Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

art. 1 der statuten van 1 april 1872: 'Het doel der Vereeniging is de verbetering van het lot der onvermogende vrouw uit den beschaafden stand, door aanmoediging en bevordering van haren kunst- en arbeidszin.'

art. 1 vervolg: 'De Vereeniging zoekt vrouwelijke nijverheid en talenten te ontwikkelen en te verbeteren, en de vruchten daarvan in den handel te brengen, door die tegen de waarde in te koopen en weder te verkoopen, door oprichting van depots of magazijnen, door het houden van tentoonstellingen-bazars of op andere wijze.'

De 'werksters' zouden anoniem blijven in tegenstelling tot die van "Arbeid Adelt".

De Nederlandsche Vrouwenvereeniging "Arbeid Adelt", waarmee Tesselschade in 1953 weer fuseerde.

die te Alkmaar, Arnhem, Zeist (tot 1908 een correspondentschap),

Schiedam, Delft, Rotterdam

Gids der Nederlandsche Weldadigheid (1899) vermeldt: Goes, Middelburg, Zierikzee, Bergen op Zoom, Apeldoorn

oprichtingsbesluit (nieuwe statuten) op 8 april getekend door: M.A. Hoffmann, presidente, Jeltje de Bosch Kemper, vice-presidente, W. Smissaert-Blanken, penningmeesteres, P.J. Haverkorn van Rijsewijk-van Delden, J. Hingst-Huidekoper, J. Henriette-Nachenius en L.F. Wijnaendts, secretares.

Beschermvrouwe Prinses Maria van Pruisen, ("prinses Hendrik''); vanaf 1885 ook Koningin Emma, tot 1934; na haar inhuldiging in 1898 voegt Wilhelmina zich hierbij.

Het tegelijk gekozen eerste nieuwe hoofdbestuur bestond uit: A. Wolterbeek, presidente, J.H. Nachenius, penningmeesteres en P.H. Wolterbeek, secretares. Voorts de bestuursleden: J. de Bosch Kemper, L. Wolterbeek, Joh. J Heijse en A. Koch.

Hoofdbestuur 1875:

mej. M.A. Hoffmann, jonkvr. Jeltje de Bosch Kemper, mevr. P.J. Haverkorn van Rijsewijk van Delden, mevr. J. Hingst-Huidekoper, mej. J. Henriëtte Nachenius, mej. J.C.M. van Houten, mej. L.F. Wijnaendts.

Bestuur afdeling 's Gravenhage:

voorzitster: mevr. van Oordt-van Oordt in 1900, 1902

vice-voorzitster: mevr. Dijk-Mesdag in 1900, 1902

penningmeesteresse: mej. E. Ledeboer in 1900, 1902

2e penningmeesteresse: mej. G. Moens in 1900, 1902

secretaresse: mej. J. de Bas in 1900, 1902

2e secretaresse: mej. L. Vissering in 1900, 1902

directrice v. h. bemiddelingsbureau: mevr. Dijk-Mesdag in 1900, 1902

directrice v. h. voorl.bureau: mej. L. Vissering in 1900, 1902

2e directrice v. h. bemiddelingsbureau: mej. J.M. Ledeboer in 1900, 1902

overige bestuursleden:

in 1900: mevr. Van der Kaay-Biskanter, mevr. Pierson-Waller, mevr. Gleichman, mevr. Lucardie-Daum, mevr. Van Marle, mej. B.L. Norman, jonkvr. Storm van 's-Gravesande, mej. H. Struben, jonkvr. A. van Beijma, jonkvr. S. Speelman, mej. A. Bouvin

in 1902: idem (m.u.v. jonkvr. A. van Beijma, mej. A. Bouvin), mej. J. de Graeff, jonkvr. J. van Teylingen.

In november 1872 wordt het eerste hoofddepot gevestigd op het Noordeinde hoek Heulstraatje in Den Haag. In 1879 blijkt het depot in de Willemstraat gevestigd te zijn, in 'zakelijke samenwerking' met Arbeid Adelt. In 1881 huren de verenigingen gezamenlijk een pand van de Fa. Pelger, Noordeinde 94a. Als rond 1883-1884 de 'zakelijke samenwerking ' weer beeëindigd wordt trekt AA naar Noordeinde 92, terwijl Tesselschade op 94a gevestigd blijft. In 1891 verhuist Tesselschade naar Parkstraat 97 en in 1911 naar het Anna Paulownaplein nr.13. In 1953 na de fusie trekt Tesselschade in bij Arbeid Adelt op het Noordeinde 92.

inleidingen van inventarissen van ondergenoemde archieven; 

Vilan van de Loo, Toekomst door traditie 125 jaar Tesselschade- Arbeid Adelt (Zutphen 1996). Uitgave van de vereniging TAA.

G. Pley, 'Uit beschaafde nood geboren. De Algemeene Nederlandsche Vrouwen-Vereeniging 'Tesselschade' 1872- 1898. In: Tweede jaarboekvoor Vrouwengeschiedenis (Nijmegen 1981) 46-79 (Sunschrift 185)

ad bestuursleden:

(Hof-,) Rijks- en residentiealmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden 1875, 1900, 1902.

F. de Haan en Romke van der Heide, Vrouwen-Vereenigingen, Da(1997) nr. 3, 308.

ad doelstelling en activiteit:

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 868, 877.

ad activiteit:

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 1ste jng. (1900) 167.

ad opheffingsdatum:

ontleend aan het jaar waarin de fusie met Arbeid Adelt plaatsvond.

ad activiteit en leden:

Uit het 28ste jaarverslag van de vereniging vermeldt bovengenoemd Tijdschrift voor armenzorg op pagina 167 o.a. het volgende:

'Het ledental der vereeniging breidde zich uit tot 4840. De meeste afdeelingen besteedden geld om de meisjes eene goede opleiding te bezorgen voor een of ander vak; in het geheel werd voor opleiding uitgegeven f. 5483,75, hetgeen ten goede kwam aan 56 personen. Aan werkloon werd uitbetaald ongeveer f. 19500 (waarbij f. 11900 voor bestelwerk). (...) Aan tegemoetkomingen voor zieke werksters werd gegeven f. 754. (...) Het Zegers-Veeckens-fonds steunt nu 23 dames tot een bedrag van f. 1970 (...).

Het kapitaal der vereeniging bedroeg op 31 maart f. 225807,49.

Het jaarverslag bevat tevens verslagen der afdeelingen en correspondenten. De 4840 leden waren verdeeld over 29 afdeelingen en 22 correspondentschappen.'

In de bibliotheek van het Haags Gemeentearchief bevinden zich m.b.t. de 'Algemeene Nederlandsche Vrouwen-Vereeniging Tesschelschade' 'Verslagen 1878-1943, Statuten, Huish. Reglementen, Maand Correspondentieblaadje 1877'.

Beide zusterverenigingen ontvingen vele giften van vrijwel alle leden van het Koninklijk Huis, die ook zeer regelmatig opdrachten gaven en bestellingen deden welke weer een filantropische bestemming hadden.