Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

Artikel 2. der Algemeene bepalingen luidt:

Geen liefdewerk moet geacht worden vreemd te zijn aan de Vereeniging, ofschoon zij meer bepaaldelijk ten doel heeft het bezoeken van arme gezinnen. De leden der Vereeniging maken zich dus de gelegenheid ten nutte, om vertroostingen te bieden aan de zieken en gevangenen, om onderwijs te bezorgen aan arme, verlatene of gevangene kinderen en godsdienstige hulp te verschaffen aan hen, wien het daaraan in doodsgevaar ontbreekt.

Uit het reglement van de Vincentiusvereniging:  

Art. 28. De bijzondere Raad houdt zich bezig met de gewigtige liefdewerken en maatregelen, waarin al de Conferentiën der stad belang hebben.

Art. 29. Hij bepaalt de aanwending der fondsen van de gemeenschappelijke kas. Deze kas wordt gestijfd door de buitengewone van elders ontvangen giften, door de inzamelingen op de algemeene vergaderingen van de stad gedaan en de offers, welke de Presidenten, namens hunne Conferentie, op elke zitting aanbrengen.

Zij strekt ter voorziening in de kosten der liefdewerken voor de geheele stad en tot ondersteuning der onvermogendste Conferentiën.'

De volgende liefdewerken werden door de Groningse Bijzondere Raad overgenomen van de voorgaande Vincentiusvereniging van Groningen, de Conferentie van den H. Martinus:

Het liefdewerk der verlaten en verwaarloosde kinderen, die al dan niet met de tuchtrechter in aanraking zijn geweest.

Het Liefdewerk "Oud papier'" en de "Busjescollecte en de bevordering van het Katholiek onderwijs"

In 1895 wordt een nieuw liefdewerk opgericht, nl. dat der  Financieele Commissie.

Het huisbezoek der armen zelf behoorde tot de taak van de deelnemende conferenties, die door de Bijzondere Raad zo nodg hierbij financieel gesteund werden.

'Bedeelende armenzorg (...).' (Blankenberg)

de nationale Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo, opgericht in 1846 en bestuurd door de Hoofdraad te Den Haag als 'vereenigingspunt' van alle Nederlandse Bijzondere Raden en conferenties.

de Conferentie van den H. Martinus en sinds 1893, de Conferentie van den H. Joseph.

de Conferentie van den H. Martinus als de afdeling Groningen van de Vincentiusvereniging

Vanaf de oprichting van de Bijzondere raad in 1894 en nog steeds in 1899 waren de pastoors W.F. Elsen, tevens deken en Pastoor M. Glaudemans ere-voorzitter.

In 1899-1900 was A. Tonella president, A. Witte, eerste vice-president, C.A.A. Frige, 2e vice-president, J. Veeger, secretaris, H. Ruding penningmeester en L.A.J. de Wolf, magazijnmeester.

algemeen:

J.H. van Zanten, Armenzorg in Nederland deel V gemeente Groningen (Amsterdam 1897) 79-96 (in opdracht der Vereeniging voor de Staatshuishoudkunde en de Statistiek bewerkt door J.H.van Z.)

Van Zanten noemt als bronnen: Verslag t.g.v. de viering van het 25-jarig bestaan. Jaarverslagen, door den secretaris uitgebracht op de algemeene vergaderingen in de jaren 1878-1892 en verslagen van den Bijzondere Raad en de conferentie over 1895. Mededeelingen van het bestuur. Tabellen voor het Rijksarmverslag over de jaren 1890-1894.

ad  begindatum, bestuursleden en activiteit:

 Pius-Almanak. Jaarboekje voor de Katholieken van Nederland voor het jaar des Heeren 1899-1900 (Alkmaar 1899) 47.

Onze Pius-Almanak voor het jaar des Heeren 1903 (Alkmaar 1903) 345.

ad doelstelling en activiteit:

R.P. Vergnes C.ss.R., Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo en hare werkzaamheden in Nederland (Den Haag 1930) 56, 58, 59, 61-82.

Handboek der Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo (Den Haag 1847 2e dr.) 3, 13, 14, 21-23

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 335.

ad laatste vermelding:

geen; de vereniging bestaat nog; zie www.vincentiusvereniging.nl (geraadpleegd op 26 januari 2011)

Uit het reglement van de Vincentiusvereniging:  

'Art. 1. De bijzondere Raad eener stad is samengesteld uit een President, een Vice-President, een Secretaris, een Penningmeester en al de Presidenten en Vice-Presidenten der Conferentiën van de stad, en de Presidenten en Vice-Presidenten der bijzondere liefdewerken, die alle conferentiën aangaan.

Van Zanten geeft statistische gegevens m.b.t. de leden, bedeelden, inkomsten en uitgaven, ook van de Bijzondere Raad apart. 

Inkomsten:

diverse algemene collectes, bijdragen der conferenties, giften van weldoeners en honoraire leden, opbrengst van loterijen en huuropbrengst van gebouwen.

Uitgaven:

kosten van beheer en bijdragen aan de Hoofdraad, kosten der gebouwen, uitkeringen aan de conferenties, de liefdewerken, waaronder schoolgeld, uitgaven voor de almanakken en voor het wekelijks gratis verspreide blad "Huisgezin" en voor de rente en aflossing der lening.