Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

R.K. Geheelonthoudersvereeniging "St. Michaël"

Naam R.K. Geheelonthoudersvereeniging "St. Michaël"
Alternatieve namen
  • de Godvruchtige vereeniging ter bestrijding van het Alcoholisme: onder bescherming van den Aartsengel Michaël (voorloper uit 1896 van de St. Michaëlvereniging)
  • St. Michaël-Vereeniging (verkorte, gangbare benaming)
Plaats Utrecht
Provincie Utrecht
Begindatum 26 december 1897 (oprichting)
Einddatum 1900 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing rooms-katholiek
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
 Alcoholisten
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
 Mannen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

'het gebruik van alle alcoholische dranken uit de maatschappij te bannen'
Activiteit

het propageren van het ideaal o.a. in bijeenkomsten, waar ook getuigd werd van de eigen bekering en van die van vele andere leden
Heeft als afdeling(en)

die te Utrecht zelf en Delft.
Oprichters

Pater dominicaan Albertus Weijers, tezamen met enkele arbeiders, studenten 'en een enkele klerk of onderwijzer'.
Koninklijk Besluit 14 januari 1898
Verantwoording gegevens

A.G. van Schaïk, Sobriëtas 1895-1985 Beknopte gechiedschrijving van Sobriëtas Katholieke Matigheidsbeweging (Uitgave van Sobriëtas Venray 1985).

G. Brom, De nieuwe kruistocht. Drankweergeschiedenis van Rooms Nederland 1895-1907 (Helmond 1909) 67-78.

ad oprichter:

Ch. Dols, De Geesel der eeuw. Katholieke drankbestrijding in Nederland 1852-1945 (Zaltbommel 2007) 76.

H.W. Crommelin, 'Een jaar Strijdens. Overzicht over 1900', in: J.J.P. Valeton, J.J. Knap en C. van Krevelen (eds.), Het werk der liefde. Tijdschrift gewijd aan de wetenschappelijke bestrijding der drinkgewoonten, 7e jrg (1901) 60-61.
Opmerkingen

ad Koninklijk Besluit:

de St. Michaëlvereniging was wel koninklijk, maar niet bisschoppelijk goedgekeurd, wat volgens Brom een rem zette de op aanwas van leden.

leden:

in het begin alleen mannen, later ook vrouwen, aldus Brom in 1909.

Algemeen:

Een moeilijkheid was dat 'de leden zelf ongevormd waren op weinig uitzonderingen na', waardoor men moeilijk sprekers kreeg voor de vergaderingen.

De St. Michaëlvereeniging 'was de eerste katholieke organisatie van onthouders met rijkssubsidie, een f. 250, besteed aan de uitgaaf van kerkelijk goedgekeurde geschriften, die Sobriëtas later grotendeels overnam'. (Brom)

Brom (71-72) vermeldt 'enkele afdelingen [van de St. Michaëlvereeniging] in Z.-Holland en N.-Brabant', maar Crommelin heeft het alleen over Delft en Utrecht, twee afdelingen die in het overzicht over 1900 samen 124 leden tellen.