Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Commissie voor De Hulpbank ((na overname door het Nut))

'om minvermogende ambachtslieden, handwerkslieden en andere nijvere personen, door het verstrekken van een geldelijk voorschot, te ondersteunen in hun bedrijf of beroep, en hen daardoor, zoo mogelijk, tegen verarming te vrijwaren' (Coronel)

Het verlenen van 'voorschotten tot het opzetten of aanvaarden van eene nering of bedrijf, ook tot uitbreiding of voortzetting van dien. Soms worden zij ook gebruikt tot het betalen van huishuur, om provisiën te koopen (voor welk doel evenwel in 1855 f. 1800 zijn voorgeschoten), om schulden af te doen en, enkele keeren, om panden uit de Leenbank te lossen'. (Coronel)

sinds 1 januari 1867 is de hulpbank voortgezet als inrichting van het departement Middelburg van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. (Zeeuws jaarboekje 1875, 1880)

In 1858:

Mr. Gerrit Adriaan Fokker, voorzitter, Abraham van den Broecke Jzn., Hubertus Rekker, Pieter de Maret Tak, Antonij Herman Gerard Fokker, kassier-boekhouder, mr. Meinard Frederik Lantsheer, secretaris, Jacobus Johannes de Kanter.

Algemeen over Hulpbanken:

H.J. van der Heim, De Hulpbank als middel tot voorkoming van armoede beschouwd (Amsterdam 1854); voor de begindatum zie p. 23.

S.S. Coronel, Middelburg voorheen en thans. Bijdrage tot de kennis van den voormaligen en tegenwoordigen toestand van het armwezen aldaar (Middelburg 1859) 348-351.

ad bestuursleden en gebouw;

Zeeuwsch jaarboekje en Middelburgsche naamwijzer 1858, 1875 en 1880 (Middelburg 1858, 1875 en 1880).

ad begindatum:

Het duurde tot in December 1848, eer de eerste Hulpbank, te Middelburg, tot stand kwam'  (Van der Heim)

Algemeen:

De Middelburgse Hulpbank 'is de oudste inrigting van dien aard in ons land. In den jare 1849 opgerigt (...)' (Coronel)

Zeeuws jaarboekje 1875: 'Opgericht te Middelburg in 1847; met 1 Januari 1867 eene inrichting geworden van het departement Middelburg der maatschappij tot nut van 't algemeen'

ad leden:

Het fonds der Hulpbank is door een vereeniging van particulieren bijeengebracht bij rentelooze aandeelen van f. 50 à f. 100. (Coronel)

ad einddatum:

de hulpbank bleef na januari 1867 bestaan als activiteit/commissie van het departement Middelburg van Nut.