Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Haarlem
| Naam | Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Haarlem |
| Plaats | Haarlem |
| Provincie | Noord-Holland |
| Begindatum | 5 juni 1789 (oprichting) |
| Einddatum | |
| Levensbeschouwing | neutraal |
| Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
|
Alcoholisten, Ambachtslieden, Armen algemeen, Werklozen |
| Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
|
Mannen |
| Werkingsgebied | Lokaal |
| Doelstelling | De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en haar afdelingen waren primair gericht op het 'beschaven' van het volk, in het departement Haarlem ging dat gepaard met vormen van filantropie, zoals werkverschaffing, werkloosheidsbestrijding, drankbestrijding, steun aan nabestaanden van zeelieden en aan hulpbehoevende zeelieden, steun aan particuliere personen en slachtoffers van rampen.
|
| Activiteit | op het gebied van armenzorg: werkverschaffing; werkloosheidsbestrijding, o.m. door het oprichten van de Hulpbank te Haarlem; drankbestrijding; steun aan nabestaanden van zeelieden en hulpbehoevende zeelieden en steun aan particuliere personen |
| Afdeling van | de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, opgericht in 1784 te Edam en vanaf 1787 gevestigd te Amsterdam. |
| Eigen gebouw (adres) | Vanaf 1816: Zijlstraat 48. Aan het eind van de 19e eeuw was het hele complex Zijlstraat/Gedempte Oude Gracht/ Raaks/Korte Zijlstraat in het bezit van het Departement. |
| Verantwoording gegevens | gegevens ontleend aan de (inleiding van de) inventaris van het verenigingsarchief. opmerking ad leden: W.W. Mijnhardt en A.J. Wichers (reds.), Om het Algemeen Volksgeluk. Twee eeuwen particulier initiatief 1784-1984. Gedenkboek ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (Edam 1984) 65. De Haarlemse Hulpbank is meegenomen in het vergelijkende onderzoek naar hulpbanken in Ierland, Engeland, Duitsland en Nederland van H.J. van der Heim, De Hulpbank als middel tot voorkoming van armoede beschouwd door jhr. mr. - (Amsterdam 1854) 24, 25, 39 |
| Opmerkingen | ad levensbeschouwing: neutraal met een protestantse inslag die in de loop der tijd minder dominant werd. ad leden: Tot circa 1900: mannen, zonder dat vrouwen expliciet werden uitgesloten, ze waren gewoon geen lid. Mijnhardt schrijft over het jaar 1864: 'Aan het afzonderlijk lidmaatschap van de vrouw werd toen nog helemaal niet gedacht. Dat komt pas weer 35 jaar later.' (Mijnhardt/Wichers) ad richtgroep: alcoholisten en werklozen, vooral ook preventief |
Archief
Het archief van het departement Haarlem van de Mij. tot Nut van 't Algemeen wordt onder toegangsnummer 3501 bewaard in het Noord-Hollands Archief. Het bevat aan archiefstukken m.b.t. armenzorg:
Brief van de Commissie tot aanmoediging van nuttige handwerken en bedrijven van het Departement Groningen aan het Departement in antwoord op een verzoek van het Departement om inlichtingen over de aard van deze commissie, met bijlagen, 1835
Circulaire van het Departement 's-Gravenhage aan alle departementen betreffende een door dat Departement gehouden onderzoek naar de verbeteringen op het gebied van de armenzorg, met vragenlijst, gedrukt, 1893
Lijst van werkloosheidsbestrijdingsprojecten, voor het Departement opgesteld door J.E. van den Arend, met krantenknipsels betreffende werkloosheid en werkverschaffing, 1884
Circulaire van het Departement Dordrecht met verzoek om inlichtingen over het bestaan van plaatselijke comités die zich bezig houden met het aanleggen van een statistiek betreffende de werkloosheid in hun gebied, i.v.m. plannen voor het aanleggen van zo'n statistiek door het Departement Dordrecht, 1884
Brief van het Hoofdbestuur van de Maatschappij aan het Departement met verzoek om medewerking aan de oprichting van een commissie voor de bestrijding van het drankmisbruik, 1841
Circulaire van het Hoofdbestuur van de Maatschappij betreffende een petitionnement aan de Tweede Kamer m.b.t. de bestrijding van het misbruik van sterke drank, met bijlage, gedrukt, 1879
Brief van de afdeling Haarlem van de Nederlandse Vereniging tot afschaffing van Sterke Drank aan het Departement met verzoek om een lokaal van het Nutsgebouw te mogen gebruiken voor vergaderingen, 1853
Circulaire van D.H. van der Scheer te Coevorden met verzoek om financiële steun voor het uitgeven en gratis verstrekken van een boekje over de gevolgen van drankmisbruik, gedrukt, 1840
Brieven en circulaires van andere Departementen met verzoek om financiële steun aan de nabestaanden van bemanningen van vergane schepen en aan hulpbehoevende zeelieden, met bijlagen, 1826-1828, 1839, 1841-1843, 1855
Brieven en circulaires van diverse personen met verzoek om financiële steun voor zichzelf of anderen, met bijlagen, 1819, 1826, 1840, 1879, 1892
Circulaires van diverse personen met verzoek om financiële steun voor zichzelf of anderen door aankoop van speciaal voor dat doel uitgegeven gedichtenbundels e.d., gedrukt, 1842-1845, 1883