Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Amsterdamsch Genootschap ter bevordering der koepok-inenting voor minvermogenden, Het -

Naam Amsterdamsch Genootschap ter bevordering der koepok-inenting voor minvermogenden, Het -
Plaats Amsterdam
Provincie Noord-Holland
Begindatum 20 september 1803 (oprichting)
Einddatum 1956 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing neutraal
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Zieken
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
Medici
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

'[de koepok-inenting] zooveel mogelijk onder de mingegoede volksklasse te verspreiden, ten einde ook haar te vrijwaren van eene der vreeselijkste ziekten, waardoor jaarlijks zoo velen ten grave werden gesleept' (Calisch)

Activiteit

het organiseren en financieren van koepokinenting en revaccinatie van 'mingegoede medeburgers'

Aangesloten bij

de Vereeniging van Inrichtingen ter bevordering der Koepokinenting in Nederland, waarvan het reglement werd vastgesteld in de constitueerende vergadering te Utrecht, den 24sten November 1880 en gewijzigd in de algemeene vergaderingen van 3 Juni 1894 en van 30 Juni 1895.

 

Oprichters

Oprichters in 1803: de med. doctoren A. Ypey (oud hoogleraar), G. Vrolijk (hoogleraar), C.H. a Roy, P.H. Themmen, en H. Haakman, alsmede den chirurgijn B. Hussem; in het teken- en graveerkundige vak: R. Vinkeles, om de koepok in haar gansche beloop naar de natuur zo juist mogelijk af te beelden; in het financiele vak: A. Backer, mr. P.A. van Boetzelaer, mr. D.C. van Lennep en mr. J.J. Vereul; in het huishoudelijk bestuur: de regenten van het Engels-gereformeerde weeshuis, zijnde de heeren A.J. Severyn, L. H. Voute, mr. Q. de Flines en mr. Z.P.C. Thierens'. (Calisch)

Bestuursleden

Hieruit werden eveneens in 1803 verkozen tot voorzitter 'dr. P.H. Themmen; tot thesaurier mr. D.C. van Lennep; tot secretaris dr. A. Ypey, oud hoogleraar; terwijl tot werkende leden werden verkozen de heeren med. doctoren J.N. Seignette, A.J. Swaving, J.W. Kirchner en W. Blank.; voorts de chirurgijns W.A. Smits en G.D. Brant, J. Vinkeles voor het teekenkundige vak en J.J. Houssart, tot tweeden secretaris'. (Calisch)

Eigen gebouw (adres)

'De koepok-inenting werd in de eerste jaren verricht in het Engelsche Weeshuis, daarna in de Engelsch-presbyteriaansche kerk op het Begijnhof, aan kinderen van minvermogende, op vertoon van gedrukte kaartjes (...); later aan alle kinderen van huiszittende armen en thans (...) op den Oude Zijds-Voorburgwal nabij het stadhuis' (...). (Calisch)

Vergaderplaats

(De regenten van) het Engelsche Weeshuis (stelden ruimte beschikbaar voor de vergadering) (Calisch)

Verantwoording gegevens

N.S. Calisch, Liefdadigheid te Amsterdam Overzicht van al hetgeen er in Amsterdam wordt verrigt, ter bevordering van de stoffelijke, zedelijke en godsdienstige belangen, voornamelijk der minvermogenden en behoeftigen (Amsterdam 1851) 244-247. Uit echte bronnen bijeengebracht door [NSC].

Ph. Falkenburg, Armenzorg in Nederland  Deel I Gemeente Amsterdam (Amsterdam 1893) 332 (in opdracht van de Vereeniging voor de staatshuishoudkunde en de statistiek verzorgd door Ph.F.)

ad laatste vermelding:

ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief, namelijk de datum van het jongste  archiefstuk daarin.

Opmerkingen

ad activiteit:

Het totaal aantal verrichtte inentingen sinds de oprichting tot 31 oktober 1851: 75383; van 1 november 1850 tot en met 31 oktober 1851 zijn 3587 mensen ingeënt.

Falkenburg geeft in een tabel aantallen vaccinaties uitgevoerd door diverse instellingen waaronder het Amsterdamsch genootschap in de periode 1882-1891; deze aantallen variëren van 1878 in 1882 (weinig) tot 6310 in 1883 (uitschieter) en terwijl ze in de andere jaren schommelen tussen de  5000 à 6000.

ad richtgroep:

zieken, vooral ook preventief.

ad leden:

De werkende leden zijn (in 1851) de artsen: chir. H.P. Beijer, chir. S.A. Cramer, dr. C. de Bordes, dr. J.J. Danckerts, dr. H. Coster, dr. N.D. Sijbrandi, dr. J.W. van der Voort en dr. I.E. Luber. (Calisch)

Naast werkende zijn er contribuerende leden, niet-medici

inkomsten:

de jaarlijkse bijdragen van contribuerende leden en 'eene stedelijke toelage van f. 1000 's jaars'. (Calisch)

ad literatuur over en publicaties van de vereniging:

te raadplegen in de bibliotheek van de universiteit te Amsterdam (UVA).

Archief

Het archief van Het Amsterdamsch Genootschap ter bevordering der koepok-inenting voor minvermogenden wordt onder toegangsnummer 208 bewaard in het Stadsarchief Amsterdam.

Toon archiefinfo
Verberg archiefinfo

Naam archiefbewaarplaats Stadsarchief Amsterdam
Naam collectie Archief van het Amsterdamsch genootschap ter bevordering der koepokinenting voor minvermogenden, ’s-Gravenhaagse vereniging en Nederlandsche vereeniging ter bevordering der koepokinenting, 1824-1929
Beheersnummer 208
Toegang inventaris
Ledenlijsten ja

Naamlijst der donateurs en leden, 1873, 1 stuk;
Naamlijsten van contribuerende leden van het Genootschap wier kinderen in het genootschap worden ingeënt, 1880-1884 en 1886-1890, 10 stukken;
Alfabetisch ledenregister, z.d., 1 deel.

Notulen ja

Notulen van het Amsterdamsche Genootschap ter bevordering der koepok-inenting voor minvermogenden, 1803-1916, 1809-1826 ontbreekt;

Kladnotulen 1803 september 20-1822 februari 1 (met hiaten), 1 omslag;

Notulen van de vergaderingen van de commissie tot oprichting van een Parc Vaccinogene, 1868 december 17-1869 juni 2.

Jaarverslagen ja

Verslagen der werkzaamheden van het Genootschap, 1852, 1857, 1864, 1866-1870 en 1875-1889.

Correspondentie ja

Ingekomen en minuten van uitgaande stukken, 1808-1926 (met hiaten);
Ingekomen en minuten van uitgaande stukken betreffende subsidiën, 1851-1931 (met hiaten);

Ingekomen en minuten van uitgaande stukken betreffende vaccineren van militairen, 1871 - 1890;

Kopieregisters van uitgaande stukken, 3 delen, 1873 - 1916.

Financiële stukken ja

Register van ontvangsten en uitgaven, 1 deel, 1803 - 1845;
Boetenboek (van vergaderingen), 1804 juli 6-1808 oktober 7;
Lijst van uitgaven voor het Parc Vaccinogene, 1880 - 1905;

Register van ontvangsten en uitgaven, 1 deel, 1875 - 1915.

Overige stukken ja

Programma van het Genootschap, 1803 november 1;

Bepaling van het Genootschap, 1839 november 1, 2 stukken;

Convocaties, 1883 en 1886, 2 stukken;
Geboorte- en doopsbewijzen, 5 stukken;
Vaccinatie-bewijzen, 1812-1913, 17 stukken;
Arbeidsregister, 1 stuk;
Artikel in de Geneeskundige Gids betreffende de bevorderingder inenting tegen pokken onder koning Lodewijk Napoleon;

Verslag van de inrichting tot instandhouding van de oorspronkelijke koepokstof gedurende 1869;

Verslagen Parc Vaccinogene 1875, 1876, 1879;

Recapitulatiën betreffende vaccinatie, 1 omslag, 1875 - 1890;
Statistieken betreffende pokken-epidemieën, 1877-1884 en 1934;
Stukken betreffende medisch onderzoek, 1 omslag;

Registers der kalveren (verloop der vaccine bij de kalveren), 5 delen, 1870 - 1955;

Verslag van het verloop der pokken bij kalveren, 1 omslag, 1878;

Registers van verzending der entstof, 60 delen, 1894 - 1956;

Registers van inentingen der Huiszitten-armen, 10 delen, 1809-1817;

Registers der inentingen der Aalmoezeniers-armen, 12 delen, 1809-1848;

Register van gevaccineerde kinderen van het Vondelingsgesticht, 1849 juni 22-1855 september 18. Nr. 1-127, 1 deel;

Registers van humane vaccinaties, 16 delen, 1817-1916;

Registers voor animale vaccinaties, 26 delen, 1898-1899 en 1914-1915 ontbreken, 1869-1917;

Registers van de Muiderpoort, 18 delen, 1889 - 1916;

Vaccinatieregisters van het Amsterdams Genootschap, 51 delen, 1824 - 1873;

Ziekenregisters, met plaats van armlastigheid, datum van opname, enz. 11 delen, 1862 - 1871;

Register van inentingen, 1806 oktober 1-1808 augustus 19, 1 deel.



Literatuur


Toon literatuur over de vereniging

Literatuur over de vereniging


Verberg literatuur over de vereniging
  • Veldhuyzen, W.F., 'Het Amsterdamsch Genootschap ter Bevordering der koepok-inenting voor minvermogenden 1 nov. 1803 -1 nov. 1953', in: Bijdragen tot de geschiedenis der geneeskunde (vol. 34, 1954) 66-74.

Toon publicaties van de vereniging

Publicaties van de vereniging


Verberg publicaties van de vereniging
  • Luber, M.W. en W.H. Warnsinck Bz., Het vijftigjarig bestaan van het Amsterdamsche Genootschap ter Bevordering der Koepokinenting voor Minvermogenden herdacht, op den eersten November 1853 (Amsterdam 1853).
  • Verslag van de werkzaamheden van het Amsterdamsch genootschap ter bevordering der koepokinenting voor minvermogenden (Amsterdam 1870-1953).
  • Gedrukte stukken betreffende Het Genootschap t.b.d. Koepokinenting voor minvermogenden te Amsterdam e.a. steden, lopende over de jaren 1849-1916 (Amsterdam 1849-1916).
  • Rapport op het voorstel in de vergadering van het Amsterdamsche Genootschap ter bevordering der koepokinenting voor minvermogenden, uitgebragt den 21 Junij 1837 (Amsterdam 1838).