Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'(...) is het doel van de stichting het verzorgen van oude lieden. Aanvankelijk werden ook vrouwen toegelaten, maar later heeft men bepaald dat alleen mannen opgenomen mochten worden.' (inventaris)

Het instandhouden van het Portugeesch-Israëlietisch Oude Mannenhuis, genaamd Mishenet Zequenim. Alleen mannen worden opgenomen; zij moeten 60 jaar oud zijn, gezond gestel hebben en tot het Portugeesch Israëlietisch Kerkgenootschap behoren. Het aantal verpleegden bedraagt 9. (Blankenberg)

'De gebroederschap (...) werd opgericht door twaalf stichters, te weten: Joseph Cohen d’Azevedo, dr. Ishac de Abm Dias, Moseh Abendana Mendes, Abraham Vaz d’Oliveira, Daniel de Jos. de la Penha, Jahacob Sasportas, Rephael Curiel, Selomoh Lumbrozo de Mattos, Aharon de Sel, Lopes Colaço, David Franco Mendez, Abraham de Raph. Mendes da Costa en Ishac de Castro. (inventaris)

Het dagelijks bestuur, dat bestond uit drie van de twaalf bestuurders werd in 1851 gevormd door 'de heeren Abm. Orobio de Castro Jr., jhr. Mozes Lopes Suasso en Raphael van Jacob Mendes da Costa'. (Calisch)

Van 1749 tot 1798 was een huis op de Weesperstraat tusschen de Heeren- en de Keizersgrachtentot huisvesting der ouden ingerigt'. Sinds die tijd is het tehuis 'gevestigd op de Heerengracht bij den Amstel.' (Calisch)

Algemeen:

N.S. Calisch, Liefdadigheid te Amsterdam. Overzigt van al hetgeen in Amsterdam wordt verrigt, ter bevordering van de stoffelijke, zedelijke en godsdienstige belangen, voornamelijk der minvermogenden en behoeftigen (Amsterdam 1851) 209, 210. (Uit echte bronnen bijeengebracht door N.S.C.)

gegevens, inclusief de laatste vermelding, ontleend aan J.M. Hillesum, 'Vereenigingen bij de Portugeesche en Spaansche joden te Amsterdam in de 17^e een 18^de eeuw', in: Eerste Jaarboek der Vereeniging Amstelodanum (Amsterdam 1902) 178.

gegevens ontleend aan de inventaris van het archief van de Portugees-Israëlitische Gemeente te Amsterdam.

ad begindatum:

ontleend aan het officiële document: 'Escamoth. Reglamentos e ordenancas para o bom governo da Santa Irmanda Mishenet Zequenim' van het jaar (5510) 1750 (Br. Ros. 71-19)

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 558.

Algemeen:

Hillesums mededelingen over de joodse verenigingen slaan vooral op het functioneren daarvan in de 17de en 18de eeuw.

Alleen de verenigingen die ten tijde van de publicatie van zijn bovenaangehaald artikel nog bestonden zijn in deze database opgenomen.

Na in de Franse tijd onder toezicht te zijn gesteld van het (arm)bestuur, de Parnassim van de Portugees-joodse gemeente, werd dat in 1843 deels weer ongedaan gemaakt.

ad publicaties van de vereniging:

Beide maken deel uit van het het bestand Rules and regulations of Dutch Jewish Communities and Associations (dates:1726-1943) van de ‘Bibliotheca Rosenthaliana’, een van de bijzondere collecties van de universiteit van Amsterdam.