Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

het lot van de Friese landarbeiders te verbeteren (inventaris)

'zoveel mogelijk de sociale nooden in het gewest te beperken' (Blankenberg)

Beoogde activiteit:

'1. Verbetering van de onderhoudplicht. Die leverde gedurende het hele jaar meer werk op bij de boeren.

2. Pogingen om te komen tot het oprichten van waterschappen, waarin werklozen aan de slag konden.

3. Het pachtvraagstuk. Door de bestaande regelingen had de pachter te weinig zekerheid dat de vruchten van door hem aangebrachte verbeteringen aan het einde van de pachttermijn aan hem ten goede zouden komen. Bovendien was het zeer de vraag of de door hem gemaakte kosten door de landeigenaar gerestitueerd zouden worden. Door die onzekerheden werd veel onderhoudswerk door de pachtboeren achterwege gelaten.

4. Het ontginnen van woeste gronden.

5. Het subsidiëren van cursussen voor werklozen, die door sommige afdelingen op touw werden gezet.

Van dit alles is in de praktijk niet bijster veel terechtgekomen.'

(citaat uit de inleiding van de inventaris)

de doelstellingen te verwerkelijken door het bieden van werk tegen loon, want 'door het aansporen tot en laten uitvoeren van productieven arbeid ter verbetering van reeds in cultuur zijnde gronden en door ontginning van daarvoor geschikte gronden wordt in hooge mate de werkverschaffing in de hand gewerkt.' (Blankenberg)

de provinciale Vereeniging "Door arbeid tot verbetering" opgericht in 1894 en gevestigd te Leeuwarden.

algemeen:

gegevens ontleend aan de (inleiding van de) inventaris van het archief van de provinciale vereniging

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 888.

Voor de provinciale vereniging geldt, blijkens de inleiding van de inventaris dat de vereniging vanaf 1900 niets meer heeft ondernomen. De laatste tien jaar tot de uiteindelijke opheffing (1910) bestond ze alleen nog op papier.

Hoewel de afdelingen de uitvoerders behoorden te zijn van de hooggestemde op het provinciale niveau geformuleerde doelstellingen is niet duidelijk in hoeverre zij deze bereikt hebben.