Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Vereeniging Nederlandsch Hervormde Diakonessen-Inrichting (Blankenberg)

de arbeid der Christelijke naastenliefde te verrichten en door middel van de verpleging het Evangelie te brengen

a. De verpleging van kranken van alle godsdienstige gezindten in het daarvoor bestemde Diaconessenhuis, met uitzondering van idioten en krankzinnigen; b. de uitzending van diaconessen in particuliere huisgezinnen; c. de opleiding van diaconessen. (Staatscourant)

'Het huis biedt gelegenheid tot opneming van zieken, die geen bepaald chirurgische behandeling vereischen. Voor de verpleging in het huis is een tarief vastgesteld, voor buitenverpleging is dat niet het geval. Zusters gingen uit ter verpleging in armenwoningen, voor kleine zorgen als verbinden en verbedden'. (Tijdschrift)

en is een zusterorganisatie van de Vereenigingen Ned. Hervormde diak(c)onessen-Inrichtingen te Amsterdam, Angerlo, Gouda, Meppel en Vlaardingen; tot 1912 werden tevens personele betrekkingen onderhouden met het Haarlemse Diaconessenhuis.

Kaiserwerther Bund, sinds 1894. Hierdoor was de vereniging verbonden met de meer dan 70 in Europa, Amerika en het Midden-Oosten gevestigde Diakonessenhuizen, inclusief de bij deze organisatie aangesloten diakonessenhuizen in Nederland.

Vanaf 1886 organiseerde de Kaiserwerther Bund een drie-jaarlijkse 'General Conferenz'. Een nationale conferentie van diakonessenhuizen vond hier te lande vanaf 1886 jaarlijks plaats.

inspirator: Swerus Hermanus Johannes de Wolff. Ned. Hervormd predikant (Lieburg)

Mevr. De Wolff, de gezusters Joh. en H.E. Drost, mevr. J.H. van Wijk, Mej. C.W. Corts en mevr. Den Houter-Leyts.

De heren ds. De Wolff, J.J. Groen, A.E. van Kempen en W.F. van Wijk stonden hen als adviseurs terzijde. (Bakhuizen)

Op 18 november 1901 verklaarde Koningin-moeder Emma zich bereid beschermvrouwe van het Diaconessenhuis te worden.

Op 26 februari 1897 werd op Plantsoen nr. 101 het eerste Diaconessenhuis te Leiden geopend. Er was plaats voor één zuster en één hulp.

Op 19 november 1901 werd het 'eigen nieuwgebouwde Huis, Witte Singel 27 geopend'. Er was plaats voor 10 zusters en 40 patiënten. (Bakhuizen)

10-5-1898

Algemeen:

J.N. Bakhuizen van den Brink, 'Het Diaconessenhuis te Leiden' Leids jaarboekje 1964, 59-65.

M.J. van Lieburg, 'Met het beste wat men heeft en kent' De geschiedenis van het Diakonessenhuis Utrecht 1844-1999 (Kampen 2000).

Mededeling in de rubriek Binnenland onder het kopje 'Ziekenzorg' van het Tijdschrift voor armenzorg, 1e jrg. (1900) 18, en 2e jrg. (1901) 68.

De vereniging wordt vermeld in J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) op pagina 740.

ad oprichtingsdatum, Koninklijk Besluit en doelstelling:

de Staatscourant van 10 mei 1898.

de laatste vermelding is ontleend aan de archiefperiode.

ad naam:

Blankenberg c.s. noemen de vereniging in de Gids der Nederlandsche Weldadigheid: Vereeniging Nederlandsch Hervormde Diakonesseninrichting, naar de Nederlandsch Hervormde Diakonesseninrichting te Amsterdam.

ad levensbeschouwing:

protestants (hervormd)

Algemeen:

Bakhuizen typeert de vereniging als volgt: 'de Vereniging was oudtijds practisch niets anders dan het bestuur' (58)

Inkomsten: giften (m.n. van de gezusters Drost), contributies en legaten.

Bakhuizen stelt vast dat 'de diacones als kind des Huizes wordt beschouwd en dat het Huis, waarin zij haar taak verricht, haar tot het einde toe verzorgt'. En over de zogenaamde 'roeping': 'In werkelijkheid is deze niet anders dan de roeping van het Evangelie. Dankzij het eenvoudig gehoor geven aan deze roeping door zusters en bestuur heeft het Diaconessenhuis de taak die het zich gesteld zag zo kunnen vervullen, dat deze voortdurend in omvang toenam.

Zo werden in het jaar 1897 22 patienten verzorgd, gemiddeld meer dan 30 dagen elk, en in 476 gevallen hulp 'buitenshuis' verleend. (Tijdschrift)