoeken. Voorts beoogde zij de kleinere liefdadigheidsverenigingen aan haar te binden en met de grote instellingen, zoals het Burgerlijk armbestuur en de Diaconie samen te werken om zodoende de krachten te bundelen.' (inleiding plaatsingslijst)

'In hoofdzaak geeft men giften in eens: in geld, levensmiddelen, ligging en dekking; de giften in natura worden op nader in te wisselen bons verstrekt. Ook worden rentelooze voorschotten gegeven en werk verschaft. (In hoofdzaak door een zelfstandige damesafdeeling.) De rentelooze voorschotten worden verstrekt door de bestaande hulpbank te Dordrecht onder borgstelling van bestuursleden van Armenzorg. Bij voorkomende gevallen worden oude lieden en kinderen uitbesteed in bestaande gestichten. Het bedrag der ondersteuningen wordt vastgesteld naar de bestaande behoefte, zij verschillen van f 2.50 tot f 5 per week, en worden als regel alleen voor één à twee weken toegestaan; bij bestaande behoefte worden deze termijnen verlengd.' (Blankenberg)

de Vereeniging tot heil der armen, opgericht in 1880 en gevestigd te Dordrecht, waar zij in 1895 werd ontbonden.

het Comité voor Werkverschaffing; begin 1900 wordt gesproken van de afdeling Werkverschaffing der Vereeniging Armenzorg.

de overige kleine en grote armenzorg-instellingen als het burgerlijk armbestuur en de diakonieën.

ofwel vormt tezamen met de dames-afdeling de Vereeniging Armenzorg

Dordtse notabelen, o.a. mr. A.C. Crena de Iongh.

oprichtingsvergadering vond plaats in het gebouw "Kunstmin" te Dordrecht.

20-1-1898

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 374-375 en 874.

V. Sleebe, "Sociale Zorg", in: W. Frijthof e.a. (reds.), Geschiedenis van Dordrecht van 1813-2000 (2000) 203-224.

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 1ste jng. (1900) 34.

ad oprichtingsdatum

ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief; de Staatscourant van 20 januari 1898 geeft als oprichtingsdatum: 20 oktober 1897.

ad laatste vermelding:

ontleend aan de archiefperiode

ad activiteiten:

'De gemeente Dordrecht is in 15 wijken verdeeld; zooveel mogelijk arbeiden in elke wijk het aantal bezoekers noodig in verhouding tot de dichtheid der arme bevolking. In elke wijk is naast de armverzorgers een wijkhoofd werkzaam.' (Blankenberg 375).

In de 15 onderstandswijken werd volgens het jaarverslag 1898-1899 onderstand verleend aan 424 gezinnen.

'De Vrouwen-afdeeling leverde werk aan 57 vrouwen, nl. het naaien van hemden; voor ieder hemd werd 35 cents naailoon betaald. De Kinder-afdeeling gaf 4 malen in de week maaltijden aan schoolgaande kinderen in één bepaald lokaal: 4994 portiën Rumfordsche soep werden verstrekt (...)' (Tijdschrift)

inkomsten en uitgaven:

'Aan contributie werd ontvangen f. 8986,10, aan andere inkomsten (rente opbrengst gemaakte goederen, batig saldo van vorig dienstjaar) f. 1651,70, zoodat het totaal der inkomsten f. 10.637,80 bedroeg.

De onkosten beliepen f. 1931,97; de uitgaven voor geldelijken onderstand f. 1210,05; voor levensmiddelen en andere levensbehoeften, als kleeding schoeisel, brandstof enz. enz. f. 3869,923; voor kindervoeding f. 235,91; voor werkverschaffing f. 1661,50; voor verpleegkosten f. 41,50, voor naai- en breiloon en verwerkte goederen f. 595,78, samen f. 9529,15; zoodat er een voordeelig saldo overbleef van f. 1108,65.' (Tijdschrift)