Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'de behoeftige arbeiders den winter "zonder bedeeling" te doen doorkomen' (Methorst)

het oprichten en instandhouden van een werklokaal, waar de mogelijkheid werd geboden tegen betaling keien tot puin te kloppen, kruiwagens, klompen en vuurmakers te maken, klein timmerwerk te verrichten, slapping te pluizen en brandhout te hakken

de commissie zette in zekere zin op particuliere wijze het werk van de gemeentelijke 'Commissie van Toezicht op het Stads Werkhuis' te Leeuwarden voort.

Vereeniging "Leeuwarder Werkverschaffing" opgericht in 1906

Tot werkplaats van de vereniging diende 'het oude schoolgebouw op Olde-Galileën' (in bruikleen van de gemeente).

H.W. Methorst, Werkinrichtingen voor behoeftigen (Utrecht 1895) 174, 175.

gegevens ontleend van de inventaris van het archief Besturen Openbare Armenzorg te Leeuwarden

Citaat uit een paragraaf over 'Het Werkhuis ' te Leeuwarden op http://www.historischcentrumleeuwarden.nl/html/nl/884/Leeuwarden: 'Van gemeentewege is hier geen werkhuis meer opgericht doch in 1886 vormde zich, op particulier initiatief, eene vereeniging tot werkverschaffing. Op haar verzoek gaf het Gemeentebestuur het oude schoolgebouw op Olde-Galileën, dat van 1875-1883 tot bewaarschool had gediend, aan deze vereeniging ten gebruike.'

ad laatste vermelding:

'(...) een particuliere "Commissie voor Werkverschaffing", die in 1906 werd omgezet in de "Vereeniging de Leeuwarder Werkverschaffing".'(inv.)

Methorst geeft een tabel waarin 'totale uitgaven', 'particuliere bijdragen', Loonen', 'weken gearbeid', 'gemiddeld aantal arbeiders per week' en 'gemiddeld loon per persoon' tegen elkaar zijn afgezet. Daaruit blijkt dat, áls men de in de werkverschaffing geïnvesteerde bedragen direct als gift aan de behoeftigen had geschonken, deze meer geld te besteden hadden gehad en bovendien nog enige tijd om wat extra bij te klussen. (Methorst)